چهاربیتی گونه ای از شعر کهن ایرانی و به باور نگارنده ادامۀ همان سه بیتی ها یا سه خشتی های قدیم ایرانی است با وزنی تقریباً هجایی که به مرور وزن عروضی یافته است. ساختار این گونه شعر بنابر شواهد بسیاری که در دست است، بر مبنای نوعی تکرار استوار است. محتوای چهاربیتی ها هم بیشتر ساده و بدوی است و از سویی با موسیقی پیوندی ناگسستنی دارد که به همین دلایل می توان آن را فرزند شعر کهن و بازماندۀ شعر هجایی د...

ابیات وصفی، قسمتی بزرگ از معلقات سبع را تشکیل می دهد. سرایندگان این قصاید، علاوه‏بر غرض های شعری خود، منازل یار، پدیده های طبیعی، مرکب، صحنه های نبرد و عناصری دیگر را توصیف کرده و به‏تصویر کشیده اند و به همین منظور و برای ملموس‏کردن تصاویر ادبی‏شان، این ابیات را با موسیقی مناسب، به ویژه موسیقی آوایی حروف همراه کرده اند. با توجه به اینکه در فرایند توصیف حسی، شاعر برای تأثیر بیشتر هدف خود، نیازمن...

 موسیقی شعر یکی از بهترین مختصاتی است که به طور ذاتی ارزش و اهمیت آن را مشخص می­کند و در واقع موسیقی شعر است که ضمن این که شنیدن آن را برای گوش­ها جذاب می­سازد، راهی برای دلنشین کردن شعر است تا از این طریق مفهوم و هدفی که در بطن سخن منظوم نهفته است، سریعتر به مقصد و مقصود مورد نظر واصل گردد. منظور از موسیقی بیرونی شعر که باعث آهنگ و موسیقی کلام و زیبایی آن گردیده ، وزن عروضی است که بر اساس کشش ...

آثار منظوم مولانا جلال‌الدّین پُر از آوا و نوا و موسیقی است؛ زیرا جان سراینده‌اش با موسیقی آمیخته شده و موسیقی نیز در تمام اجزای وجودش رخنه کرده است. به گواهی اشعارش، به‌ویژه غزلیّات، وی درموسیقی علمی و عملی روزگار خود مهارت و تسلّط کامل داشته است. آن دم که کلامش پر از وزن و آهنگ و موسیقی می‌شود، می‌توان معنای سخن او را دریافت که در نظر او، شعر موسیقی کیهانی است و «اصوات» از هر نوعی که باشد، بهترین...

شمس الدین محمدبن عبدالکریم طبسی از شعرای شاخص قصیده سرا در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری است که در خراسان و ماوراءالنهر به شهرت رسیده است.درون مایه های شعر او علاوه بر مدح (درون‎مایه ی اصلی)، شامل مفاخره، بث الشکوی و هجو است، با وجود این در دیوان او به صورت غیر مستقیم در قالب کنایات، ضرب المثل ها و اشارات پراکنده، به باورداشت ها، آداب و رسوم و سایر مقولات اجتماعی هم پرداخته شده است. شمس...

عوامل اجتماعی، محیط طبیعی و عوامل فیزیولوژیک (جسمانی) بر موسیقی بیرونی و کناری اشعار مؤثرند. در این مقاله، تأثیر این عوامل بر موسیقی بیرونی و کناری اشعار خاقانی شروانی و مسیح کاشانی بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. ابتدا اوزان اشعار این دو شاعر که از دو دوره کاملاً متفاوت انتخاب شده اند؛ استخراج و براساس نظر علمای عروض و قافیه، طبقه بندی و بر پایه نظرات جامعه شناسان ادبیات، اوزان و بحور اشعار دو ش...

موسیقی  در نثر فارسی ناشی از آهنگ و تناسبی است که در یک جمله میان واژگان گوناگون و یا در میان واژگان دو جمله احساس می شود. گاه کلمات و جملاتی که در کنار یکدیگر قرار        می گیرند در نثر فارسی ایجاد موسیقی میکنند که از آن تعبیر به موسیقی درونی می شود . این نوع موسیقی از تناسب حروف و اصوات حاصل می شود که از تنوع و تکرار به وجود می آید. یکی از مهمترین ویژگی های نثر امیر خسرو آهنگینی و عبارت های ...

همگامی ، همراهی و پیوند میان شعر و موسیقی پیشینه ای بسیار طولانی دارد و به اولین زمزمه های بشر و نخستین تراوشات احساس او در قالب آوا و نوا باز می گردد. وزن و تکیه ، دو رویکرد مهم و مشترک میان شعر و موسیقی هستند.تکیه یکی از خصوصیتهای زبان است که سبب تمایز معنایی و دستوری کلمات و جملات از هم می شود.ادای تکیه ها در هنگام خوانش موسیقایی به چند شیوه انجام می شود که مهمترین آنها عبارتند از : تغییر ...

در این مقاله با بررسی انواع جملات در غزل حافظ و مقایسۀ نمونه‌‌هایی از غزل‌‌ها با شعر شاعرانی چون کمال خجندی، ناصر بخارایی، خواجوی کرمانی، پیوند میان موسیقی شعر و آرایش انواع جمله‌‌ها در غزلیات حافظ تبیین خواهد شد. در کنار موسیقی حاصل از اصوات و حروف و واژگان، جملات نیز آهنگ ویژۀ خود را دارند. می‌‌توان گفت از جمله قابلیت‌‌های نحوی که موجب برجستگی زبان شعر حافظ از دیگر شاعران می‌‌شود، استفاده از ...