با ظهور مطالعات نظری دربارۀ امنیت ملی، امکان طرح امنیت در چارچوب های اندیشۀ سیاسی نیز فراهم شد. یکی از محور های برجستۀ اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره) جایگاه و اهمیت نظام سیاسی است که در مجموع می توان از آن با نام جایگاه نظام سیاسی تعبیر کرد. در این مقاله از این مضمون با نام امنیت سیاسی نام می بریم. پرسش اصلی مقاله این است که معنا و مرجع امنیت سیاسی در نزد امام خمینی(ره) چیست؟ فرضیۀ مقاله با این عب...

حضور علویان در نواحی شمال ایران از اواسط سدۀ سوم قمری آثار عمیق، گسترده و پایداری در اوضاع این مناطق برجای نهاد. در پژوهش حاضر میراث سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ناصر اُطروش و پیامدهای فعالیت وی در آن نواحی با تکیه بر منابع معتبر و تحقیقات جدید به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کرامت انسانی، مبنای اندیشه و اخلاق سیاسی، وحدت اجتماعی عامل اصلی در اجرا و تحقق آرمانهای سیاسی...

نهاد وزارت از جمله ارکان مهم سیاسی – اداری در طول تاریخ ایران به ویژه در دوران اسلامی بوده است. با این حال این نهاد در گذر زمان از وضعیتی یکسان و پایدار برخوردار نبوده است. جابه جایی حکومت ها، سلطه بیگانگان و دیگر تحولات سیاسی – اجتماعی نهاد وزارت را نیز مانند سایر ارکان حکومت تحت تأثیر قرار می داده است. در پی سلطه مغولان بر ایران در قرن هفتم هجری، با توجه به نیاز آنها به تجربه دیوانسالاران ایر...

حکومت خوارزمشاهیان از جمله دولت های ترک تبار بود که در دوران ضعف و تجزیه حکومت سلجوقیان در خوارزم پا گرفت. از آن جا که هر حکومتی در سده های میانه برای مشروعیت اداره قلمرو خویش به حمایت معنوی خلیفه بغداد نیاز داشت، خوارزمشاهیان، به ویژه اتسز و علاء الدین تکش، در برابر دستگاه خلافت، سیاست قابل انعطافی در پیش گرفتند. آنها پس از یک پارچه کردن سیاسی بخش شرقی عالم اسلام کوشیدند نهاد خلافت را تحت نفوذ...

حمایت کنسولی سازوکار حمایت از حقوق اتباع محروم از آزادی در کشورهای خارجی است. خوانش حاکمیت‌محور از این نهاد تعهدی فراگیر برای حمایت از اتباع ایجاد نمی‌کند و این امر را به موضوعی صلاحدیدی برای دولت بدل می‌کند. تحول بنیادین حقوق بین‌الملل به‌سوی ملاحظات اولیۀ انسانی و اولویت‌یافتن حمایت از حقوق بشر ضرورت خوانشی پویا را از این نهاد یادآور می‌شود. باتوجه‌به تردد روزافزون اتباع ایرانی به کشورهای خار...

یکی از پدیده های تأثیرگذار درتاریخ ایران پس از اسلام، ورود گروه های اجتماعی، از خارج از قلمرو این سرزمین در قالب قبیله و چادرنشینی است. این امر، نخست به شکل مهاجرت قبایل عرب مسلمان، که برای جهاد به ایران می آمدند، تحقق یافت؛ اما پس از فتح ایران به دست اعراب مسلمان و سقوط نظام سیاسی ـ اداری ساسانی ، نبود دولت مرکزی در قرون نخستین اسلامی در ایران و فروپاشی مرزهای سیاسی کشور، راه را برای ورود دیگر...

نهاد اداری به عنوان یکی از ملزومات تداوم ساختار سیاسی حکومت، در تثبیت اقتدار خلافت اموی و عباسی (عصر اول) نقش داشته است. با توجه به تکوین نظام اداری در دوره اموی و استمرار قدرت بنی امیه تا حدود یک قرن و نیز تکامل این نظام در دوره عباسی، پژوهش حاضر به واکاوی نقش، تأثیر و رابطه متقابل دیوان سالاری و اقتدار سیاسی در استمرار قدرت خلافت اموی و عباسی می پردازد. یافته های این پژوهش که به شیوه توصیفی ـ...

بر دیدگاه‏های توسعه ی تاریخی ایران، رویکرد اقتصاد سیاسی غالب بوده است. این رویکرد عامدانه از حضور فرهنگ و رفتارهای اجتماعی مردمی در فهم تحولات توسعه ممانعت کرده است. اقتصاد سیاسی تقریبا برای کلیه ی اشکال تکثر یا تمرکز ثروت، طبقات اجتماعی و مطالبات فرهنگی- سیاسی، تعینی سیاسی (بامحوریت مفهوم قدرت) و تاحدی محیطی قائل است. در میان نظریه های زیرمجموعه ی اقتصاد سیاسی، نظریه ی استبداد ایرانی از وجاهت ...

این پژوهش با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و با هدف بررسی فرایند جامعه‌پذیری سیاسی دختران دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز و اصلی‌ترین کارگزاران‌ این فرایند اجرا شده است. اهمیت فرایند جامعه‌پذیری سیاسی از آن روست که همۀ تفکرات و ‌ایستارهای سیاسی افراد جامعه از خلال همین فرایند شکل می‌گیرند. روش استفاده‌شده، کیفی و از نوع گراندد تئوری است و داده‌ها با کمک تکنیک مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختار‌یا...

سید جعفر کشفی به لحاظ زمانی در دوره‌ای قراردارد که مطابق با نظریة زوال، باید اندیشة سیاسی در آن دوره از جامعة علمی ایران رخت بربسته باشد. با وجود این، کشفی از اندیشمندان بزرگ عصر قاجار است که در دو کتاب خود یعنی «تحفه‌الملوک» و «میزان‌الملوک»، بر مبنای اسلوبی عرفانی، اندیشه‌های سیاسی خود را ارائه داده است. ما در این مقاله در پی بررسی این نکته‌ایم که کشفی چه سنخی از اندیشة سیاسی را در عصر خود ار...