نظر به اهمیتی که بحث نفس در فلسفه داشته و دارد، فیلسوفان بسیاری در طول تاریخ تفکر بشری بخشی از همّ خود را مصروف آن داشته اند. در میان مسلمانان نیز عموم حکما از اهمیت آن غافل نبوده اند حتی متکلمین مسلمان هم به ضرورت طرح آن جهت دفاع از آموزه های دینی اذعان داشته اند. علاوه بر این مسئله ی نفس به گونه ای حوزه های دیگر، نظیر زیست شناسی و روانشناسی را هم از خود متأثر نموده است. این حوزه ها که حوزه های...

هدف این پژوهش برجسته‌کردن مناسبت‌های انسان‌شناسی در حوزة معناشناسی تأویل است. برای این منظور، نگارنده ابتدا معناشناسی تأویل را بررسی می‌کند و افزون‌بر اشاره به دو معنای عام و خاص تعبیر، از ارتباط معنایی تأویل و تعبیر و تفسیر سخن می‌گوید. شرح نگاه مثبت و منفی ابن‌عربی به تأویل و تبیین ویژگی‌های فردی لازم برای تأویل، از بحث‌های دیگر این پژوهش است. تأویل در باور ابن‌عربی کلیدواژه‌ای هستی‌شناسانه ا...

وبیان وجه اشتقاق وانواع واقسام آن پرداخته ایم؛ پس ازآن نیز اوصاف عشق، معشوق وعاشق را باتکیه بردیوان شمس مولوی بیان کرده ایم تا جایگاه آن ها درنظام فکری مولانا مشخص شود؛ چه اودرمقام عاشقی، عشق را محبت بی حساب وصفت حق می داند. ازنظرمولوی، معشوق وعاشق هردو ازعشق بهره دارند. اوعشق مجازی را قنطره عشق حقیقی می داند؛ زیرا عشق، خواه حقیقی وخواه مجازی راهبر آدمی به سوی خداست.

چکیده معنا شناسی به بررسی معنا و مفهوم نشانه های مختلف می پردازد. یکی از انواع مختلف معنا شناسی که در تحلیل آیات قرآن می توان به کار گرفت، معنا شناسی شناختی است. معنا شناسی شناختی به شاخه های متعدد تقسیم شده که یکی از آن ها را می توان طرح های تصوری نام برد که باعث فهم بهتر قرآن می گردد. مقاله ی حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد قرآنی، به بررسی طرح های تصوری معنا شناسی شناختی در واژگان قرآن...

از سده‌های نخستین تاریخ اسلام، صوفیان به گرایشهای شیعی منتسب و متهم بوده‌اند، چنان‌که ارتباط عین‌القضات و مقتولان دیگر تصوف با روافض، یک دستاویز عمده قتل آنان را پدید آورده است و بیشینه طرائق صوفی، سلسله خود را به علی(ع) می‌‌رسانیده‌اند. هرچند دو جریان عرفان اسلامی و فرقه‌‌های شیعی در مبانی معرفت شناسی، توحید، وحی، نبوت و غیره اختلافاتی دارند، بحث ولایت و تداوم رهبری کاریزماتیک و آسمانی جامعه، ...

یکی از ویژگی های بارز خردمندان در آیات قرآن کریم و روایات اسلامی، «اطاعت الهی» و عمل به دستورات شرع است. این مساله از اوصاف جزئی و متعددی که برای عاقلان در این متون ذکر شده اند نیز قابل استفاده است. هر چند پاره ای از این دستورات با عقل مستقل نیز قابل کشف هستند اما اکثریت قریب به اتفاق آنها نیز اینگونه نبوده و «عقل گریز» ارزیابی می شوند. بر همین اساس ضرورت دارد تا عاقلانه بودن اطاعت در قبال این ...

از اساسی‌ترین و ریشه‌ای‌ترین اعتقادهای یک مسلمان، توحید است که پیامبران الهی و اوصیاء آنها برای تقویت آن در میان مردمان تلاش می‌کردند و هدف آنها رساندن انسان‌ها به توحید نظری و عملی بوده است. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و شیوة جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای، به چند روایت از امام رضا(ع) (و نیز معصومان (ع) دیگر) استناد می‌کند که در آن، عالم آل‌محم...

یکی از مبانی دستگاه فکری محتشم کاشانی، مقولة درد است. محتشم، درد درونی و حقیقی را مبنای حرکت در این عالم، عامل رافع حجاب دل، باعث رسیدن به لذّت پایدار و موجب خلوص عیار عشق می داند. در نقطة مقابل، بی دردی را مایة هلاکت و نابودی، موجب ملال و افسردگی و حجاب راه انسان معرفی می کند. این مقاله،به روش تحلیلی به واکاوی و تبیین موضوع درد در شعر محتشم می پردازد؛و نیز سیری است در اشارات تأمّل برانگیز این شا...