نوشتار حاضر جایگاه تبیینی و تفسیری کتاب سیاست/ دانش در جهان اسلام همسوئی معرفت و ایدئولوژی در دوره سلجوقی را از دو منظر ایجابی و سلبی مورد نقد قرار می­دهد. دوران حکومت سلجوقیان، دوران متمایزی را در تاریخ ایران و جهان اسلام رقم زد. وضعیت فرهنگیِ جامعه اسلامی به ویژه از منظر دانش و رابطه آنها با نهاد سیاست در دوره سلجوقی از وجوه ممتاز و کمتر شناخته شده فرهنگ و تمدن اسلامی در این دوره است. مؤلّف کتا...

چکیده معناشناسی یکی از شاخه­های زبان شناسی است که پیشینه­ای کهن ندارد، اما برخی مباحث و اندیشه­های آن قابل طرح و بحث است. این نظریه که از اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه زبان شناسی نوین گذاشت، به بررسی معنا در ساختار کلام می­پردازد. بنیانگذاران نخستین آن ماکس مولر و میشل بریل بودند. چند معنایی یکی از شاخه­هایی است که دانش معناشناسی به آن می­پردازد. این جستار در پی آن است تا با استخراج معانی لغوی...

چکیده معناشناسی که در زبان انگلیسی با نام Semanticis و در زبان عربی علم الدَّلاله یا علم المعنی ­نامیده می­شود، شاخه‌ای از زبان‌شناسی است که به بررسی معنا می‌پردازد و مقصود و فحوای کلام را از ساختار و سیاق متن درمی‌یابد. نخستین گام‌ها در این زمینه در اواسط قرن نوزدهم توسط ماکس مولر Max Muller و میشل بریل Michel Breal برداشته شد. واژگان در کلام الهی هریک بار معنایی خاص خود را دارند و نخستین نکت...

اندیشه‌ و نظرات «میشل فوکو» فیلسوف سیاسی قرن بیستم، بیشتر در حوزه‌ی فلسفه، جامعه‌شناسی، روانشناسی و حتی سیاست محل بحث و نظر است؛ با این‌حال، برخی رویکردهای وی به‌ویژه آنجا که به بحث عناصر و شاکله‌های دولت مدرن، آن‌هم در فضایی ملهم از اندیشه‌های پست‌مدرنیسم و پوزیتیویسم مدرنِ غالب می‌پردازد می‌تواند در حقوق بین‌الملل معاصر، مورد توجه و واکاوی جدی قرار گیرد. در این مقاله، فارغ از ورود جدی به رویکر...

اهمیت مفهوم سوژه در عصر روشنگری و ایمان به برتری خرد آدمی، در برهه‌های مختلف تاریخ دستخوش تردیدهای متعدد شد. از جمله در پایان دهه شصت و دهه هفتاد در آمریکا با اوج‌گیری مناسبات قدرت در جامعه و نظریه‌های افرادی چون میشل فوکو که نقش محوری سوژه را به نفع وجود گفتمان‌ها تقلیل دادند؛ شاهد خیزش جنبش‌های مدنی‌ای هستیم که خواستار آزادی اقلیت‌ها و کاهش روابط مبتنی بر اقتدار در جامعه هستند. به موازات آن د...

در بخش اول مقاله، آرای ژان‌ پل سارتر، رولان بارت، و میشل فوکو با محوریت مسئله مؤلف بازخوانی شده است. در جهت یافتن پاسخ این پرسش که مؤلف چیست و چه کارکردی دارد و در آینده چه کارکردی می‌تواند داشته باشد، از خلال این بازخوانی پرسش‌هایی در زمینه اثر، مخاطب و رابطه‌ی میان مؤلف، اثر هنری و متن طرح شده و تلاش شده که پاسخ‌های هر کدام از این متفکران، تبیین شود. در بخش دوم، ضمن اشاره به تبیین متفاوت بلان...

قصیده اولین قالب شعری است که شاعران ایرانی در آن به طبع آزمایی پرداخته­اند. علی­رغم فراز و فرودها، تا عصر مشروطه این قالب (در کنار غزل و مثنوی) همواره قالبی هنجار و مشروع بوده است؛ تا اینکه با ظهور طلیعۀ تجدد و انقلاب مشروطیت به ناگاه قصیده و درونمایۀ اصلی­اش، مدح، با انتقادات تندی از سوی روشنفکران و شاعران این دوره چون آقاخان کرمانی، آخوندزاده، تقی رفعت و... مواجه گردید و یکباره به قالبی ناهنج...

قدرت از دیرباز به عنوان عامل چشمگیری در تولید دانش در نظر گرفته شده است و دانش را نیز به نوبه ی خود می توان لازمه ی تولید قدرت در جوامع دانست. تولید متقابل این دو موضوع پدید آورنده ی شرایطی بوده است که در آن طیف وسیعی از دانشٍ جمعی، اعتبارِ به ظاهر اصیل و بدیهی ای را به دست آورده است. رساله ی حاضر تلاش می کند خوانشی انتقادی از دو رمان سربریده و ناقوس اثر آیریس مرداک در چهارچوب نظریات میشل فوکو در...