شکل گیری احزاب و گروههای سیاسی در ایران به انقلاب مشروطیت باز میگردد.زمینه های پیدایش احزاب در ایران را باید در حوادث،جریانها،تشکلها و انجمنهای سیاسی پیش از مشروطیت جستجو کرد.انجمنهای سیاسی از دوره ناصرالدین شاه(حدو سال 1147ق)با تشکیل فراموشخانه توسط میرزا ملکم خان ناظم الدوله آغاز گزدید.هر چند در ابتدا ناصرالدین شاه اجازه فعالیت به ملکم خان و همکارانش داد ولی پس از مدتی جلوی فعالیت ان گرفته...

بخشی از پیشینة ادبی و تاریخی ایران، در آثاری به جای مانده که حاصل ترجمه و یا اقتباس از متون مکتوب به زبان‌‌های دیگر است. این ترجمه‌‌ها را «میرزا»های مسلّط به زبان و ادبیّات فارسی انجام می‌دادند. سبک نگارش این آثار همان سبک نگارش دورة زمانی ترجمه است. دورة قاجاریه از مهمّ‌ترین دوره‌‌های ترجمه در تاریخ ایران از زبان فرانسوی و انگلیسی است.هدف این مقاله، بررسی و ارزیابی نقش و جایگاه ترجمه از زبان انگل...

نقد ادبی ، بررسی همه جانبه و کامل یک اثر ادبی است. در ارزش و اهمیّت نقد ادبی نباید تردید کرد، زیرا به یاری آن ، ازآثار ادبی بهره و لذّت بیشتری نصیب خواننده می گردد. این پژوهش با نگاهی نقّادانه به بررسی پنج عنصر سازنده ی شعر در آثار زنده یاد نادر نادر پور می پردازد. در فصل نخست، زندگینامه و آثار شاعر به اختصار بیان شده است. فصل دوم به بررسی « عنصر عاطفه» به عنوان اساسی ترین عامل پیدایی شعر ، اختصا...

شاهان قاجار بیش از شاهان دیگر سلسله‌های حاکم بر ایران به قم و عمران این شهر مذهبی اشتیاق نشان دادند. در دوران ناصرالدین‌شاه و به‌همت صدراعظمش میرزا ‌علی‌اصغر‌خان امین‌السلطان، راه جدیدی بین تهران و قم با تعداد زیادی کاروان‌سرا، حمام، و مهمان‌خانه ساخته شد و بعدها کمپانی برادران لینچ (Lynch) این راه را کامل‌تر کرد. با وجود این‌که شهر قم در دوران قاجاریه از لحاظ اقتصادی شهر مهمی به‌شمار نمی‌رفت؛...

ظهور قرآن، در میان عرب‌ها به پیدایش و گسترش بسیاری از علوم مانند بلاغت، نحو، قرائت، تاریخ، تفسیر و... انجامید. یکی از حوزه‌های علوم قرآنی،‌ انواع تفسیرهای گوناگون و رویکردهایی است که در دوره‌های مختلف از این اثر بزرگ ایجاد شده است؛ تفسیر‌های عرفانی قرآن مجید از این جمله است و البته ایرانیان مسلمان در دوره‌های گوناگون، در این زمینه آثار بسیاری آفریده‌اند. در این نوشتار، کوشش می‌شود تا جایگاه تفس...

مرثیه در ادب فارسی سابقه‌ای دیرینه دارد. سرودن مراثی و مناقب برای ائمهٔ اطهار، به‌ویژه امام حسین (ع)، در دورهٔ صفویه و قاجار رونق بسیار داشت. حمایت دربار از سوگ‌سروده‌های مذهبی سبب شد بسیاری از شاعران و نویسندگان در این زمینه طبع‌آزمایی کنند. یکی از مرثیه‌سرایان پرکار و کم‌شناختهٔ دوره قاجار حاج‌میرزا هادی نایینی است که در قرن سیزدهم هجری قمری می‌زیست. از زندگی وی اطلاعات دقیقی در دست نیست، ولی آث...

میرزا محمّدخان مجدالملک از رجال سیاسی و یکی از منتقدان و نویسندگان عصر قاجار است و «رسالۀ مجدیّه»ی او، یکی از نخستین آثار انتقادی منثور فارسی است که پیش از پیروزی انقلاب مشروطه، به نگارش درآمده و معایب و نابسامانی­های عصر ناصری را در قالب نثری استوار، انتقادی و طنزآمیز به تصویر درآورده است. مقالۀ حاضر به شیوة توصیفی_تحلیلی به نقد و تحلیل جنبه­های انتقادی این اثر پرداخته است. نویسنده با بهره­گیری ...

سالارنامه کتابی حماسی به شیوة شاهنامۀ فردوسی است. در این اثر تاریخ ایران از ابتدا تا زمان سرودن آن، دوران زمامداری مظفرالدین قاجار، به نظم درآمده است. این کتاب دو بخش دارد؛ بخش نخست به نام نامۀ باستان از ابتدای تاریخ ایران تا پایان پادشاهی یزدگرد ساسانی را در بر می‌گیرد و سرودۀ روشنفکر و آزادی‌خواه کرمانی، میرزا آقاخان است. پس از آنکه عوامل حکومتی قاجار او را کشتند، ملااحمد حافظ عقیلی کرمانی ـ ...