بهره گیری از قران کریم در پاسخ به پرسش ها و چالش های علوم انسانی و به طور خاص فلسفه و معرفت شناسی، افق های جدیدی را به روی علوم انسانی می گشاید. این مقاله تلاشی است برای کشف برخی از این پاسخ ها دربارهٴ یکی از مهم ترین مباحث معرفت شناسی، یعنی امکان معرفت. مقالهٴ حاضر، ضمن نگاهی اجمالی به یکی از معانی معرفت در قرآن کریم و تطبیق آن بر معرفت حصولی گزاره ای، دیدگاه های مختلف فلاسفه را در باب اصل واق...

پیش زمینه ها و علل رویکرد موضوعی به تفسیر قرآن در قرن معاصر مورد بررسی قرار گرفته است.  در قرن چهاردهم، تفکّر تفسیر موضوعی قرآن توجه قرآن پژوهان را به خود جلب کرد، این رویکرد ریشه در تفسیر معصومین (ع) دارد. ولی در قرآن حاضر، باور به بیان یک موضوع به صورت پراکنده در کل قرآن، رشد علم بشری، علاقمندی دانشمندان مسلمان به بیان دیدگاه های علمی قرآن، اتهام عدم سامان در تعالیم قرآن از سوی مستشرقان و پیشر...

از آنجایی که در قرآن کریم آیات فراوانی درباره هستی‌شناسی، طبیعت شناسی، زیست‌شناسی، پزشکی و خلقت انسان‌ها و موجودات وجود دارد، از همان آغاز نزول، قرآن محل گفتگوی دانشمندان و مفسران بوده است و هر یک تلاش نموده‌ مقصود خداوند را در این آیات مشخص نمایند. بیشترین تلاش‌های تفسیری از قرن چهاردهم به بعد ـ و پس از پیشرفت علوم در همه عرصه‌ها و مخصوصاً پس از مجادلات دامنه‌دار درباره تعارض علم و دین ـ در میا...

در قرن هفدهم به بعد تجربه گرایی روزبروز رواج بیشتری پیدا می کرده و در اوایل قرن بیستم همپای تجربه گرایی توجه به منطق هم رشد می کند. تا اینکه در دهه 30 قرن بیستم عده ای از دانشمندان، ریاضی دانان، فیلسوفان و ... در شهر وین دور هم جمع می شوند و یک تشکل عملی را به وجود می آورند، که به حلقه وین شهرت یافت و مکتب پوزیتیویسم منطقی رهاورد انی تشکل می باشد. آموزه اصلی آن، توجه وافر و شدیدی به تجربه بود. ...

با توجه به جدید بودن مطالعات میان رشته‌ای قرآن و برداشت‌های متفاوت از آن، تعریفی منسجم و همچنین بیان وجه تمایز آن با تفسیر تطبیقی و تفسیر علمی ضروری می‌نماید. مطالعه‌ میان‌رشته‌ای قرآن به این معنا است که شخص متخصص در علوم قرآنی، برای حل پدیده‌ چندوجهی، از یافته‌ها و یا روش علوم دیگر به‌طور تخصصی استفاده کند. مطالعه‌ تطبیقی قرآن، اغلب به معنای مطالعه‌ تطبیقی بین تفاسیر مذهب شیعه و مذاهب اهل سنت،...

محورهای دین و تاریخ علم، دین و روشهای علم و دین و نظریه های علم از نگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان مورد بررسی قرار گرفته است.  تلاش برای زدودن ناسازگاری علم و دین از گذشته رواج داشته است. سنت گرایان معصومیّت انجیل را باور داشتند در مقابل، نوخواهان یا نواندیشان کتاب مقدس را بی ارزش می دیدند. الهیات اعتدالی، کتاب مقدس را از آموزه های دینی برشمرد، هر چند آن را وحی مُنزل نمی خواند. علامه طباطبای...

دربارۀ اعتبار گزاره­های قرآن کریم، به‌ویژه گزاره­های سیاسی آن، دو مسئلة ثبوتی و اثباتی مطرح است: آیا این گزاره­ها معتبرند و ارزش معرفتی دارند؟ در صورت معتبربودن، آیا سنجه­هایی برای شناخت ارزش معرفتی­شان داریم؟ موضوع مقاله بحث ثبوتی «ملاک اعتبار و قابلیت صدق» این گزاره است و بحث اثباتی مبتنی بر آن پاسخ می­یابد. در این مقاله نخست ملاک اعتبار گزاره­های گفته‌شده معرفی می‌شود، سپس به این پرسش، پاسخ ...

بشر همواره برای شناخت بیشتر دنیای پیرامونش تلاش نموده به یافته های جدید علمی دست پیدا کند تا آنجا که میان پیشرفت های علمی و انتفاع بشر از پدید های عالم هستی نسبت مستقیم وجود داشته و دارد. در این میان فهم چیستی ، غایت و نهایت علم به معنای اخص آن یعنی دانش تجربی از دیر زمان به عنوان پرسش بزرگ اندیشمندان بوده است.در خصوص غایت و نهایت علم، از تلقی بی پایان بودن ان تا باور به بلوغ کامل علم هر یک طرف...