تقطیع تاریخ معماری ایران به پیش و پس از اسلام، امری اعتباری است که اگرچه روزگاری زاینده و کارآمد بود، اکنون به قالبی تکراری بدل شده است. ازجمله پیامدهای این تقطیعِ قالبی غفلت از معماری، خود برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی است. پی بردن به گسستگی ها و پیوستگی های حقیقی در فرهنگ ایرانی در این سوی و آن سوی این مرز، نیازمند تحقیق و تدقیق بیشتر است؛ تحقیقی که ناگزیر باید از مفروض نگرفتن وجو...

معماری به عنوان هنر، همچون علم در بستر تاریخی خود چون یک ارگانیسم زنده دائما در حال تغییر و تحول است و در یک سیر دیالکتیکی قرار دارد. تعامل میان فناوری و تاریخ از موضوعات بسیار مهم در دست‎یابی به یک معماری کارآمد و پیشرفته در هر عصر و زمانی است، مفهومی که ریشه در آموزه‎های معماری سنتی ایرانی دارد. آموزش مبتنی بر سیستم استاد ـ شاگردی در دوران گذشته هم قدم با روح زمان در هر دوره تاریخی و سبک معما...

هنر دورة قاجار از لحاظ محتوا و ماده، همچنین موضوع و نحوة اجرا دارای ویژگی‌های متمایز و منحصر به فردی است. یکی از محصولات هنری در خور تأمل عصر قاجار، کاشی‌نگاره‌های فضاهای خصوصی و نیمه‌خصوصی کاخ‌ها و خانه‌های اعیان و اشراف است که استفاده از آن به‌ویژه در دورة ناصری اوج گرفت. این کاشی‌نگاره‌ها نمایانگر علایق و سلایق دوران خود هستند و از لحاظ نحوة پرداخت به مضامین و شیوة اجرا و بیان در نقشمایه‌ها ...

بی تردید می­توان سطوح دیوارها را در دسترس­ترین عرصه انعکاس تفکرات مردمان گذشته به شمار آورد. عینا بدین سبب است که دیوارنگاره­ها و سایر تزئینات مورد استفاده در بناها را شواهد بی­بدیل فرهنگی ادوار گذشته به شمار آورده­اند. در تحقیق حاضر تلاش گردیده تا الگوهای تزیینی بکار رفته در خانه­های عهد قاجار، که در روستاهای حاشیه اصفهان شناسایی گردیده­اند، مورد مطالعه قرار گیرند. همچنین سعی بر آن است تا به ا...

دگرگونی فرهنگی روابط زنان و مردان با یکدیگر در دورۀ قاجار که بیشتر مرهون روابط فرهنگی ایران با اروپا است، نظام­‌های فعالیتی و فضایی خانه‌ها را متحول کرد. هدف بررسی تحولات گفتمان جنسیتی دورۀ قاجار بر نظام‌های فعالیتی و فضایی خانه‌­های اعیانی است. سؤال اصلی این است که تحول گفتمان جنسیتی در میانه­ دوران قاجار چه تأثیری بر تحول نظام‌های فعالیتی و فضایی خانه­‌ها گذاشته است؟ روش­ پژوهش توصیفی-تحلیلی،...

یکی از پرسشهایی که در محافل حرفه­ای و آموزشی معماری مطرح می­شود این است که آیا معماری ذاتی یگانه و والا دارد که معماران برای رسیدن به آن می­کوشند یا مسئله­ معماری به تعداد معماران پاسخ دارد؟ در این مقاله در باره وجود و عدم این ذات با رجوع به زمان بحث شده است. زمانی این ذات وجود داشته و معماری را با عالم قدسی مرتبط می­کرده است، زمانی این ذات را پیشگامان معماری مدرن (معماران بزرگ) ابداع و پیشنهاد...

بیشتر کسانی که با معماری گذشتة ایران آشنا هستند، به زودی از میان ما خواهند رفت و رفتن ایشان برابر است با از دست دادن گنجینه ای از شناخت در این باره. هرچند اهمیت منابع شفاهی در مطالعات تاریخ معماری، به ویژه تاریخ معماری ایران روشن است، تاکنون هیچ پژوهشی درباره رابطة حوزة مخصوص این گونه پژوهش، یعنی تاریخ شفاهی، با تاریخ معماری و تاریخ معماری ایران نشده است. در این مقاله به این رابطه و حوزة حاصل ا...

تاکنون قلعه­های استان چهارمحال و بختیاری از منظرگاه مطالعات هندسی در دوران تاریخی مورد مطالعه جدی قرار نگرفته است. بر اساس اندیشه رایج هندسه در بناهای ایرانی در سراسر تاریخ یک هویت ثابت و تدوام یافته دارد. معماری گذشته بر پایه هندسه بنا شده که از ویژگی­های بارز آن ایجاد تناسبات و ساختار فرمی در پلان و سطوح است. با شناخت و تحلیل هندسه کالبدی قلعه های استان چهارمحال و بختیاری از لحاظ فرم و هندسه ...

آثار ادبی زمینه های مناسبی برای پرداختن و ترسیم معماری حمام در آثار نگارگری ایجاد کرده است. این نگارگری ها رابطۀ بسیاری با عالم واقعیت دارند. با تطبیق ویژگی های این گونه آثار با معماری حمام ها می توان به این نتیجه رسید که در این نگارگری ها فضاهای حمام با رعایت بسیاری از ویژگی های معماری نمایش داده شده است و این امر نشان دهندۀ نوعی واقع گرایی در آثار نگارگری حمام است. هدف از این پژوهش بررسی و مق...

ورود فناوری های نوین به سرزمین هایی که هویت و تاریخ غنی آنها در زمینه هنر و معماری در تقابل با نمودهای تکنولوژیک قرار دارند، چالش هایی را دامن می زند؛ چراکه در اکثر این جوامع همانند ایران، زیرساخت های لازم جهت مواجهه با موضوع جهانی شدن فراهم نبوده است. در هزاره جدید، جهانی تازه در دست ساخته شدن است و معماری اجتماعی ترین هنری است که می تواند با ایجاد انسجام مکانی، نوعی تداوم زمانی را جهت شکوفایی...