دکتر بدوی طبانه از برجسته ترین نویسندگان معاصر زبان عربی بوده که در کتاب ارزشمند خود «دراسات فی نقد الادب العربی من الجاهلیه الی غایه القرن الثالث» پیدایش، چگونگی و تحول نقد و نیز بررسی چندین کتاب مهم در این زمینه را مورد ارزیابی قرار داده است. طبانه در این اثر با اشاره به روایات و دیدگاه های گوناگون در دوران نخستین نقد در میان اختلاف نظرات، دیدگاه های خود را بیان داشته است. در این کتاب، او با ...

در این پژوهش ، به بررسی آن دسته از آثار منثور فارسی می پردازیم که همگی نوشته ی نویسندگانی اند که در دربار های مختلف ، در دیوان رسالت به عنوان دبیر مشغولبه کار بوده اند . دربارها مساله و مشغله ی نوشتن را بر اساس سنتی پادشاهی ، برمبنای ساز و کار اجازه در قلمرو خود به مثابه یک امتیاز مطرح کردند. همین طبقه بندی نسبت آنها را باحکومت ،در بار و طبقات دیگراجتماع نشان می دهد . با ورود دبیران از شغل دیوا...

از ویژگی های بارز اغلب آثار دوره نخستین زبان فارسی دری، سادگی بیان، ایجاز و اختصار و رسایی مفهوم است که به دلیل پیروی نویسندگان از زبان گفتار آن روزگار، دارای نشانه های پر شماری از کاربرد واژگان کهن، ترکیبات، تعبیرات و اصطلاحات و چگونگی پیوندهای جمله های زبان گفتگوست. و طبیعی است که شناخت این عناصر و آگاهی از پیشینه آنها موجب سهولت دستیابی اهل تحقیق و پژوهش به جریان تحوّل زبان در طول تاریخ شده و...

روایت های شفاهی به عنوان یکی از مهم ترین شاخه های ادب عامه در ادوار مختلف تاریخ فرهنگی ما نقش بسزایی داشته است. یکی از مهم ترین شاخه های این روایت ها، روایت های ملی ـ پهلوانی است که دست مایه ی بسیاری از آثار کلاسیک منظوم و منثور ما هستند. آثاری چون شاهنامه ی منثور ابومنصوری و شاهنامه ی فردوسی از گردآوری و بازآفرینی همین روایت های شفاهی به وجود آمدند. در دوران ما نیز مرحوم سید ابوالقاسم انجوی ...

مهم‌ترین منبع تاریخی گرجستان، یعنی کارتلیس تسخوربا، را چندین مورخ گرجی در میان قرن‌های هشتم تا چهاردهم میلادی در سیزده بخش مجزا به‌ رشتة تحریر درآوردند. سه بخش نخست این کتاب، «تاریخ شاهان گرجستان»، «زندگی نینوی مقدس»، و «زندگی واختانگ گرگاسالی»، مطالب مهمی را دربارة تاریخ ایران باستان دربر دارند. در این‌ میان، اثر نخست، یعنی تاریخ شاهان گرجستان، را لئونتی مِرُولی نوشته است. نویسندة این اثر با آگا...

نوشتار حاضر با در نظر داشتن نسبت میان مفاهیم «تاریخ»، و «تاریخ نگاری»؛ نقد بیرونی و درونی کتاب «تاریخ نگاری فارسی» اثر «جولی اسکات میثمی» را در دستور کار دارد. میثمی از دیدگاه خویش و مساله‌ای که در سیر تحول تاریخ نگاری فارسی طرح و تبیین کرده است بینش تاریخ نگارانه مورخان عهود سامانی، غزنوی و سلجوقی را مطالعه و تفسیر می‌کند؛ منتها نکته این است که این پژوهشگر عرصه ادبیات و تاریخ، تا چه اندازه توا...

این نوشته میکوشد تا بخشی از اوضاع فرهنگی ناشناختة دورة قاجار را، در ارتباط با چگونگی گسترش زبان فرانسه در ایران، مورد بررسی قرار دهد. در این دوره، به‌ویژه از زمان محمّد شاه (1264-1250ق.)، علل سیاسی - اجتماعی گوناگون از یک سو و از سوی دیگر، نهادها و شخصیتهای مختلف، بسترهای مناسبی را برای نفوذ زبان و ادبیات فرانسه در ایران فراهم کرده‏اند؛ اما چنان‌که خواهد آمد، مهمترین نقش را در این فرآیند تاریخی ...

مسئلة مقاله، جست وجوی اطلاعات تاریخ ادبیاتی در منابع تاریخی است. نویسندگان کتاب های تاریخ ادبیات غالباً تذکره ها را به عنوان منبع اصلی خود قرار می دهند، حال آنکه کتاب های تاریخی، به اعتبار موضوع شان و نیز ارتباط مستقیم نویسندگان شان با نهاد قدرت باید به عنوان یکی از منابع درنظرگرفته شوند. مقاله نشان می دهد که برخی چهره های ادبی که در منابع تذکره ای از قلم افتاده اند، در منابع تاریخی به عنوان شاع...