یورش روسها به ایران درسال1218ه ق ./1802م .نخستین عاملی بود که عباس میرزا وزیر فرزانه اش، میرزا عیسی قائم مقام را به واقعیت انحطاط دیرینه ایران زمین، واقف ساخت و باعث شد تا ولیعهد فتحعلی شاه که به تعلیم و هدایت میرزا بزرگ از سفاهت و رذالت درباریان فاصله گرفته و به ترقی و اعتلای کشورش می اندیشید،برای نجات ایران از انحطاط و هدایت آن به سوی ترقی، دست به اصلاحاتی زند که این اصلاحات ، از سوی مورخان ه...

«یکی دیگر از طوایف عمّال خجسته اعمال کاشان سلسلة مرحوم فتحعلی خان ملک الشعرا متخلص به صبا، دنبلی الاصل، کاشانی الوطن مشهور به طایفة ضرّابی است. «اولاً باید دانست که دنبل کجاست؟ ملک ناصر در تاریخ آداب ملوک می گوید: دنبل از محال خوی است و کوه آن در کوهستانات دیاربکر است. گویا یکپارچه سنگ بی راه است و پیوستگی به کوه دیگر ندارد. اطرافش جنگل های دشتی، از پس جنگل ها، کوه های بلند است و شطّ از او بدو رود...

در مقالۀ پیش رو، برای بررسی نقش زنان حرم سرا در اصلاحات دورۀ ناصری، با بهره گیری از رویکرد انتخاب عقلانی به مثابۀ یکی از نظریه‎های عمومی جامعه‎شناسی تاریخی، به توصیف استدلال های ارائه شده از سوی زنان حرم‎سرا، در مخالفت با سه بازه اصلاحی 1264-1267 (اصلاحات میرزا تقی خان امیرکبیر)؛ 1275- 1278 (اصلاحات شخص ناصرالدین شاه)؛ 1287-1290 (اصلاحات میرزا حسین خان سپهسالار) پرداخته ایم. این مقاله، با نقد ن...

مقدمه: اهمیت تغذیه‌ی نوزاد با شیر مادر واقعیتی است که رهنمودهای طب سنّتی و نیز علم نوین تأکید و توجه خاصی بدان دارد. این اهمیّت تا بدانجاست که حکمای بزرگی چون شیخ الرئیس ابوعلی‌سینا، مباحثی چند را به تفسیر و توضیح این مهم و نیز تدابیر لازم پیش، در حین و پس از تولد نوزاد؛ ارایه نموده‌اند. در بحث حاضر، نگاه منابعی چون قانون در طب شیخ الرئیس ابوعلی‌سینا، ذخیره‌ی خوارزمشاهی حکیم سید اسماعیل جرجانی، خ...

سنگاب­های اصفهان حاصل دست هنرمندان توانا و چیره دست اصفهانی در ادوار مختلف تاریخ است. این ظروف سنگی بزرگ را در گذشته خیّرین وقف می­کردند و در اماکن عمومی قرار می­گرفت و با آب خنک و گوارای خود هر تشنه لبی را به یاد آقا امام حسین)ع( و شهدای کربلا سیراب می­کرد. در این مقاله به کتیبه­های سنگاب مدور مسجد رحیم خان پرداخته شده است. این سنگاب بر اساس متن کتیبه­ها و مادۀ تاریخ آن در سال ۱۲۹۹ ق توسط آقا م...

بویراحمد، از اقوام قدیمی ایران و بزرگ ترین قبیله لر است که از بهبهان تا کوهپایه های دنا سکونت دارند. درعصر قاجار، حوادث و اتفاقات زیادی در حیات سیاسی-اجتماعی این قوم رخ داده ،که تنها اندکی از آنها در سروده های محلی ضبط شده است. از اواخر زندیه تا پایان پادشاهی ناصرالدین شاه چند تن از اشخاص مشهور بویراحمد، مانند هادی خان و شاهین خان، حاکمیت منطقه را برعهده داشتند که بخشی از حوادث سیاسی آنان در مر...

نسخه های خطی میراث گران قدر و ارزشمند نیاکان ماست که در گذر زمان ، قبل و بعد از اسلام سرنوشت غم باری داشته است. حملات خارجی نبرد مدعیان قدرت داخلی ، تعصبات مذهبی ، عوامل طبیعی هزاران هزار نسخه خطی را از بین برده است به گونه ای که از آنها جز نام و در بعضی موارد حتی نام نیز باقی نمانده است. نسخه خطی کارنامه ی دانشمندان ، نوابغ و حاصل رنج طولانی آنهاست که ضرورت احیا و بازنگری و توجه را طلب می کن...

یکی از مسائل مهم در پیشرفت یا عقب ماندگی یک کشور طرز تفکر و بینش دولتمردان آن کشور است. مقاله حاضر تلاشی دارد تا تاریخ تفکر اقتصادی را در بین دولتمردان ایران در اواخر حکومت قاجاریه و اوایل حکومت پهلوی بررسی کند. طبیعی است که بدون در نظر گرفتن مبدأ سیر تکاملی تفکر اقتصادی در یک کشور، فهم تاریخ اقتصادی یک کشور دشوار است. نکته جالب این است که برخی مسائل مهم بین متفکرین ایرانی در طی دوره مورد بحث ه...

سنگاب­های اصفهان حاصل دست هنرمندان توانا و چیره دست اصفهانی در ادوار مختلف تاریخ است. این ظروف سنگی بزرگ را در گذشته خیّرین وقف می­کردند و در اماکن عمومی قرار می­گرفت و با آب خنک و گوارای خود هر تشنه لبی را به یاد آقا امام حسین)ع( و شهدای کربلا سیراب می­کرد. در این مقاله به کتیبه­های سنگاب مدور مسجد رحیم خان پرداخته شده است. این سنگاب بر اساس متن کتیبه­ها و مادۀ تاریخ آن در سال ۱۲۹۹ ق توسط آقا م...