گریماس، معناشناس فرانسوی، کوشیده است الگویی منسجم جهت مطالعه روایت ارائه نماید. بر اساس آنچه از نظر وی و نشانه­معناشناسی نوین دریافت می­شود، شناخت متون ادبی دیگر مبتنی بر تحلیل مکانیکی و شناخت فرستنده و گیرنده نیست. بلکه مهم شناخت سیر تولید متن تا انتقال و دریافت است که شامل عناصر کنشی و شَوِشی و رخدادی می شود.   این مقاله به بررسی شرایط تولید و دریافت معنا در نظام گفتمانی روایی داستان «وما تشاؤو...

هدف: هدف از این پژوهش، توصیف و تبیین یهودی‌سازی تاریخ اسلام، با تأکید بر دایره‌المعارف اسلام بوده است که در چهار دورۀ «ردیّه‌نویسی بر سیرۀ نبوی»، «پیگیری شرح‌ حال نگاری پیامبر به جای ردیّه‌نویسی»، «سیره‌نگاری علمی و کلاسیک» و «رویکرد تردیدآمیز به منابع» مورد بررسی قرار گرفته است. روش: روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی، از نوع تحلیل اسنادی بوده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد منابع اسلامی ...

با وجود گستردگی طیف معانی گفتمان در نظریه‌های مختلف ادبی و فرهنگی، منظور مورد نظر این مقاله، گفتمان از منظر میشل فوکو است که به مجموعه‌ قواعد و ارزش‌های حاکم بر هر عصر که طی فرایند طرد و حذف حاکمیت یافته و حقیقی تلقی می‌شود، اطلاق می‌گردد. گفتمان در این مفهوم دربردارنده‌ی حذف‌ها و خشونت‌هایی است که از سوی ساختارهای قدرت اعمال شده و آن را مرزبندی می‌کنند. سینما به عنوان یکی از ابزراهای قدرت در ا...

بافت فرهنگی از جمله مباحث مطرح در معناشناسی است که در فهم متن، به‌ویژه متون ادبی کارایی بسزایی دارد. هر متنی برخاسته از اندیشه و فرهنگ فردی و جمعی است و در این میان، برخی واژگان موجود در آن، گفتمان فرهنگی خاصی دارند که چالش‌های اساسی در ترجمه ایجاد می‌کنند. گفتمان و نگرش گفتمانی متن را در کنار بافت و عناصر تشکیل‌دهندة آن، به‌ویژه عناصر فرهنگی در نظر می‌گیرند. در این پژوهش به دنبال آن هستیم تا ب...

تحلیل گران انتقادی، گفتمان را کنشی اجتماعی می دانند که رابطه دیالکتیکی با ساختارهای کلان جامعه دارد و به خلق و بازتولید مناسبات قدرت کمک می کند، از این رو برای تحلیل بهتر متن باید بافت اجتماعی آن نیز مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد و رابطه قدرت و ایدئولوژی در متن تشریح شود. ازمهمترین رویکردهای ارائه شده در تحلیل گفتمان رویکرد نورمن فرکلاف است که به تحلیل متن در سه سطح توصیف ـ تفسیر ـ و تبیین می پر...

مطالعات پسا­استعماری یکی از حوزه­های مطالعاتی جدید درباره­ی مسائل کشورهای غیر غربی و فرهنگ آنهاست. این نگرش انتقادی در تعریفی اجمالی به مجموعه­ای از رهیافت­های نظری اشاره دارد که با تاکید بر پیامدهای استعمارگران به تحلیل گفتمان استعماری می­پردازد. نظریه و نقد پسااستعماری بیش از هر چیز به تحلیل گفتمان استعماری و به چالش کشیدن سوژه­ امپریالیستی و هژمونی انسان غربی مربوط می­شود. است .به طور کلی مط...

به اعتقاد تحلیل­گران گفتمان انتقادی، متون، منعکس­کنندۀ تاریخ، روابط و ساختارهای اجتماعی، ایدئولوژی و کارکرد قدرت هستند و ازاین‌رو می­توانند زمینه­ای مناسب در مطالعات تحلیل گفتمان و نقد زبان­شناختی باشند. اشعار عرفانی عصر صفوی، از چنین منظری، دلالت‌های ضمنی مهمی دارند و بخشی از واقعیات آن عصر را آینگی می‌کنند. بسامد بالای عناصر شیعی (نشانه‌ای از التقاط تشیع و تصوف)، حضور بالای نهاد در جملات (نشا...

چکیده: مقاله حاضر در پی آن است که درکی از چگونگی بازنمایی روابط قدرت درون یکی از پر مخاطب‌ترین ژانرهای ادبی (رمان) به دست آورد. روابطی که نه به صورت آشکار بلکه به طور پنهانی درون سطرهای رمان گنجانده شده و گویای ذهنیت نهانی نویسندگان این رمان‌ها در مورد اقشاری بود که در مقاله پیش رو با عنوان "دیگری" تعریف شده‌اند. در مبانی نظری، ابتدا به موضوع بازنمایی وفر ایند تولید معنا پرداخته شده است، سپس ...

مکتب پراگماتیسم، ادبیات را به ‌منزله‌ی موثّرترین و زیباترین نوع گفتمان تلقی می‌کند. گفتمانی که نه‌تنها زیبایی و جمال در آن موج می‌زند بلکه تمام کارکردها و وظیفه‌های ارتباطی زبان در آن موجود است. از این‌رو فن اقناع به‌عنوان نقطه غایی هر نوع گفتمان در زیرمجموعه زبان‌شناسی کاربردی به‌عنوان علم گفتمان زبانی قرار می‌گیرد. از آنجا که کاربردشناسی ادبی بیشتر از کاربردشناسی محض و فرضیه‌ای بیانگر کاربرد ...

شعر پایداری یکی از مقوله‌های ادبیات جهان است که مفاهیم دینی و الگوهای ایدئولوژیک، خواه آشکار و خواه پنهان، در آن نهادینه شده است؛ ازاین‌رو، بررسی تعامل میان گفتمان شعری به‌خصوص گفتمان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی، علاوه‌بر نشان‌دادن بسترهای اجتماعی، سیاسی و شرایط جامعۀ شاعر، رسالت ادبیات دفاع مقدس و چگونگی شکل‌گیری سیر تحول این تعامل را نیز بهتر نشان داده و منجر به درک بهتر این ژانر ادبی و ...