دین مبین اسلام بر دو ویژگی جهانی بودن و خاتمیت استوار است و اقتضای این دو خصلت این است که از هر جهات، زمینه رسیدن به آن اهداف فراهم شود. یکی از مولفه های بزرگ رسیدن به آن اهداف، با توجه به انقطاع وحی و نبوت، جانشینی پیامبر عظیم الشان اسلام است، که مفسر و مبین کتاب الهی و معجزه جاودانی پیامبر آخرالزمان و سکان دار هدایت بشریت باشد. در بیانات رسول مکرم اسلام، عترت پیامبر، به عنوان عدل قران و یکی ا...

دو شهر قم و نیشابور ازجمله حوزه‌های مهمی بودند که از نیمه دوم قرن دوم به بعد و پس از افول حوزه کوفه، جمع کثیری از محدثان و اصحاب شیعی را در خود جای دادند. این دو مرکز در ترکیب اجتماعی صحابه ساکن آن‌ها، جهت‌گیری‌های عقل‌گرایی‌حدیث‌گرایی و ارتباط و تعامل با دیگر فرق اسلامی تفاوت‌های بسیاری داشتند؛ اما در باب مسائل مربوط به امامت، جریان‌های مشابهی در هر دو شهر وجود داشت. این دو شهر باوجود تمام تفا...

اگر­ چه فرغانی، که شاگرد صدرالدین قونوی و از بزرگ ­‌ترین پیروان مکتب ابن عربی است، ظاهراً و رسماً جزء عارفان شیعی به شمار نمی‌آید؛ ولی گذشته از ارادت خاصی که به اهل بیت دارد، در واقع به مهم­ ترین مؤلفه­ هایی که شیعیان در مورد امامت معتقدند اعتقاد راسخ داشته و بلکه هر کدام از آن­ها را با بهترین بیان عرفانی، تحلیل و تبیین کرده است. او همسو با شیعیان، امیرالمؤمنین (ع) را وارث و وصی نبی اکرم(ص) دانست...

مسأله امامت در تاریخ اندیشه اسلامی پیشینه‌ای طولانی دارد. امامت به معنای رهبری و ریاست امت که طبعاً نوعی تبعیت و پیروی گروهی را به همراه دارد. امامت از یک سو «پیشوایی و راهبری» و از سوی دیگر «تبعیت و پیروی» است. اما اینکه این پشوایی و پیروی در چه قلمرویی باشد یا در چه بُعدی از ابعاد زندگی دنیوی و اخروی انسان مطرح شود، موجب تفاوت‌هایی میان مذاهب مختلف اسلامی شده است. مذاهب امامیه، معتزله و اشاعره ...

آیة اولی‌الامر (نساء: 59)، از مهم‌ترین ادله مشروعیت اطاعت در حوزه مرجعیت دینی و سیاسی در قرآن است که به مسئله اجتماعی یعنی رهبری امت اسلامی و اطاعت مطلق همه مسلمانان از آنان اختصاص دارد. مفسران و دانشمندان فریقین در طول تاریخ از جهات مختلفی درباره این آیه بحث و گفتگو کرده‌اند، یکی از جنبه‌هایی که به آن پرداخته نشده است، ارتباط بینامتنی آیه اطاعت با دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل‌بیت (ع) است...

تطور مفهوم امامت یکی از چالش برانگیزترین مباحث کلامی میان متکلمان، فقها و علمای شیعی است. در این پژوهش برآنیم ضمن بهره گیری از اسناد تاریخی و دوری از اختلافات پرتنش و توام با تعصب کلامی، با رویکردی تاریخی و روشمند تغییرات مفهوم امامت را در قرون دوم و سوم ه.ق به صورت تحلیلی بررسی کنیم. با دقت در سیر تاریخی نحوه تشکیل و تکمیل نظام امامت در میان شیعیان زیدی، شیعیان امامی و غلات پرسش های فراوانی به...

به طور کلی تمام مطالب این رساله در ضمن چهار فصل بیان شده است به این ترتیب که در فصل اول ضرورت بحث از امامت مورد بحث واقع شده و با ادله و نظرات بزرگان شیعه این موضوع هم به اثبات رسیده و نظریه متقابل آن مورد نقد واقع و رد شده است. در فصل دوم معنی و مفهوم امامت از نظر لغت و اصطلاح مورد بحث واقع شده است و ثابت شده که امامت از نظر شیعه عبارت است از ولایت و سرپرستی و استمرار وظایف نبوت.در فصل سوم این...

در میان دیدگاه‌ها درباره خلافت و امامت به‌عنوان یکی از چالشی‌ترین مسائل اسلام، آرای شاه ولی‌الله دهلوی، یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان مسلمان اهل تسنن شبه قاره هند، به‌دلیل نوآوری‌های خاصی که دارد، از جایگاه خاصی برخوردار است. دهلوی در زمینه خلافت و امامت با ارائه تعریفی جدید آن‌را واجب کفایی دانسته‌ و سپس همسو با امامیه، البته با دلایلی دیگر، خلافت و امامت را جزو اصول دین بر‌می‌شمارد. با این حا...

این پژوهش عهده دار تبیین چیستی خلیفة اللهی در قرآن و بررسی نحوه پیوند آن با امامت است. گسترده­ترین آیه در زمینه استخلاف آیه 30 سوره مبارکه بقره است، خلیفة الله برترین موجودات و دارای شؤون متمایزساز از دیگران است. امامت در دیدگاه شیعه عبارت از جانشینی انبیاء و خلافتی از جانب حق تعالی در همه امور دینی و دنیایی است که با نصب الهی تعیین می­شود. امامت در دیدگاه اهل سنت نوعی رهبری عمومی با هدف حراست ...

از منظر شیعه، انتخاب امام براساس نص الهی است؛ که بر این مطلب، آیات قرآن و روایات بسیاری ازجمله خطبه‌‌هایی از نهج‌‌البلاغه دلالت دارد. از سوی دیگر، برخی متقدمین از اهل سنت انتخاب امام را مبتنی بر بیعت نهاده‌‌اند و منکر اصل نص هستند. از معاصران نیز ضمن اعتقاد به نص الهی در امامت، تحقق و تنجیز آن را در بعد سیاسی و اجتماعی، منوط به بیعت و رأی مردم قلمداد کرده‌‌اند. محور استدلال مخالفان نص، گاه بیعت...