باغ شاه، در طول تاریخ زندگی خود دچار تغییرات و تحولات بسیار شده و آنچه اکنون از آن مشاهده می شود، بیشتر شبیه به یک پارک امروزی است تا یک باغ ایرانی؛ تنها نظم هندسی موجود در باغ و نظام کاشت درختان کهنسال باغ و گردش آب موجود و دیواره مستحکم و برج و باروهای قدیمی آن که تا به امروز باقی مانده اند، تصویر کلی باغ های ایرانی را به ذهن یادآوری می کنند. این در صورتی است که عدم دقت در نگهداری اینگونه باغ...

شهر تبریز در بخشی از تاریخ سلسله ایلخانی و صفوی به عنوان پایتخت و در دورۀ قاجار به عنوان ولیعهد نشین به لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین معماری در سطح کشور از اهمیت و جایگاه منحصر به فردی برخوردار بوده است که متأسفانه سوانح طبیعی و مصنوع اعم از زلزله های پی در پی و جنگ با کشورهای قدرتمند همسایه باعث زیرورو شدن ساختار این شهر گردیده و امروزه ابعاد شهر تبریز در دوره های مذکور، مخصوصا...

متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می­آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می­کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مرب...

مهر انگشتر یکی از متداول‌ترین مهرهای سلطنتی در تشکیلات دیوانی و اداری دوران صفویه است. با این حال، مطابق مهرنامۀ شاه سلیمان صفوی، این مهر از دوران شاه عباس اول ابداع شده  و در دوران شاه عباس دوم نمونۀ ثانی آن نیز ساخته و استفاده می‌شده است. استفاده همزمان از دو مهر انگشتر در میان مهرهای دیوانی دوران صفویه تاکنون مطرح نبوده است و شناخت دقیق آنها می‌تواند در مطالعات سندشناسی و مهرشناسی اسلامی مفی...

واکاوی رابطة میان روحانیان، در مقام نیروی مهم اجتماعی، با دولت صفوی می تواند ما را از درک بسیطی از رابطه به سوی درک دقیق آن سوق دهد. موضوع این مقاله، مناسبات میان دولت و روحانیان است؛ بنابراین فراز و فرود روابط میان روحانیان و حکومت،شکل های مشارکت آن ها در سیاست و چگونگی تحول آن در دورة صفوی و عوامل مؤثر بر این تحول بازکاوی شده است. مناسبات میان دولت و روحانیان براساس دیدگاه نظری چارلز تیلی به ...

ریاض العارفین و منهاج السالکین کتابی است به نظم و نثر در تعلیم اخلاق و عرفان شیعی. صاحب کتاب در اثر خود به شکلی آشکار، تحت تاثیر آثاری نظیر کیمیای سعادت و مرصاد العباد بوده و برای رواج کتابش در بین شیعیان، آن را به آیات و نیز احادیث ائمه معصومین (ع) آراسته است. سبک این کتاب، همان سبک معمول در روزگار صفوی است. ریاض شامل هشت روضه است و هر روضه زیر فصلهایی با عنوانِ : نهر ، چشمه سار جدول و رشحه دارد.

در این پژوهش که با هدف شناخت کامل و همه جانبه از مالیات ها به عنوان بخش مهم و موثر درآمد دولت صفوی صورت گرفته است، پس از بیان پیشینه ی تاریخی مالیات و اهمیت آن در برهه های تاریخی به مبحث اصلی و موردنظر، یعنی مالیات در عصر صفوی و انواع مختلف آن پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مالیات های متعددی در عصر صفوی وجود داشت که برای سازماندهی آن ها تشکیلات و نظام مالیاتی برقرار بود. به ط...

شکوفایی ورونق اقتصادی جامعه نقش عمده ای در تعیین مسیر تحولات تاریخی و حرکت جامعه به سوی پیش رفت ایفا می کند. پیوند ناگسستنی اقتصاد با دیگر مسائل، عامل تأثیر گذار بر این حرکت بوده است. رویکرد این پژوهش بیش از هر چیزی توصیف و بررسی تعامل نهادحاکمیت بااقتصادجامعه درعصرصفویه است. اهمیّت این موضوع وقتی آشکار می گردد که وضعیّت اقتصادی دوره صفوی به صورت سلسله حوادث سیاسی زمان هر کدام از پادشاهان صفوی دق...

منشآت ومکاتیب، از جمله منابع مهم و موثق هر دورة تاریخی محسوب می­شوند و در لابه لای فرمان ها و نامه های مندرج در آنها می­توان به نکات مهم سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، اقشار و طبقات، مناصب و مشاغل و به طورکلی، ساختار اداری یک حکومت یا دورة مشخص تاریخی پی برد. مجموعة منشآت نصرالله بن عبدالمؤمن منشی سمرقندی نیز یکی از منشآت دورة تیموری است که بین سال­های 814 تا 845 هجری قمری تألیف و تدوین شده است. هدف...