در این مقاله، پرسش اصلی، چگونگی تحقق سبک عرفانی و ویژگی‌های متمایز زبانی- معنایی براساس دستور نقش‌گرای هلیدی در مثنوی معنوی است. دریافت شگردهای مولانا در بیان امور معنوی و پیوند آن با تجربه‌های مادی و عینی می‌تواند ویژگی‌های بافت را تبیین کند. چگونگی گزینش شاعر از میان عناصر واژگانی و انتخاب خاص افعال بازنمود دنیای درونی و بیرونی او است. براین‌اساس، هدف اصلی پژوهش بررسی شخصیت‌های دو داستان از ...

تحلیل گفتمان انتقادی از اندیشه‌های زبان‌شناسان، به‌ویژه مکتب نقش‌گرای هلیدی، نشانه‌شناسان، پژوهشگران هرمنوتیک و آرای میشل فوکو سرچشمه گرفته است. از آنجا که این روش بر هر دو جنبۀ صورت و معنای متن توجه می‌کند، ازاین‌رو رویکردی جامع در تحلیل متن است. صاحب‌نظرانی چون نورمن فرکلاف، روث وداک، تئون وان دایک، راجر فاولر و گونتر کرس در معرفی و رشد تحلیل گفتمان انتقادی به‌عنوان گرایشی نو در تحلیل متن نقش...

هدف از این پژوهش توصیفی-تحلیلی، بررسی روابط بین تصویر و متن در کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی کاتینگ ایج و امریکن انگلیش فایل براساس چارچوب نظریه نقش‌گرای هلیدی و نظریه نشانه-شناسی کرِس و فان لیوین است. این نظریه‌ها با مشخص کردن روابط بین تصویر‌ و متن‌، روشی را برای درک بیشتر معنا در کتاب‌های آموزشی زبان انگلیسی به زبان‌آموزان ارائه می‌دهند. این پژوهش سه معنای اندیشگانی، بینافردی و متنی را در تصاوی...

در پژوهش حاضر، در چارچوب نظریۀ انسجام هلیدی و حسن (1976) میزان تسلط کودکان تک‌زبانۀ فارسی‌زبان بر حروف ربط و ارجاع ضمیری به عنوان دو نوع از ابزارهای انسجامی مورد بررسی قرار گرفته ‌است. به این منظور، 80 کودک در چهار ردۀ سنی 3، 5، 7 و 9 سال از 2 مهدکودک و 4 مدرسه ابتدایی در تهران انتخاب شدند و با یک گروه 20 نفره از آزمودنی‌های بزرگسال به عنوان گروه کنترل مورد مقایسه قرار گرفتند.  به منظور بررسی ع...

نظریۀ «دستور خوانش تصاویر[1]»، در حوزۀ نشانه­شناسی اجتماعی قرارگرفته و در رمز­گشایی نشانه­های تصویری به کار می­رود. کرس و ون­لیوون (2006)، با الهام از سه فرانقش معنایی هلیدی، ساختاری مشابه را برای خوانش معانیِ نشانه­هایِ تصویری ابداع نموده و قائل به‌وجود سه معنای «بازنمودی»، «تعاملی» و «ترکیبی» در تصاویر هستند. هدف از انجام این پژوهش یافتن پاسخی مناسب به این پرسش­ها است. آیا این نظریه در رمزگشایی...

یکی از بهترین شیوه­های جای­گیری مطالب تعلیمی و انتزاعی در ذهن مخاطب، استفاده از نمودها و تجارب حسی است. در این شیوه ساختارهای فرعی و ملموس، در ارتباطی معنادار مکمل و تأیید کننده مفاهیم تعلیمی و تجریدی مورد نظر هستند. بدین صورت که ساختارهای معنایی کوچک­تر، بر اثر یک پیوستگی معنایی و جای­گیری بر یک محور همنشینی در کنار یکدیگر، ساختاری بزرگتر را پایه­ریزی می­کنند. داستان­های فرعی را­ که در بعضی سو...

بخشی از سورۀ نمل به روایت حکومت و قلمرو وسیع حضرت سلیمان می­پردازد که جن، انس، پرندگان و باد، همه تحت فرمان وی درآمدند. با توجه به اهمیت نظریات نوین در فهم بهتر متون، به روش توصیفی- تحلیلی، با تکیه بر سه فرانقش هلیدی به­عنوان نشانه­های معناساز در نظریه نقش­گرا به بررسی آیات مورد نظر پرداختیم. هدف از این پژوهش تحلیل برساخت گفتمانی این داستان قرآنی و آزمودن نظریه مذکور و قابلیت اعمال آن در حیطه د...

این پژوهش سیر دگرگونی بازنمایی زبانی مذهب را در 41 نمایش­نامه و فیلم­نامه از آثار محسن مخملباف بررســی مـی­کند تا تغییر نگرش مذهبی نویسنده به­ عنوان عضوی از جامعۀ فرهنگی ایران در طول سال­ های بعد از انقلاب مشخص شود. فرانقش اندیشگانی و نام­گذاری هلیدی، غیریت­سازی، مربع ایدئولوژیک فان­دیک، چندصدایی باختین، بینامتنیت کریستوا و ارزش­ های واژگانی فرکلاف، نظریه­ ها و ابزارهای تحلیلی­ این پژوهش است. ا...

چکیدهیکی از مباحثی که همواره در بحث از ساختار غزل مطرح می شود، موضوعِ بود یا نبود انسجام در غزل ‏است. پژوهش حاضر با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و بر اساس الگوی هلیدی و حسن ‏کوشیده است به بررسی و تحلیل انسجام غیرساختاری در غزل بپردازد. از این رو پس از استخدام این ‏الگو، تبیین اصول انسجامِ غیر ساختاری و تفکیکِ آن از انسجام ساختاری کوشیده شده است بر اساس ‏غزلی از حافظ موضوع انسجام توصیف و تب...

این مقاله به بررسی تحوّلاتی می پردازد که ممکن است در لایه های مختلف معنایی، و ساخت اطلاع یک ساخت نشاندار در فرایند ترجمه از انگلیسی به فارسی روی دهد. منظور از ساخت نشاندار در این پژوهش، ساخت هایی چون ساخت نقش برابر، ساخت های وارونه، و ساخت هایی است که در آن ها پیشایندسازی صورت گرفته است. چارچوب نظری پژوهش را دستور نقشگرای نظام مند هلیدی فراهم آورده است و تحولات معنایی ساخت های نشاندارِ ترجمه شده ...