دو نظام سیاسی پیش و پس از انقلاب اسلامی دارای دو ایدئولوژی و گفتمان سیاسی مسلطِ متفاوت از یکدیگر بوده و هستند؛ مسائلی که تأثیر مستقیم بر نگارش کتاب های درسی به ویژه کتاب های درسی تاریخ گذاشته است. نمونه ی این تاثیر در روایت های متفاوت ارائه شده از جنبش مشروطیت به عنوان یکی از مهم ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است که تحت تأثیر مستقیم دو عاملِ گفتمان سیاسی مسلط، و نیز گفتمان های سیاسی-اجتماعیِ غی...

به دلیل اطلاق حق حاکمیت به خداوند متعال در تفکر شیعی، نظام سیاسی در اسلام توحیدی است. چون اصل و پایه حفظ اسلام است و در واقع تمایزی بین اسلام و حکومت اسلامی نیست، پس حکومت اسلامی جزء جدایی ناپذیر اسلام است. تشکیل حکومت در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) موضوعی فرعی و عرضی نیست، بلکه تجلی ذات و ماهیت اسلام است که حفظ آن به مثابه حفظ اسلام قلمداد شده است. بنابراین ایشان نظام اسلامی را در عصر حاضر ام...

این نوشته در پی بررسی نسبت میان نهضت سال­های 1357-1356 ایران با آراء و مواضع جریان‌های سیاسی- فکری آن دوره هاست. بدین‌منظور، پس از طرح مسئله، ابتدا به وضعیت عمومی کشور در آن مقطع تاریخی اشاره شد. سپس آرا و مواضع مهم‌ترین جریان‌های سیاسی – فکری مطرح آن مقطع، مورد بررسی قرار گرفت. برخی از آن جریان‌ها، فاقد گفتمان فراساختاری بوده و فقط در چهارچوب سلطنت مشروطه می‌اندیشیدند و عمل می‌کردند (جبهۀ ملی...

حسن هنرمندی، شاعر و مترجم ایرانی، کتاب " مائده های زمینی" را در سال 1334(1955 میلادی) به فارسی برگردانده است. اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوره، که مصادف با حکومت پهلوی است، در انتخاب این اثر توسط هنرمندی برای ترجمه موثر بوده است. در ترجمه وی، شخصیت واقعی ژید به خوبی معرفی نشده است و این امر سبب شده تا ایرانیان از ژید به عنوان نویسنده ای با گرایشات عرفانی یاد کنند هرچند که وی شخصیت متضاد دی...

در این تحقیق سعی شده با استفاده از الگوی سیستمی دیوید استیون موضوع ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران دوران پهلوی مورد آسیب شناسی قرار گیرد. الگوی ایستون به نگارنده این تحقیق، این امکان را داده تا ناکارآمدی احزاب را از زاویه بد کارکردی سیستم سیاسی در حوزه ورودی ها، فرایند تصمیم سازی و نهایتاً کارکرد بازخوراندی مورد بررسی قرار دهد. به نظر نگارنده، سیستم سیاسی در ایران عصر پهلوی اجازه نداد تا احزاب سی...

در این مقاله سعی شد، با رویکرد ابن خلدون، موانع توسعه در دوران پهلوی دوم مورد تبیین قرار گیرد. از نگاه ابن خلدون، عواملی ازجمله مردم، مقامات سیاسی، باورها، ثروت یا ذخیره منابع، توسعه و عدالت به گونه ای گردشی و مستقل به یکدیگر پیوند دارند، هریک دیگری را تحت تاثیر قرار می دهد و زمینه را برای تحول مثبت یا منفی فراهم می آورد. با توجه به این که در دوران پهلوی دوم برخی از مولفه ها مثل ثروت که عبارت ب...

دو انقلاب اسلامی ایران (1979) و مصر (2011) ازجمله انقلاب‌های مهم و تأثیرگذار در منطقه غرب آسیا و نیز جهان بوده‌اند که مورد توجه جدی نظریه‌پردازان انقلاب قرار گرفته‌اند. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که ایدئولوژی چه نقش و جایگاهی در جریان انقلاب و به‌ویژه تحولات پس از فروپاشی رژیم‌های پیشین در این دو کشور داشته است؟ پژوهش با بهره‌گیری از دیدگاه نظریه‌پردازان نسل چهارم انقلاب به‌ویژه جان فوران و ...

با اشغال ایران از سوی متفقین و استعفای رضاشاه در سال 1320 شمسی حیات سیاسی کشور وارد مرحله تازه ای شد و زمینه بسیار مساعدی را برای تشکیل احزاب گوناگون فراهم آورد. حزب توده ایران که هسته اصلی آن گروه ارانی موسوم به «پنجاه و سه نفر» بودند در مهر 1320 با گرایش کادر رهبری به مسکو ، در تهران تشکیل شد. بعد از مدت کوتاهی حزب توانست در استان های اصفهان، آذربایجان، خراسان و گیلان و مازندران کمیته های ایا...

ورای برخورداری سیاسی، اقتصادی جنبش مشروطیت از حمایت های زرتشتیان ایران، واقعیت های نهفته دیگری نیز در باب این اقلیت وجود داشت که به نقش آنان در این جنبش اهمیت بیشتری می داد. این واقعیت ها نه تنها در ابتدای شکل گیری جنبش مذکور، بلکه در فرآیند تحولات بعدی تا دوره پهلوی اول، حکایت از نابسامانی وضعیت حاکمیت سیاسی و متشنج  بودن اوضاع اجتماعی، اقتصادی کشورداشت . گشودن دریچه ای هر چند کوچک به سوی واقع...

شهاب شهیدانی( عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان ) [email protected] 09168608226 سعید حیدری ( کارشناس ارشد تاریخ ) [email protected] چکیده بی تردید نفت از جمله منابع مهم درآمدهای اقتصادی ایران می باشد که سهم بسزایی در روند توسعه و رشد و نیز ممانعت از آن در جامعه ایرانی ایفا نموده است. تحّولات تاریخی صنعت نفت در عصر پهلوی دوم هنوز نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است و این مهّم با توجه ب...