بحث کمال در اندیشه ارسطو و ابن سینا جایگاه‌های متفاوتی دارد. هم ارسطو و هم ابن سینا کمال را به کمال اول و کمال ثانی تقسیم کرده‌اند. ایندو چه تفاوتی باهم دارند و هریک این مفاهیم را به چه معانی بکار برده‌اند و حوزۀ استفاده از آن‌ها کجاست؟ آیا ابن سینا از ارسطو متأثر شده یا از او فراتر رفته است؟ ارسطو برای بحث از کمال از دو واژه «انرگیا و انتلخیا» بحث کرده است و در جایگاه‌های متفاوتی در مابعدالطبی...

سعادت، آرمانی است که انسا‌ن‌ها همواره در جستجوی آنند. نه‌تنها فیلسوفان و اندیش‌مندان، آشکارا نظریات و راه‌کارهایی در این زمینه ارائه کرده‌اند، جستجو در آثار برخی شاعران نیز مؤید توجه و دقت و رویکرد آنان در این‌باره است. این نوشتار، در پی شناخت مفهوم سعادت از منظر سعدی و سنجش و مقایسة آن با تلقی ارسطو از سعادت است. در این راستا ابتدا سعادت از منظر ارسطو به اجمال بررسی شده و در ادامه، مفهوم سعادت...

چکیده "ارسطو" یکی از مهم‌ترین منابع برای مطالعة پیش از افلاطونیان است و "هراکلیتوس" در بین پیش از افلاطونیان، بیش از بقیه موردتوجه ارسطو است. این توجه بیشتر از آن‌جهت است که به‌تصریح "افلاطون"، هراکلیتوس به‌لحاظ فکری پدرخواندة سوفیست‌ها بود و به‌تصریح "ارسطو"، وی پدرخواندة فکری خود افلاطون نیز به‌شمار می‌رفت. از این‌رو، ارسطو کوشید با انتقادات بنیادین نسبت‌ به آموزه‌های هراکلیتوس، مبانی اندیشه...

این مقاله بررسی تعاریف، مبانی و لوازم و ارکان توسعه را به عهده دارد. توسعهی مورد نظر در این نوشتار توسعهای است نه غربی، نه صوفیانه و نه دنیا زده، بلکه الگوی چهارمی را مورد کند و کاو قرار میدهد که با فرهنگ ایرانی و اسلامی مرتبط است؛ در تبیین این مدل سعی شده است از رهگذر نگاهی مقایسهای و از منظر علوم انسانی، مبانی توسعهی غربی و توسعهی ایرانی - اسلامی در محورهای فلسفی (معرفتشناسی، هستیشناسی، انسان...

نفس و موضوعات مربوط به آن از مسائل مهم فلسفی می باشند که اکثر فلاسفه در این باره ارائه نظر نموده اند. اما مسئله ای که کمتر مورد توجّه قرار گرفته، مسئلة تعدّد نفس و روح است. این بی توجهی سبب ایجاد شکاف های عمیقی در انظار بزرگان شده است. به نظر می رسد اختلاف در مسائلی مانند تجرّد یا عدم تجرّد نفس، حدوث نفس، حرکت نفس به سبب عدم تفکیک این دو حقیقت، یعنی عدم تفکیک نفس از روح، رخ داده است. بررسی آثار فلا...

سخن از شناخت انسان بدون شناخت ابعاد قوه ناطقه وی معنی ندارد و شناخت اندیشه های انسان های تأثیرگذار بر حیات معقول، می تواند زمینه شکوفایی اندیشه باشد. این پژوهش با ترجمه تفسیر ابن سینا بر اثولوجیای منسوب به ارسطو و پس از آن شرح و نقد آن سعی در شناخت اندیشه های اندیشمندانی چون ابن سینا و فلوطین دارد. اثولوجیا، علم الهی به معنی اخص بوده که در تاریخ فلسفه اسلامی به ارسطو نسبت داده شده ولی بخشی از ...

زمان گرچه از اموری است که با آن مالوف و دست به گریبانیم و واقعیتی است که مقارن با تجاربی که در طی حیات به دست می آوریم بدان پی می بریم مع ذلک همین که در باب آن به تفکر بپردازیم و بخواهیم تعریفی محصل از آن بدست دهیم آشکار می گردد که تفهم و تفهیم آن تا چه اندازه گرانبار و مشکل و مستلزم طرح چه مسائل جدل الطرفینی (aporia) است . طبیعی است که حکما این مساله را جزء مسائل عویصه حکمی بشمار آوردند. به جر...

چکیده در این پژوهش می کوشیم دیدگاه های ارسطو و ابن مسکویه را در باب چیستی نفس و رابط? آن با قوایش را بررسی کنیم. ارسطو ابتدا نفس را به عنوان کمال اول برای جسم طبیعی آلی تعریف می کند. بر این اساس نتیجه می گیرد که سه نفس نباتی، حیوانی و انسانی وجود دارد. ابن مسکویه برخلاف وی ابتدا وجود نفس را در انسان اثبات می کند؛ و سپس به بیان ویژگی های نفس می پردازد. از نظر او، نفس جوهری روحانی است. ارسطو برا...

ارسطو در جاهای مختلف آثارش، به تناسب بحث، علوم را به اقسام و شاخه‌هایی تقسیم می‌نماید. وی اولین کسی است که منطق را تدوین و به عنوان یک علم عرضه نموده است. اما در میان تقسیم بندیهایی که ارسطو از علوم بدست داده است نامی از منطق به چشم نمی خورد. در اینجا کوشیده‌ایم با استناد به آثار ارسطو نشان دهیم که منطق، با توجه به موضوعات و مباحثی که در آن مطرح است، یکی از اجزاء یا شاخه‌های فلسفة أولی محسوب می...