تنوع گستردۀ قومی و زبانی ایران همواره از اهمیت ویژه ای در عرصۀ مطالعات فرهنگی و زبان شناختی برخوردار بوده است. فرهنگ عامه، زبان ها و گویش های محلیِ اقوام مختلف، نمونه هایی از میراث معنوی این سرزمین هستند که به رغم تلاش های گسترده در مراکز پژوهشیِ داخل و خارج از کشور، بخش قابل توجهی از آنها، یا هنوز مطالعه نشده یا نیازمند تحقیق و مطالعۀ بیشتر است. از نظر علمی، ازبین رفتنِ این گونه های زبانی به منزل...

مفاتیح الارزاق، دانش نامه ای مصور در رابطه با علم کشاورزی نوشته محمد یوسف نوری است و پرداختن متن و تصاویر آن به حرفه ی کشاورزی و زندگی کشاورزان در دوره ی قاجار، سندی ارزشمند از این مقطع تاریخی است. هدف از این مطالعه بررسی تصاویر این کتاب با تمرکز بر مضامین تصاویر و بر اساس تقسیم بندی آنها به تصاویر مربوط به کار کشاورزی، تصاویر گیاهان و تصاویر روایی براساس باورها، شرایط اجتماعی و داستان هایی از ...

بی تردید می­توان سطوح دیوارها را در دسترس­ترین عرصه انعکاس تفکرات مردمان گذشته به شمار آورد. عینا بدین سبب است که دیوارنگاره­ها و سایر تزئینات مورد استفاده در بناها را شواهد بی­بدیل فرهنگی ادوار گذشته به شمار آورده­اند. در تحقیق حاضر تلاش گردیده تا الگوهای تزیینی بکار رفته در خانه­های عهد قاجار، که در روستاهای حاشیه اصفهان شناسایی گردیده­اند، مورد مطالعه قرار گیرند. همچنین سعی بر آن است تا به ا...

لرها یکی از قدیمیترین اقوام ایرانی می باشند که بیشتر آنان در استان لرستان و چند استان همسایه آن زندگی می کنند. نقاشی های غارها و مفرغ های لرستان از مشهورترین نمونه های هنری به دست آمده از این مناطق هستند. .بررسی داستانها و افسانه های مناطق مختلف لرستان نیز نشان می دهد که این افسانه ها با طرز زندگی و هنرهای مختلف این مناطق رابطه نزدیکی دارد،افسانه های این مناطق دارای ویژگیهای تصویری متناسب با خص...

 ادبیات عامیانه هر قوم و ملّتی بخش عظیمی از فرهنگ معنوی آن ملت است که سینه به سینه از نسل‌های قدیم تا به امروز نقل شده و در گذر زمان حافظ هویت فرهنگی ملّت‌ها بوده است؛ این نوع ادبی شامل عادات، سنن، افسانه‌ها، قصه‌ها، باورها، آیین‌ها، ترانه‌ها، آداب و رسوم و ... می‌شود. بخش قابل توجهی از اصطلاحات عامیانه ایران، ضرب‌المثل‌هایی است که بر زبان عوام جاری است؛ این کاربردها در نثر فارسی و به خصوص در نوع...

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین گونه‌های ادبی است که در میان همۀ اقوام و ملل، نمودی چشمگیر و تعیین‌کننده دارد. شعر و نثر فارسی نیز از دیرباز، اهداف و مقاصد تعلیمی را در انواع گوناگون خود آزموده و متجلّی کرده است. در این میان، قصّه‌ها و حکایات؛ از جمله قصّه‌های عامیانه، سهمی بارز و محوری را در انتقال آموزه‌های متنوّع تعلیمی از آنِ خود کرده‌اند. این قصّه‌ها بخشی قابل توجّه از میر...

عرفان اسلامی با تکیه بر پشتوانه غنی فرهنگ اسلامی از قرن دوم هجری به بعد بتدریج در بیشتر مناطق خاورمیانه بویژه ایران ریشه دوانید و بر بیشتر ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ادبی جامعه سایه افکند. با تحقیق در آثار ادبی گذشته بویژه آثار قرن ششم  به بعد کمتر اثری را می توان یافت که به نحوی تحت تأثیر عرفان اسلامی نباشد. کاستن از تعصبات دینی و مذهبی، رواج آزادگی و وسعت مشرب، تلاش جهت تقریب ادیان و مذاه...

امروزه، ریشه‎شناسی عامیانه یکی از مصادیق فرهنگ توده است که از دیرباز در بین ایرانیان رواج داشته‎است. این نوع از ریشه‎شناسی در مورد نام شهرها و روستاها نیز نمونه‌‌های بسیاری دارد. یکی از شهرهای ایران که نام آن از قرن‎ها پیش به صورت عامیانه و غیرعلمی و بدون توجه به ریخت‌‌های قدیمی‎ترِ آن ریشه‎شناسی شده‎است، شهری است که امروزه کرمانشاه نامیده‎می‎شود. در برخی از کتاب‎های تاریخی به دلیل شباهتی ظاهری ...

طومارهای نقالی بخش مهمی از اسناد مکتوب روایت های عامیانه ی حماسیِ این سرزمین را دربرمی گیرند، بخشی که گاه امکان روشن شدن پاره هایی مبهم از سنت حماسی ایران را فراهم می سازد. حجم عظیم این روایت ها، بررسی ورق به ورق آن ها را تا حدودی دشوار ساخته است. یکی از شیوه هایی که می تواند به مطالعه ی روشمند این روایت ها کمک کند، فهرست کردن بن مایه های آن هاست. به یاری این فهرست، متون روایی به عناصر سازنده شا...

این پژوهش بر آن است تا تأثیر متون ترجمه شده را بر ورود زبان عامیانه به نثر دوره ی مشروطه مورد بررسی قرار دهد. یکی از تحولاتی که در دوره ی مشروطه در ادبیات رخ داد، کاربرد زبان عامیانه در آثار ادبی است. بررسی عواملی که منجر به چنین تغییری شدند حائز اهمیت می باشد. ازین رو تحقیقی که پیش رو دارید می کوشد تا به دو سؤال پاسخ گوید؛ نخست اینکه رمان های ترجمه شده و تألیفی در دوران قاجار از حیث کاربرد زبا...