چکیده هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی آشفتگی واژه­شناختی و مفهومی در حوزه­ی علم اطلاعات و دانش­شناسی است. روش­شناسی: در این بررس برای دستیابی به اهداف تحقیق، با تکیه بر متون و منابع موجود، از روش تحلیلی- انتقادی استفاده شده است. ضرورت و نوآوری: علی­رغم اهمیت واژگان به عنوان معیاری برای میزان رشد یافتگی و تکامل یک حرفه یا یک حوزه­ی علمی و حتی تأثیرگذاری آن بر تاریخ، هویت، نظریه­پردازی و دیگ...

چکیـده بی تردید عارف برای انتقال تجربیّات باطنی و ابلاغ پیام های متعالی خود، از همه شگردهای زبانی و بلاغی بهره می برد. در این زمینه، علم معانی به دلیل آنکه بیشتر به ظرایف و ظرفیّت های درونی سخن می پردازد، می تواند از کارآمدترین ابزارهای بلاغی، برای بررسی و تحلیل متون عرفانی باشد. اما سهم این بخش از تحقیقات عرفان پژوهی، بسیار محدود و اندک است. با توجه به قابلیّت های این علم در زمینه کشف دقایق ...

استادان صدرالدین عینی و سعید نفیسی از معدود چهره های ادبی دو کشور ایران و تاجیکستان هستند که در تمام انواع نثر اعم از ادبی، تاریخی، اجتماعی، علمی و... اثرهایی آفریده اند. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح حال مختصری از هردو استاد، به معرفی و بررسی آثار آن ها پرداخته و نقاط شباهت و تفارق آن ها را ذکر کرده است. هم صدرالدین عینی و هم سعید نفیسی به ایجاد آثار ادبی، ترجمه، تحلیل متون فارسی، تحقیق ...

از ویژگی های بارز اغلب آثار دوره نخستین زبان فارسی دری، سادگی بیان، ایجاز و اختصار و رسایی مفهوم است که به دلیل پیروی نویسندگان از زبان گفتار آن روزگار، دارای نشانه های پر شماری از کاربرد واژگان کهن، ترکیبات، تعبیرات و اصطلاحات و چگونگی پیوندهای جمله های زبان گفتگوست. و طبیعی است که شناخت این عناصر و آگاهی از پیشینه آنها موجب سهولت دستیابی اهل تحقیق و پژوهش به جریان تحوّل زبان در طول تاریخ شده و...

اقتباس و استفاده از آیات وحی و احادیث نبوی در متون نثر فارسی و عربی بعد از اسلام امری رایج بود که به اقتضای معنی یا برای آرایش و زینت کلام به روش های مختلف به کار می رفت. این کاربرد در انواع متون نثر فارسی اعم از عرفانی، مکاتیب، قصص و تواریخ و ... کم و بیش رایج بود. مکاتیب سنایی از جمله متون نثر فنی در قرن ششم است که در آن، آیات و احادیث، به وفور و برای اغراض مختلف و به شیوه های متعدد با رعایت ...

موضوع تحقیق حاضر خاستگاه تاریخی واژگان فارسی قرآن است و غرض از آن پاسخ به این سئوال است که واژگان فارسی قرآن در زبان فارسی چه خاستگاه تاریخی داشته و در چه موقعیتی پدید آمده و به کار می رفته اند و سپس چگونه عرب ها با آن واژگان آشنایی پیدا کردند و سر آخر این که آن واژگان در آیات قرآن در چه زمینه هایی مورد بهره برداری قرار گرفته اند. بررسی ها در این تحقیق نشان می دهد، اغلب واژگان فارسی قرآن موقع...

محمد تقی بهار با انتشار تاریخ تطوّر نثر فارسی (1331) آغازگر سبک­شناسی تاریخی در ایران است و شیوة وی تا به امروز ادامه یافته است. برای خروج از وضعیت رکودی که سبک­شناسی نثر فارسی بدان دچار است، یکی از راه حل­هایی که در این مقاله پیشنهاد می­شود، به­کارگیری شاخه­های جدید سبک شناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی است. به منظور برداشتن گامی در این باره، در مقالة حاضر سبک­شناسی ...

نظر به اهمّیّت رمزپردازی روایت های عرفانی و لزوم تفسیر آنها برای درک متن و حصول کارکردهای روایی آن، در مقالۀ حاضر، روایت های سه اثر اصیل و تأثیرگذار کشف المحجوب و ترجمۀ رسالۀ قشیریّه و تذکرةالاولیا نشانه شناسی شده است. یکی از شیوه های کارآمد نشانه شناسیِ متناسب با روایت های عرفانی، روش چارلز پیرس است. با توجّه به اهمّیّتی که پیرس برای تعبیر و تفسیر قائل است و بر کارکرد ارجاعی نشانه ها تأکید می کند، نش...

سبک نثر روزنامه ای فارسی از آغاز تا کنون یعنی در یک قرن و نیم گذشت دستخوش تحولاتی اساسی واقع گردیده است . هدف این مطالعه بررسی تطور نثر روزنامه ای فارسی در طول تاریخ روزنامه نگاری است . برای نیل به هدف فوق ابتدا تاریخ روزنامه نگاری فارسی به چهاردوره مشخص تقسیم و در هر دوره سبکی کلی برمبنای تعریف هالیدی)1976 (در روزنامه نویسی پیش بین شد. برهمین اساس در هر دوره تقریبا چهار هزار واژه از بخش سیاسی ...

آغاز نثر فنّی اگرچه مربوط به قرن ششم هجری است. اما بخش عمده‌ای ‏از پیشینه‌ی آن به زمینه‌های موجود در سده‌های پیش‌تر بازمی‌گردد. حشر و نشر ‏ایرانیان با زبان و فرهنگ عربی و اسلامی از طریق مدارس و مطالعات و اعمال و ‏شعائر روزانه، و نیز ترجمه‌ی متون عربی به فارسی از همان نخستین سال‌های ورود ‏اسلام به ایران، به‌طور تدریجی هم بر تغییر سبک خراسانی به عراقی در شعر، و هم ‏بر فرایند شکل‌‌گیری نثر فنّی از د...