شهادت امام حسین (علیه السلام) و حوادث سیاسی و اجتماعی پس از آن تا پایان حکومت اموی برای جامعه شیعه از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. چراکه در این برهه زمانی شیعیان از یک سو در وضعیتی بسیار بحرانی به سر برده و از سویی دیگر پرچمداری مخالفت با حکومت را در دست داشتند. در چنین شرایطی است که رهبران شیعه تحت تاثیر عوامل گوناگون به اتخاذ مواضع متفاوتی در مقابل جامعه و حکومت دست زدند. ارائه الگویی جامع...

شارع مقدس برای تهذیب نفوس و مصونیت از انحراف برنامه های متنوع و متکثر ارائه کرده است. یکی از این برنامه ها تعیین مجازات- حد و تعزیر- برای متخلفین امور عمومی است. این مقاله ضمن ارائه گزارش جامعی از قرآن کریم و روایات فریقین- شیعه و اهل سنت - درباره حبس والیان و استانداران، پزشکانی که با عنوان جعلی به طبابت می پردازند، رابطه بازان، خائنین به بیت المال عمومی، کلاهبرداران، قوّادان و ... به بررسی همه...

نحوه نگرش صاحبان فکر و اندیشه به شخصیتهای تاریخی، به نوعی نشان دهنده چارچوب تفکر و دستگاه فکری و در واقع بیانگر جنهان بینی و هستی شناسی آنان است. در این مقاله نویسنده، به مقایسه "دیدگاه مو لوی درباره معاویه " با معارف قرآنی و روائی ثبت شده در منابع معتبر و نقد دیدگاه شاعر منظومه بزرگ تصوف در این زمینه می پردازد. البته تفصیل این بحث همراه با مباحث تاریخی بسیار در طرح پژوهشی نگارنده ذیل عنوان "سی...

مَنجنیق، به‌منزلة سنگین‌ترین سلاح جنگی، در قرون میانة اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار بود. از این سلاح برای کوبیدن دیوارهای دفاعی و نفوذ به داخل شهرها استفاده می‌شد. در نخستین فتوحات اسلامی، منجنیق شکل ساده‌ای داشت؛ اما با گذشت زمان و به ‌موازات تکامل و افزایش استحکام حصارهای دفاعی شهرها، منجنیق‌ها نیز روزبه‌روز تغییر کردند و تکامل یافتند؛ تا آن‌جا که در دورة اموی منجنیق‌های نفت‌انداز و آتشین سا...

سرزمینهای حوزه شرقی خلافت اسلامی مقارن تهاجم مغول با اوضاع و احوال ناخوشایندی روبرو بود. فقدان حکومت مرکزی مقتدر‘تعدد قدرتها‘درگیریهای فراوان امیران بلاد برای کسب قدرت بیشتر‘ ستم والیان و حاکمان شهرها به مردم‘ افزون خواهیهای سلطان محمد خوارزمشاه‘ قصد خلیفه الناصر برای تجدید مجد و عظمت از دست رفته عباسی ‘ رویارویی و درگیری خلیفه و سلطان ‘ فتنه های اسماعیلیه‘ خرافیگری صوفیان ‘ تعصبها و مشاجره های...

چکیده آستان قدس رضوی به عنوان یک قطب مذهبی مهم در مطالعات تاریخ ایران و تاریخ محلی خراسان جایگاه ویژه­ای دارد. در ساختار تشکیلاتی این نهادمذهبی، منصب تولیت بالاترین مقام به شمار می­آید. در کنار این منصب، مناصب دیگری چون نایب­التولیه، قائم مقام­ التولیه و ناظرآستانه وجود دارد که صاحبان این مناصب، کارگزاران اصلی آستانه­اند. آنچه مقرر است در این مقاله، ­با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر اسناد و د...

توقیعات، فنّ نثری متداول در دوره های گوناگون است که در صدر اسلام زایش، و در عصر اموی انتشار یافت و در عصر عباسی به شکوفایی رسید، به اندلس انتقال یافت و سپس در گستره گیتی پراکنده شد و در فرجام کار، پس از تهاجم سراسر خونبار مغول همچون سایر انواع ادبی، رو به اضمحلال نهاد و اثری از آن باقی نماند؛ امّا در زمان حکومت مملوکیان و عثمانیها جامه ای نو بر تن کرد و با نام نگارش انشایی، رویشی دوباره یافت. توق...

المنصور محمد بن ابی عامر، حاجب قدرتمند هشام(المؤید) خلیفه‏ی اموی اندلس (خلافت 366 - 399ق) بود. دوران او مقارن است با آغاز ضعف نظامی و آشفتگی و هرج و مرج حکومت مسلمانان در اندلس. از این رو مسیحیان جرأت یافتند که به سر حداّت و مرزهای اندلس تجاوز کرده و به غارت و کشتار بپردازند. المنصور از شخصیت‏های بزرگی است که در این اوضاع پریشان و آشفته، به فکر دفاع از قلمرو مسلمانان افتاد و ضربه‏های متعدد و هول...

مردم شبه قاره هند با ایران دوره ساسانیان ارتباط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تنگاتنگی داشتند؛ به ویژه منطقه سند و ساکنان آن که در واقع مابین دو ملت ایران و هند قرار گرفته بودند و معبر ارتباطی این دو تمدن به شمار می آمدند. پس از ورود اسلام به ایران، همچنان رابطه میان دو ملت برقرار بود و آنان به واسطه ایرانیان تازه مسلمان شده، از آموزه های اسلام آگاهی یافته بودند. از طرف دیگر در آن برهه از زمان، نظا...

پیامبراسلام درچهل سالگی از سوی خداوند به رهبری و هدایت مردم مبعوث شد.خدمات و کارهای ارزنده ی آن حضرت برای بشریّت،در قالب شعرمدیح توسّط شاعران ثبت و ضبط گردیده وشاعران ایشان را به داشتن ارزشهای اجتماعی مثل کرامت،شجاعت،عزّت،جوانمردی ودیگرخصال نیک مدح گفتند.با عنایت به این که حضرت،شاعران را از مدح و ثنای خویش باز می داشت،مدایح نبوی در زمان حضرتش رشد چندانی نداشت. بنابراین مرحله ی بارزی که در روند مدا...