تحولات فکری جهان عرب را باید حول چالش‌های سیاسی و اجتماعی آن مورد تحلیل قرار داد. جهان عرب در طول تاریخ خود با فراز و فرودهای تاریخی بسیاری مواجه بوده است. با مطالعه این تحولات می توان رویکردهای فکری سه‌گانه در جهان عرب یعنی؛ سلفی‌گرایی، سکولاریسم و همسازگرایی را در مراحل مختلف با تفاوت‌هایی بازشناسی کرد. طی یک قرن اخیر، جریان‌های فکری جهان عرب که از ریشه‌های تاریخی خود در طول قرن‌ها تغذیه شده‌...

سکنا یا انس گرفتن مردان به زنان در قرآن کریم و احادیث بارها گوشزد شده است، ولی فهم این آموزه، نه‌تنها امروز که در سده‌های متقدم نیز با ابهاماتی نزد مفسران و شارحان حدیث روبه‌رو بوده است. امروز هم برای مخاطبان حاضر این پرسش در میان است که در این نصوص سخن از چه نوع نسبتی میان مردان با زنان است و محتوای این نصوص تا چه اندازه به استوارسازی مبانی خانواده و تا چه اندازه به لذت‌جویی مردان مربوط می‌شود...

روایات بسیاری از شیعه و اهل سنت نشان می دهد که امام علی (ع) در آغازین روزهای در گذشت پیامبر گرامی اسلامی (ص) ، بنابر سفارش آن حضرت ، قرآن را در مجموعه ای گردآورد ، این مجموعه که به " مصحف علی (ع) " نامبردار است ، دربردارنده تاویل و تفسیر آیات قرآن محکم و متشابه و اسباب النزول بوده است و آیه های منسوخ پیش از آیات ناسخ قرار داشته اند و به همانگونه ، آیات مکی پیشتر از آیه های مدنی بوده است . برخی ...

عرفان وحیانی یا شیعی و اهل بیتی مجموعۀ معارف انفسی - باطنی است که از نصوص دینی یا از کتاب و سنت بر اساس منطق اجتهادی، کشف و تولید می شود. اینک مسئلۀ اصلی این است که عرفان شیعی چیست؟ ما در این نوشتار برآنیم که وحی قرآنی و بیانی (معارف ثقلینی) ظرفیت تولید عرفان علمی و عملی را در ساحت دانشی – بینشی، روشی - گرایشی و رفتاری - کنشی داراست. این عرفان محصول و برونداد کشف تام محمدی و درحقیقت متکی و متقو...

فقیه در فقه برای پیدا کردن حکم فقهیِ موضوعات و مسائل، آیا باید بر محور اسم باشد یا کارکرد و یا هویت؟ بدیهی است که نتایج حاصل از این سه رویکرد با هم متفاوت است. برای آگاهی از رویکرد فقه و منابع آن دراین‌باره باید ابتدا این سه رویکرد را دوباره بازخوانی کرده و درنهایت به این برسیم که نصوص دینی و فقه شیعی دراین‌باره چه رفتاری داشته است؟ تا با تفقه در این نصوص با رعایت هنجارهای فقهی، روش استنباط صحیح...

چکیده در یک نظام حقوقی دانستن منبع تعهد و منشاء التزام امریست بسیار مهم . در واقع اینکه بدانیم یک تعهد از چه منبعی وجه لزوم می گیرد در درک ما از ساختار حقوقی تاثیر چشم گیر خواهد گذارد . این مطلب وجه همت این پایان نامه می باشد . در نظام فکری فقه شیعه – به عنوان نظام اصلی حقوق اسلامی – دو جریان عمده به این سوال پاسخ داده اند . این دو جریان با توجه به مولفه های اصلی خود با عنوان نص گرا و عقل گر...

مسأله تأویل در منظومه اندیشه ابن­رشد جایگاه ویژه‌ای دارد، این مسأله کلید حل تعارض دین و فلسفه، نشان دهنده نادرستی نسبت کفر به فلاسفه و عامل فهم و تبیین نصوص دینی است. از نظر ابن­رشد تأویل گذر از معنای ظاهری و پی بردن به مقصود باطنی متن است. روش تأویلی ابن­رشد، براساس مذهب جمع است وی تلاش درجمع میان عقل و وحی و دین و فلسفه دارد. بر این اساس برای تأویل ضوابطی ارائه می­دهد و تصریح می­کند، فلاسفه ک...

قرآن و سنت در مباحث اسلامی محور اساسی اندیشه و علم را تشکیل می‌دهد. همگام سازی اندیشه‌های دین مداران در این دو حوزه از اهمیت و تأثیر بالایی برخوردار است. در حوزه قرآن کریم و جایگاه متمایز آن در اندیشه تقریب میان اندیشمندان اسلامی بحث‌های بسیار ارائه شده است، اما به حوزه حدیث شاید کمتر توجه شده است. حال آن که حدیث به عنوان دومین رکن اساسی اندیشه اسلامی جدای از اهمیت ویژه از قابلیت‌های بالایی در ...