دربارۀ رضا عباسی پژوهش های بسیاری صورت گرفته و تحقیقات بسیاری درزمینۀ آثار او و مکتب نقاشی اصفهان، که خود بنیان گذارش بوده، انجام شده است. باوجوداین، دورۀ میانی زندگی وی همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. این زمان، دورانی از سرکشی و آزادی اوست که شاید در زندگی کمتر هنرمندی تا آن زمان روی داده باشد. این مقاله می کوشد برپایۀ منابع به جای مانده از دورۀ شاه عباس اول و پژوهش های انجام شده دربارۀ ...

تهاجم اولیه مغول (619 ـ 616هـ) و مرگ سلطان محمد خوارزمشاه (617هـ) یکپارچگی سیاسی ایران را در چارچوب قلمرو خوارزمشاهیان پایان داد. از این رو، افزون بر حکومتهای محلی بازمانده از دوره سلجوقی، پاره ای شاهزادگان و امرای دستگاه سلطنت خوارزمشاهی نیز در قلمروهایی محلی از جغرافیای پهناور ایران بساط ملکداری گستراندند. قراختاییان کرمان از زمره این حکومتهای محلی است که پس از فروپاشی سلطنت خوارزمشاهی تأسیس ...

یکی از ویژگی های تاریخ معاصر ایران در دوران پهلوی، نقش آفرینی رجالی است که در شرایط حساس جامعه زمام امور را بر عهده داشتند. یکی از این رجال که از دوره قاجار وارد دستگاه دولتی شد و مناصب گوناگون قضایی را تا دوران پهلوی عهده دار بود، محسن صدر ملقب به صدرالأشراف (1341 – 1250 هـ.ش) است که در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط عمویش وارد دربار شد و سمت معلمی شاهزاده سالارالسلطنه را به دست آورد و پس از طی...

نظام اداری و سیاسی حکومت صفویه به ویژه قبل از اصلاحات شاه عباس اول بسیار پیچیده و مبهم بوده است. از مهمترین مناصب موجود در آن حکومت منصب وکالت و وزارت است. نقش و اهمیت وکالت به عنوان نائب و قائم مقام شاه ، و وزیر به عنوان رئیس دیوانسالاری اداری در دوره صفویه ، متاثر بود. به منظور ایجاد هماهنگی در عناصر نامتجانس حکومت کارکرد تازه ای یافت و در کنار منصب وزارت که در حکومت صفوی تداوم یافته بود منشا...

نگاه فقهای شیعه به مسأله مشروعیت حاکمان اسلامی، یکی از موضوعات مهم در فقه سیاسی شیعه است. فقهای شیعه در باب مشروعیت، این حق را فقط برای ائمه معصوم بعد از پیامبر قائل هستند. لذا بعد از دوره حضور ائمه، یکی از مسائلی که همواره دغدغه فقهای شیعه قرار گرفته، نحوه تعامل یا تقابل آن ها با حاکمان مسلمان بوده است. بعد از دوره حضور ائمه، اولین برخورد فقهای میانه با این مسأله در دوره عباسی اتفاق افتاد. در ...

قدرت گرفتن و به سلطنت رسیدن رضاشاه، محصول همراهى جمعى از روشنفکران و فعالان سیاسى و فکرى، براى پایان دادن به وضع پرآشوب کشور و استقرار تمرکز سیاسى و برقرارى نظم و امنیت در کشور بود. یکى از روشنفکرانى که در آن زمان یار رضاخان شد و او را تا رسیدن به سلطنت و بعد از آن همراهى کرد، عبدالحسین تیمورتاش بود. وى بعد از رسیدن رضاشاه به سلطنت، به پاس زحماتش، به وزارت دربار پهلوى انتخاب شد و در این سمت نیز...

در مواجهه با سپیده­دم تجدد ایرانی در عصر مشروطه می­توان پرسید آیا انقلاب مشروطه­ ایران، سرآغازی برای تحولات هنری بوده است یا خیر؟ دربار قاجار پیش از این به مدرنیزاسیون از بالا رو آورده بود که در پی آن، نظام نقاشی ایران، عناصری از بیرون را پذیرفته و حرکت به‌سوی نقاشی واقع­گرایانه را آغاز کرده بود. در این پژوهش، با اتخاذ دیدگاهی تاریخی و جامعه­شناختی تلاش شده است نشان ­داده شود دربار در چه شرایطی...

پس از تصمیم قوریلتای دربار مرکزی مغول و اعزام هلاکو به غرب، حکومت ایلخانی در ایران طی فرایندی تاریخی و تابع تحولات دربار مرکزی و اقدامات نظامی و سیاسی هلاکوخان شکل گرفت. هدف لشکرکشی هلاکو به غرب، تثبیت حاکمیت مغولان بر سرزمین‌های فتح‌شده و نیز فتح مناطق جدید بود و تشکیل حکومت ایلخانی در ایران جزو اهداف مأموریت هلاکوخان در غرب تعیین نشده بود. تحولات امپراتوری مغول پس از مرگ منگوقاآن و رقابت‌های ...

شیخ الاسلام یکی از مقام‌های مهم دینی در عصر صفوی است که به منظور رسمیت و گسترش فقه و عقایدِ شیعه دوازده امامی در دربار و مراکز ایالت‌ها وجود داشت. ظاهرا نحوه انتصاب افراد به این مقام در ایالت کرمان از سوی شاه و صدر به صورت موروثی بود که علاوه بر احراز شایستگی‌های علمی و مقبولیت‌های عمومی از پدر به پسر به ارث می‌رسید. شیخ‌الاسلام‌ها در حلّ و عقد و نظم امور و در عزل و نصب‌های سیاسی و امور حکومتی و ...

در هر نظام اجتماعی، گروه، نهاد و یا صنف اجتماعی به عنوان تابعی از یکدیگر و از کل جامعه کارکرد یا شیوه ی عمل مخصوص به خود را دارد. در عصر دوم عباسی به دلیل ضعف دستگاه خلافت، گروه های ذی نفوذ نظیر، وزرا، دبیران و سرداران سپاه، در امور سیاسی مداخله کرده و از وضعیت موجود جهت پیشبرد اهداف خویش بهره می بردند. زنان دربار نیز با اسستفاده از موقعیت و نزدیکی به دستگاه خلافت، به رقابت با دیگر عوامل قدرت پ...