یکی از موضوع‌های اصلی و به سخنی دیگر و بهتر، اساسی‌ترین موضوع در تصوّف و عرفان اسلامی بحثِ «وجود» است که با ظهور عارف اندلسی، «محیی‌الدّین ابن‌عربی» در قرن هفتم و پس از آن تاکنون در ادب فارسی جلوة آشکار و نمودی پُررنگ دارد. به تَبَعِ آن، برایِ روشن کردنِ حقیقتِ «وجود» و «موجود» و نیز منشأ موجودات، در مرتبة پس از آن، مقولة دیگری که در عرصة علم عرفان نظری از آبشخورِ مقولة «وجود» آب خورده است و مورد بحث و بر...

بررسی زیباترین و شاخص ترین جلوه­ی موسیقی شعر یعنی وزن و آهنگ آن گامی است در جهت شناخت ذهنیات و تفکّرات شاعر و در این راستا پرداختن به جنبه­های گوناگون موسیقی شعر وی ضرورت تام دارد. آهنگ و موسیقی، زیبایی و تأثیر ناشی از آن و همچنین موافقت آن با طبع زیبا پسند انسان، شرط اساسی در ماندگاری  و جاودانگی شعر و شاعر دارد. بیدل از جمله شاعران بزرگ و بی بدیل سبک هندی است که به حق اُسوه و نمونه بی­همتایی ب...

نهضت جنگل، که به رهبری میرزا کوچک¬خان جنگلی، علیه استبداد و استعمار تشکیل شده بود، نه تنها ازافراد بومی و محلی گیلی و مازنی شامل می شد، بلکه افرادی از قومیت ها و دستجات مبارز دیگر را در درون جای داده بود. جنگلی ها منحصر به گیلان و مازندران یعنی، رشتی، انزلیچی، تالشی و مردمان شمال ایران نبودند، بلکه از ترکان، کردها، لرها و حتی افرادی تاثیرگذار از ملل دیگر، همگی در کنار میرزا و مبارزه حضور داشتند...

چکیده این رساله، به بررسیِ زمینه های نومیدی و بدبینی با رویکرد «یأس فلسفی» در اشعارِ میرزاده ی عشقی، ایرج میرزا، ملک الشعراء بهار، اخوان ثالث (م. امید) و هوشنگ ابتهاج (سایه) می پردازد. بدبینی و یأس التهابی روحی و عاطفی و از عناصِرِ طبیعی و متداول در ساحتِ عقلی و عاطفیِ انسان است. چنین می نماید که غالب افراد در هر جامعه و از هر طبقه ای در معرضِ ابتلا به نومیدی و بدبینی هستند. روشنفکران و شاعران نیز ا...

در میان دیدگاه‌ها درباره خلافت و امامت به‌عنوان یکی از چالشی‌ترین مسائل اسلام، آرای شاه ولی‌الله دهلوی، یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان مسلمان اهل تسنن شبه قاره هند، به‌دلیل نوآوری‌های خاصی که دارد، از جایگاه خاصی برخوردار است. دهلوی در زمینه خلافت و امامت با ارائه تعریفی جدید آن‌را واجب کفایی دانسته‌ و سپس همسو با امامیه، البته با دلایلی دیگر، خلافت و امامت را جزو اصول دین بر‌می‌شمارد. با این حا...

در نقد آثار ادبی، توجه به ساختار شعر و مسایل زبانی، خواننده را به نتیجه­ای مطلوب در فهم و تفسـیر محتوا، مضمون و اندیـشه سخـنوری، رهنمون می­شود. یکی از مسایل نوین زبان­شناسی در حوزه نقد متون فارسی، واکاوی انحراف از نرم و عدول از هنجارهای زبانی است که در کلام هنرمندان صاحب سبک و نوآور، بسامد چشم­گیری دارد. بیدل دهلوی از شاعران صاحب سبکی است که با تاکید بر ابهام در شعر و پذیرش مضامین و ساختارهای ن...

چکیده اصلاحات به معنای اصلی خود اولین بار در زمان قاجار مطرح شد. این دوره که مصادف با پیشرفت مغرب زمین در حوزه علوم جدید و صنعت بود. بالعکس، در ایران عصر واگذاری امتیازات بود. که این قضیه باعث می شد توسعه در ایران آن روز، توسعه ای وابسته باشد. و چون سرمایه گذاری به معنای کمتر از واقع آن هم وجود نداشت، مملکت رو به سوی انحطاط می نهاد. ناتوانی دولت قاجار تا حد زیادی ناشی از وضعیت بحران مالی بود...

چکیده ندارد.

میرزاآقا تبریزی، نخستین نویسنده فارسی زبان ایران است که دست به نگارش نمایشنامه می زند. تبریزی به عنوان یک روشنفکر عصر قاجار، همچون سایر روشنفکران حوزه های دیگر، برای ارتباط بهتر با مردم ناآگاه، و معرفی پدیده ایی مدرن، دست به تلفیق دو عنصر سنت و مدرنیته می زند. بدین ترتیب تبریزی در نوشتن نخستین نمایشنامه های فارسی از یک استراتژی برخوردار است که شامل تلفیق تکنیکهایی از نمایش ایرانی با تاتر غربی ا...

نظامی از کارکردهای مختلف گفتگو برای نشان‌دادن احساسات قهرمانان و شخصیت‌پردازی استفاده می‌کند؛ خسرو و شیرین نمونه‌‌‌‌ای موفق در این زمینه است. البته جغرافیای فرهنگی و چیرگی حب عذری، از گفتگوی مستقیم دلدادگان در داستان لیلی و مجنون جلوگیری می‌کند. نظامی برای جبران این مشکل، از شگردهایی مانند تک‌‌گویی و گفتگو با شخصیت‌‌های فرعی و نامه‌‌نگاری بهره می‌برد. امیرخسرو در این زمینه از نظامی تقلید کرده ا...