. بر اساس نظریّات لوران ژنی، بینامتنیّتیکه در سطح لایه های سطحی متن باقی می ماند، چندان قابل اعتنا نیست و برخلاف آن، نوعی دیگر از بینامتنیّت وجود دارد که به ژرفنای ساختاری و مضمونی متن نفوذ می کند. علاوه بر این، میخائیل باختین در مقام دفاع از ادبیّات داستانی، به عنوان یک نوع ادبی فاخر، این نوع ادبی را با حماسه مقایسه می کند. به عقیدة او، حماسه بازتاب واقعیّتی مربوط به گذشته مطلق بوده که فارغ از هر گ...

دلیل توجه به نظریه/ نظریه‌های پسامدرن هرچه باشد، امروزه چهارچوب نظری بسیاری از پژوهش­های انتشاریافته همین نظریه/ نظریه‌ها هستند. کاربست این نظریه/ نظریه­ها نیز معمولاً به دو شکل انجام می­شود: الف) با ارائۀ تصویری بسیط و ساده‌شده از پست‌مدرنیسم (در این‌ حالت تفاوت میان نظریه‌های پسامدرن نادیده گرفته می­شود) مؤلفه­های اصلی آن مانند عدم قطعیت، و ... استخراج و درادامه متن براساس آن مؤلفه­ها تحلیل/ ت...

در این مقاله، شعر "حرف آخر" از احمد شاملو هدف تحلیل گفتمانی قرار گرفته و در ساحت مؤلفه‌های ادبی شعر، آنها که ازطریق طنزآفرینی، مقاصد گفتمانی را پیش می‌برند، بررسی شده‌اند. بدین‌منظور نخست در سطح خرد، یکایک جملات متن شعر ازنظر ساخت وجهی برپایه الگوی فرشیدورد بررسی و ذیل ده‌گونه دسته‌بندی و شمارش شده‌اند. سپس در سطح کلان، عناصر گفتمانی شعر برپایه الگوی "هالیدی و حسن" تحت بررسی قرار گرفته‌اند تا چ...

‏ادبیات تطبیقی _چنانکه از عنوان ان برمی ا ید _ تطبیق یا مقابل ادبیات زبان های مختلف و یافتن وجوه مئسترک و تائیر و تاثرپذیری دو یا چند شعر ادبی از جهات مختلف فنی. مکاتب مختلف ادبی و یا جریان فکری گوناگون است. در این راستا، انواع ادبی که ویژه بعضی سنیت ها است ولی بازتاب ان در ادبیات سایر ملل مشاهده می شود. بررسی می شود.‏در مقالة حاضر، معرفی ادبیات تطبیقی، با تعریف و بررسی :جزای تشکیل دهنده این اص...

تحلیل عناصر داستانی و روایی بر اساس نظریه های ادبی از چند جهت لازم است، نقد ادبی را روش مند می کند، امکان باز یابی و ارزشیابی متون ادبی کهن ادب فارسی فراهم می شود؛ دیگر این که صحنه­ی نقد و نظر از شوائب پاک شده و معیارهای علمی هدایت گر فرضیه ها و ادعاها خواهد شد. بر این اساس متنی از داستان پرداز بزرگ ادب داستانی، نظامی گنجوی، انتخاب شد تا بر اساس روش های موجود در نظریه­ی ادبی بویژه نظریه ی ساخت...

در تاریخ ادبیّات ایران پس از اسلام، شاعران هر عصر چنان متأثّر از محیط خود بوده‏اند که‏ در آثارشان اطّلاعات مفیدی درباره تاریخ سیاسی، اجتماعی‏ و تمدّنی عصر خود برجای گذاشته‏اند و در قالب‏های گوناگون شعری از وضع زمانه خود سخن‏ گفته‏اند؛ به گونه ای که حتّی مورّخان می‏توانند با استفاده از این اشعار، به درک درست‏ و کاملی از تاریخ جامعه و فرهنگ آن زمان دست پیدا کنند. یکی از حوادث و وقایع تاریخی ایران در قر...

قسمتی از منابع و متون کهن را سنت ها و باورهای فرهنگی همچون اعیاد ملی که برخی از آنها ریشه چند هزار ساله در زندگی مردم داشته و به عنوان یکی از بزرگترین مشخصه های فرهنگی اقوام محسوب می شوند تشکیل می دهند. نوروز، مهرگان و سده به عنوان اعیاد بزرگ باستانی توانستد در دوره های نخستین اسلامی نیز به حیات خود ادامه دهند وحتی نوروز در میان این سه عید توانسته به صورت بسیار پرنگ تا به امروز ادامه یابد و در ...

رسالت جهانی قرآن در هدایت بشر مستلزم به کارگیری زبانی است که بتواند با همه آنها سخن بگوید. این امکان را زبان ادبی فراهم می کند. از این رو، مقاله حاضر با روش تحلیلی- استنتاجی بر ادبی بودن زبان قرآن تأکید می کند و بر اساس نظریه جدایی ناپذیری زبان ادبی از زبان عادی، به تحلیل ماهیت و اقتضائات زبان ادبی آن پرداخته و بر خلاف رویکرد تفسیر بیانی معاصر، ویژگی های دیگری برای زبان ادبی قرآن تعریف می کند؛ ...

«برنامه ی قوی» در جامعه شناسی فرهنگی، گرچه به مرور و تدریجی، اما در پاسخ به چالش های نظریه ی جامعه شناختی فرهنگ شکل گرفت. یکی از این چالش ها، مبهم بودن مفهوم پردازی ها از فرهنگ بود. ابهام، گرچه به تلقی دوگانه ی ادبی و اجتماعی از فرهنگ تقلیل می یافت، ولی مسئله ی اساسی درواقع مبهم بودنِ جایگاهِ تبیینیِ فرهنگ بود. جامعه شناسی فرهنگی می کوشد تا با قائل شدن نقش علّی برای فرهنگ، جایگاه ویژه و متمایزی به ...

شعر به مثابه رسانه دیرین ادبی، بسیاری از هنجارهای اخلاقی را بازگو می کند. در پیشینه این رسانه دو قصیده مشهور «لامیه العرب» و «لامیه العجم» بازتاب دهنده فرهنگ؛ هنجارها و ناهنجاری های رفتاری دو نسل و دو جامعه متفاوت یعنی دوره جاهلی و عصر عباسی است. در این جستار معلوم گشته که «لامیه العرب» در پردازش هنجارها، بیش تر تصویری هنری از خلق و خوی حاکم بر جامعه جاهلی و شخصیت شنفری است، ولی «لامیه العجم» آ...