یکی از بارزترین ویژگی¬های قرآن کریم که آن را از سایر متون متمایز ساخته، شیوه¬های بیانی بسیار زیبایی است؛ که شنونده را لبریز از سرور می¬کند. ضمیر فصل ازجمله شیوه¬های بیانی است؛ که همواره در قالب یک ساختار نحوی و بلاغی است و به قصد تاکید انحصار و اختصاص در کلام می¬آید. برای ترجمه ضمیر فصل، در دستور زبان فارسی، ساختار نحوی مشابه و مشخصی وجود ندارد؛ و مترجمان در ترجمه آن دچار لغزش می¬شوند از شایع ...

کشف ظرافت‌ها و زیبایی‌های زبانی و بیانی آثار ادبی، اعم از نثر و نظم، در گرو آشنایی با علوم بلاغی است و به کمک آن‌ها می‌توان یک معنی را در راستای خلاّقیتی ادبی و هنری به گونه‌های متفاوت بیان کرد. البته این امر مشروط بدان است که تفاوت‌های مذکور مبتنی بر تخییل باشد. بررسی انتقادی ـ مقایسه‌ای این کتاب‌ها می‌تواند در شناخت بیشتر و دقیق‌تر آن‌ها بسیار مؤثر و سازنده باشد. بنابراین، این پژوهش در پی آن ا...

نقدهای کلاسیک، ویژگی سبکی سهل ممتنع را در حکایت‌های سعدی از رهگذر تحلیل‌های بلاغی توجیه می‌کردند؛ امّا با رویکردهای نوین نقد ادبی نیز می‌توان تبیین‌های دیگری از آن ارائه داد. در مقاله حاضر، با استفاده از روش ریخت‌شناسی پراپ، توصیف بلاغی سبکی سهل ممتنع را از نظرگاه ساخت‌گرایانه، تحلیل و تبیین کرده‌ایم. نتیجة تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد حکایت‌ها اغلب بیش از دو یا سه شخصیت ندارند و از ساختاری بسی...

اصل در ترجمه، رعایت امانت، حفظ معنا و سلیس ‌بودن است که این موضوعی ثابت در اصل ترجمة غلامعلی حدّاد عادل است. یقیناً ترجمة فارسی شیوا و ادبی وی، توانسته است بخش عمده‌ای از این ضرورت‌ها و انتظارها را تحقّق بخشد، لیکن مسئلة این تحقیق، میزان و چگونگی این تعادل و مطابقت معنا با الفاظ قرآنی است. مترجم برخی ساختارهای صرفی‌ـ نحوی و بلاغی را در ترجمه نادیده انگاشته، در مواردی نیز ترجمة واژگان (اسم، فعل و ح...

چکیده علوم بلاغی همانند صرف و نحو در آغاز به ‌منظور فهم اسرار و رموز قرآن کریم و وجوه اعجاز بیانی آن و با محوریت آیات نورانی قرآن و نیز اشعار جاهلی صورت گرفت، ولی رفته‌رفته به سایر متون نظم و نثر عربی راه یافت و به‌ صورت قواعدی منسجم تدوین شد و به ظهور تألیفات ارزش‌مندی در این زمینه انجامید. یکی از این تألیفات ارزش‌مند کتاب جواهرالبلاغة تألیف سید‌احمد هاشمی است که به ‌منزلة بهترین کتاب آموزش ب...

دریافت صورت صحیح و معنی دقیق ابیات در ادب فارسی نخستین و با اهمیت ترین گام برای راه یافتن به دنیای هنر و اندیشۀ شاعران است. افزون بر این سایر علوم ادبی از جمله نقد ادبی، سبک شناسی، علوم بلاغی و دستور زبان نیز بدون در دست داشتن متن قابل اعتماد و معنی صحیح اشعار، راه به جایی نخواهد برد. اگرچه در باب شعر حافظ و برای حل مشکلات آن کوششهای زیادی صورت گرفته، اما هنوز برخی ابیات حل نشده باقی مانده و م...

1- نقد زیباشناختی آرایه های ادبی: قدیما علم بدیع را علمی دانسته اند که از وجوه تحسین کلام بحث می کند؛ البته بحث از محسنات باید بعد از رعایت کلام با مقتضای حال و وضوح دلالت باشد؛ اما در باب اینکه وجوه تحسین کلام و اسباب زییایی کدامند و چه تأثیری در تخییل سخن دارند، بحث دقیق و روشنی نشده است و همین امر باعث شده است دانش بدیع بیشتر از علم معانی و بیان همواره دستخوش بازی و اصطلاح سازی قرار بگیرد و ...

عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر ایرانی در قرن پنجم با دو کتاب مهم خود، ‏‏«اسرارالبلاغه» و به خصوص «دلائل‌الاعجاز»، انقلاب بلاغت عرب را رقم زد. در ‏قرن حاضر پس از تلاش‌های محمد عبده در مصر برای احیای تفکر علمی ‏اسلامی، تصحیح و چاپ آثار جرجانی رونق یافت. بلافاصله بعد از آن، تازگی و به ‏روز بودن بسیاری از آرائش مورد توجه قرار گرفت و جست‌وجوی مشترکات نظری ‏و عملی او با زبان‌شناسی و فلسفه زبانی مدرن به...

این رساله تحت عنوان (الصبر فی الکتاب و السنه و عند أعلام الشعر العباسی]در سه فصل نگارش یافته است . در فصل اول ابات حاوی کلمه صبر و مشتقات آنرا از نظر موضوعی تقسیم سپس از لحاظ بلاغی مورد بررسی قرار دایم. در فصل دوم نیز برخی از احادیث صبر رااز نظر موضوعی و بلاغی مورد بررسی و شرح قرار دادیم و در فصل آخر اشعاردوره عباسی حاوی کلمه صبر و مشتقاتش را مورد نقد ادبی قرار دادیم. آنچه روشن و مبین است تاثی...

بازگشت به میراث انسانی از مقوله‌های مهم ادبیات معاصر جهان به شمار می‌آید. در این زمینه، نظریة معادل عینیِ تی.اس.الیوت، میان شاعران معاصر جهان، به ویژه شاعران عرب، با استقبال بسیار زیادی روبرو شد. این نظریه با عنوان نقاب به حوزة نقد و شعر عربی راه یافت. نقاب یکی از روش‌های نوین نمادپردازی است که در آن علاوه بر انتقال اندیشه، احساس و تجربة شعریِ شاعر نیز به مخاطب منتقل می‌شود. در نقاب، به دلیل آمیخ...