نظام جمهوری اسلامی متشکل از دو گفتمان است که به  فراخور شرایط یکی از آنها به عنوان گفتمان مسلط و دیگری در حاشیه قرار می­گیرد. در این گفتمان­ها مناقشاتی در مورد هویت زن وجود دارد. معانی که این واژه به خود گرفته به نوع خاصی از گفتمان بستگی دارد که به آن ماهیت و هستی می­بخشد. مقاله حاضر توصیفی بر شناخت مسائل زنان از دریچه نگاه تولید کنندگان گفتمان اصلاح طلبی و سنت گرایی فقهی است. سوال مورد بررسی  ...

جابری، برای ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را بررسی و نقد و نقطة آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی ـ اسلامی را، در عصر تدوین، جست وجو می کند؛ عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی، در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی)، شکل گرفتند. در نظر جابری، نظام های معرفتی درون زا، که بر بال معق...

بازتولید اندیشه «اخباری­‌‍‌گری» به عنوان یکی از مهمترین رقیب گفتمان انقلاب اسلامی، تهدیدی جدی برای این گفتمان محسوب می­‌شود. بر خلاف گفتمان انقلاب اسلامی، اخباریان با محدود کردن منابع استنباط احکام به احادیث و مخالفت با استفاده از عقل و اجتهاد و اجماع وارد عرصه تنگ نگرش به دین می­‌شوند که محصول آن محدود کردن دین به امور فردی خواهد بود. بنابراین با تو...

گفتمان دولت یازدهم بر محور دال برتر «اعتدال» سامان‏یافته و دقیقه‏های این گفتمان را رویکرد تعاملی با جهان خارج؛ الگوی هم‏کنشی اعتدالی در داخل؛ الگوی ایرانی- اسلامی توسعه؛ الگوی غیرامنیتی کرانمند در حوزه اجتماعی؛ مهندسی غیرمکانیکی فرهنگی؛ رویکرد تلفیقی- بومی- اقتصادی به امنیت ملی با گرایش نرم‏افزاری؛ الگوسازی ترویجی از جمهوری اسلامی و رویکرد فرهنگی در مقابله با امپریالیسم تشکیل می‏دهند. بررسی‏ها ...

طرح موضوعِ گفتمان «آتش به اختیار» در ادبیات انقلاب اسلامی با توجه مقتضیات زمان و مصالح جامعه اسلامی از سوی مقام معظم رهبری، نشان از لزوم مقابله با هجمه‌های فرهنگی دشمنان دارد از این رو تبیین و شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های آن می‌تواند تکلیف نخبگان و فرهیختگان جامعه اسلامی را به‌عنوان افسران جنگ نرم، در مواجهه با دشمنان مشخص ساخته و به نمایش کارآمدی نظام اسلامی در برهه کنونی بپردازد. در تحقیق حاضر ت...

در رساله حاضر با توجه به متدولوژی گفتمان به این پرسشواره پرداخته ایم که نحوه شکل گیری نظام دانائی انقلاب اسلامی درباب چرائی و چگونگی انقلاب اسلامی چه بوده وگفتمان سنت گرائی ایدئلوژیک که فاتح تمام عیار عرصه انقلاب بود چگونه توانست در باب مسائل نظریه پردازی نیز تبدیل به یک گفتمان مسلط گردد و با برجسته سازی خود به عنوان گفتمان رهائی بخش گفتمان های دیگری چون جبهه ملی.گفتمان چپ.رلپا به چالش بکشد و ن...

 ایران در دوران‌های گذشته از ملّی‌گرایان نوگرا  یا اسلام‌گرایان توسعه‌گر، رهبران و نخبگان نواندیش بسیاری را تجربه نموده است. در این میان حضرت امام خمینی(س) به عنوان احیاگر تمدن ایران اسلامی و بنیانگذار و معمار انقلاب اسلامی ایران و رهبری یک انقلاب فرهنگی، از جایگاه رفیع و بی بدیلی برخوردار است. آغاز نهضت اسلامی ایران در خرداد 1342 و نقش رهبری حکیمانه امام خمینی(س) در ای...

طنز یکی از خرده‌گفتمان‌های گفتمان ادبی است که به هژمونیک شدن گفتمان انقلاب اسلامی ـ چه پیش از تثبیت انقلاب و چه بعد از تثبیت این گفتمان ـ کمک کرد. مفهوم هژمونی می‌تواند ابزاری برای تحلیل روابط میان ادبیات و جامعه باشد که هم می‌تواند جایگاه اهل ادب را ـ به عنوان عوامل هژمونیک کننده یا تغییرساز ـ در جامعه تعیین کند و هم تعیین کننده نقش نیروهای اجتماعی در متون ادبی باشد. برای رسیدن به این هدف هفته...

گسست از سنّت اقتدار و طرحی برای تأسیس نظم جدید بر بنیاد آموزه‏های دین، ویژگی عمده تجدّد اسلامی در حوزه فکر سیاسی است، و هر پژوهنده تاریخ اندیشه در تمدّن اسلامی، چنین تجدید بنایی را در سیمای نظام «جمهوری اسلامی» چونان نتیجه پیکار الهی ـ سیاسی امام خمینی (ره) ملاحظه می‏کند. روشن است که سرچشمه‏های سنّت ستیزی و نوگرایی اسلامی و مکنون در بنیاد نظام جدید بگونه‏ای است که هرگز نمی‏توان بر پایه سنّت‏های فلس...

مقالۀ حاضر با تمرکز بر روابط قدرت و مقاومت مندرج در سرمایۀ کلامی گفتمان های رقیبی که در متن منازعۀ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دو دهۀ پیش از انقلاب اسلامی (1357) حاضرند، چگونگی برساخته شدن محدودۀ معنایی و ساختار اجتماعی سوژۀ زن انقلابی را نشان می دهد. بدین منظور، با تکیه بر بنیان نظری و روش شناسی که از پیوند استراتژیک امکانات مفهومی نظریۀ گفتمانی لاکلاو و موفه و نظریۀ تاریخی–گفتمانی وداک برآمده است...