خندیدن کنشی انسانی است که در نظام‌های اجتماعی و فرهنگی مختلف معنا، مصداق و شکل‌های بیانی و عملی متفاوتی دارد. معنای خندیدن در صورت‌بندی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی در قرون میانه در قالب ادبی طنز مفهوم‌پردازی شده و سبک بیانی معینی یافت. بررسی مبانی و تحول این نظام معنایی در فرهنگ ادبی طنز می‌تواند سبب شناسایی وضعیت اجتماعی-‌فرهنگی جامعه اسلامی شود. از اینرو روند ساخت‏یابی و نظام‏مند‌شدن مفا...

مقاله «قرآن و معنای زندگی» معنا و هدف زندگی را در رابطه با فعالیت های جزئی و کلی زندگی توضیح می دهد و با تأکید بر اهمیت معنای زندگی، نگاه کوتاه به خلاء معنایی در غرب می اندازد و گذشته معناداری و عوامل کنارگذاری معنا و آثار بی معنایی را در این دیار توضیح می دهد. و در ادامه چهار دیدگاه و پیشنهاد برای حل مشکل بی معنایی روایت می کند و سپس به توضیح دیدگاه قرآن پرداخته جایگاه فعلی آن را در زندگی مسلم...

«حمل اولی ذاتی» و «حمل شایع صناعی» در دو معنا به نحو مشترک لفظی به کار می روند: (1) به عنوان قید موضوع (2) به عنوان قید گزاره. مراد ملاصدرا در استعمال این اصطلاحات، تنها معنای دوم بوده است و معنای اول پس از وی متداول شده است. برای جلوگیری از خلط این دو معنا، باید در هر گزاره، هر یک را در مکان مربوط به خود ذکر کرد. باید به حمل اولی و شایع در معنای نخست بلافاصله پس از موضوع تصریح شود، زیرا این مع...

در پاسخ به این پرسش که «متن، معنای خود را از کجا می گیرد؟» سه نظر مطرح است: استقلال معنا از نیّت مؤلّف و تعلق آن به ساختار متن یا ذهن مخاطب; وابستگی تمام عیار معنای متن به نیّت مؤلّف و بالاخره، وابستگی معنای متن به نیت مؤلّف در عین استقلال آن. در این مقاله صحت دیدگاه سوم به اثبات رسیده است و معنای متن، متعیّن و همان نیت مؤلّف است که مفسّر باید برای رسیدن به آن، از طریق متن، با ضابطه مشخص تلاش کند. با ع...

نقش نماهای کلامی به عنوان ابزارهای اصلی شرکت کننده در گفتمان طی چند سال اخیر با دیدگاه ها و رویکردهای متفاوتی مورد تحلیل قرار گرفته اند. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی برخی از نقش نماهای زبان عربی با تکیه بر نظریه ربط اسپربر و ویلسون (1986) و رویکرد ربط بنیاد بلیک مور (1987 و 2002) در قرآن مجید مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس این رویکرد، نقش نماهای گفتمانی با ایجاد روال های معنایی و محدودیت بر تا...

با رشد فزاینده و لجام گسیخته اطلاعات دیجیتالی و نیاز به دستیابی به اطلاعات مورد نظر از میان خیل انبوه متون و اسناد موجود در زمان معقول، نیاز به سیستم های بازیابی اطلاعاتی که بتوانند نیاز اطلاعاتی کاربران را کامل تر و دقیق تر تشخیص داده و متون و اسناد مرتبط با آن را بازیابی کند، بیش از پیش احساس می شود. به دلیل ویژگی های خاص زبان طبیعی نظیر چند معنایی عبارت، ارتباطات معنایی نهفته و ... ، تنها مق...

قرآن مشهورترین معجزه حضرت محمد (ص) و مقدس ترین کتاب مسلمانان است، پر واضح است که هرگونه ترجمه و تفسیر این کتاب مقدس تاثیر مستقیم بر طرز تفکر و زندگی مسلمانان دارد. یکی از جنبه های قابل توجه زبان های بشری استفاده از معنای ضمنی است که در حوزه ی فرازبان (یکی از شاخه های جدید زبان شناسی) به آن پرداخته می شود. گویشوران زبانی به آسانی معانی ضمنی را در مکالمات خود بکار می برند که قرآن نیز از این امر م...

هدف این پژوهش، بررسی نقش میانجی گرایانه و مستقیم معنای زندگی و دورنمای آینده در رابطه بین ویژگی های شخصیتی با انگیزش تحصیلی دانشجویان بود. همچنین در این پژوهش پرسشنامه ی دورنمای آینده متناسب با دانشجویان ایرانی برای نخستین بار رواسازی گردید. جامعه ی پژوهش در تحقیق حاضر، دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد بودند. در کل می توان گفت تاثیر فرهنگ، مذهب، روش زندگی، شرایط اقتصادی، عدم هماهنگی بین دروس دانشگ...

جاودانگی هدایت قرآن کریم با در نظر گرفتن ظهر و بطن آن، نیازمند به روز کردن تفسیر آیات و عصری کردن آنها می باشد. لازمه این امر، مطالعه تفسیر با توجّه به توسعه نظام مند ـ و گاه از باب تغلیب تضییق معانی ـ و مفاهیم مورد نظر قرآن کریم است. مفسّران ـ بخصوص آنها که به تفسیر اجتماعی توجّه دارند ـ بیش از دیگران به موضوع توسعه معنایی و اصول منطقی آن توجّه دارند. علّامه طباطبایی(ره) در تفسیر «المیزان» با این ر...