در میان قدرت های بزرگ، روسیه بیشترین تاریخ روابط سیاسی با ایران را دارد. علل اساسی این روابط در قرن های گذشته قرارگرفتن این کشور در شمال ایران، تجارت و بازرگانی و وجود اشتراک های قومی و فرهنگی برخی از جمهوری های مستقل این کشور با مردم ایران بود. در دوران پهلوی دوم خرید تسلیحاتی و مشارکت در برخی طرح های اقتصادی نیز به این عوامل اضافه شد. در هر دو دوره فضای رقابت و تهدید، بستر روابط دو کشور را شک...

ساختار فضایی- جغرافیایی جهان اسلام که از جنوب شرق آسیا تا غرب افریقا و جنوب شرق اروپا امتداد یافته است، شامل بیش از پنجاه کشور می­شود که حدود 22 درصد خشکی‏های جهان را تشکیل می دهند. این ساختار فضایی- جغرافیایی، شامل عوامل متعدد هم گرا نظیر تهدید مشترک، منافع مشترک و متقابل و ارزشهای مشترک و تجانس ساختاری می­شود، که زمینه ی پیوند بین کشورهای جهان اسلام را فراهم آورده است؛ از سوی دیگر در این ساخت...

وجود روابط تنش زا میان واحدهای سیاسی در ابعاد مختلف محلی، ملی و منطقه ای یکی از قدیمی ترین و پایدارترین وجوه حکمرانی انسان در کره زمین به شمار می رود. این امر از زمان تشکیل دولت- ملت ها بعد از قرارداد وستفالیا شکل بارزتری به خود گرفت و همواره در برهه های مختلف زمانی، روابط خصمانه میان کشورهای همسایه جایگزین روابط دوستانه گشته است که در بسیاری از موارد به جنگ نیز انجامیده است. در این بین، عوامل ...

اهمیت بررسی روابط همگرایی ایران و پاکستان از این حیث است که طی چند دهه اخیر(بخصوص پس از انقلاب)، به تبع از مسائلی(معمولاً ایدئولوژیک) دو کشور دوست و همسایه چنانچه شایسته است نتوانستند مناسبات قابل قبولی را داشته باشند. به همین دلیل عقیده عام سرشت مناسبات ایران و پاکستان را بحرانی، غیرقابل اعتماد و واگرا می داند. بر این اساس، این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که ایران و پاکستان چگونه می توانند...

همجواری و هم مرز بودن چین با کشورهای منطقه آسیای مرکزی توام با رشد سریع اقتصادی این کشور، شرایط خاصی را بر روابط این کشورها با چین موجب شده است. به طور کلی روابط دوجانبه چین و کشورهای این منطقه از روند جهان شمول دیپلماسی اقتصادی پکن مستثنی نیست. علاوه بر همجواری ژئوپلیتیک و اهمیت خاص این منطقه برای چین، پکن تداوم و گسترش روابط خود با کشورهای این منطقه در عرصه اقتصادی با هدف حفظ ثبات سیاسی و اجت...

شناخت ژئوپلتیک، بخشی از یک فن قدیمی است که در شکل کلاسیک خود بر جغرافیا عامل تعیین کنندۀ اصلی تولید امنیت و قدرت توسط دولت در عرصه بین الملل تأکید دارد. از دیدگاه سنتی، محل استقرار یک کشور، همسایگان آن، محورهای ارتباطی و منابع فیزیکی، عواملی تغییر ناپذیر و مصالحی بنیادی تلقی می شوند که اعمال یک دولت را محدود می کنند. اما باید این نکته را نیز خاطر نشان ساخت از آنجا که در قرن حاضر مؤلفه های قدرت ...

از زمانی که بحران سوریه درژانویه سال ۲۰۱۱ آغاز شده است، گمانه زنی های فراوانی درارتباط با تحولات و بحران سوریه از سوی کارشناسان وسیاستمداران ارائه شده است. درحالیکه که عناصرخارجی (آمریکا، رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی) برشدت ناآرامی ها در این کشور می افزایند، جمهوری اسلامی ایران از یک سو با نگاهی محتاطانه به این تحولات نگریسته و از سوی دیگر با درخواست های اصلاحات مردمی و در چهارچوب حاکمیت ملی ت...

در این مقاله، از مفهوم «ژئوپلیتیک پُرخطر» برای تبیین خطرات امنیتی محیط خارجی جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای ناشی از آن استفاده شده است. استدلال مقاله این است که امنیتی‌شدن فضای پیرامونی ایران بعد از وقوع انقلاب اسلامی، ناشی از تحولات محیط ژئوپلیتیک این کشور است. در راستای استدلال فوق به مواردی از جمله فرارسیدن نقطۀ اوج تولید نفت، ظهور ژئوپلیتیک شیعه، گسترش تروریسم در خاورمیانه، تداوم مناقشه اعرا...

هدف اصلی این مقاله تمرکززدایی از ماهیّت استعلایی، جانب‎دار و انضمامی دانش ژئوپلیتیک است. برای دست‎یابی به این هدف، از رویکرد تفسیری و رهیافت پست‎مدرنیستی بهره گرفته شده است. هرمنوتیک بر این ادعا متکی است که روش هرگز نمی‎تواند ضامن دست‎یابی به حقیقت باشد. رویکرد تفسیری و رهیافت پست‎مدرنیستی آمیزه‎ای از نگرش‎های ساختارگرا و هرمنوتیکی در اندیشه‎های نیچه، ویتگنشتاین، ‎هایدگر، لاکان، دریدا و فوکو است...