اسماء و صفات الاهی، از مباحث بسیار پردامنه الاهیاتی است و واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‌های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. بحث از مفهوم «اسم خدا» نقش تعیین‌کننده‌ای در موضوع گزاره‌های مربوط به مباحث اسمای الاهی دارد. این مقاله، پس از بررسی معنای اسم خدا در علوم مختلف اسلامی، از جمله علم کلام، فلسفه و عرفان اسلامی، تفاوت این معانی را می‌کاود. افزون بر نتایج مختلف د...

در قرآن کریم واژۀ «طوبی» تنها یک‌بار در سیاق پاداش به مؤمنان در آیۀ 29 سورۀ رعد به کار رفته است. با وجود این، از عصر نزول قرآن تا زمان معاصر، بحثی دقیق و ساختارشناسانه از این لغت ارائه نشده است و ثمرۀ پژوهش در حوزۀ شناخت معنای طوبی ارائۀ یک طبقه‌بندی ده‌گانه از معانی متفاوت است. یافته‌ها تا زمان حاضر به‌صورت تقلیدی میان تفاسیر و ترجمه‌ها انتقال یافته و گاه در سیر تاریخی، تطور ایجاد و معانی جدید...

فهم صحیح قرآن و تفسیر آیات آن به فهم واژگان قرآن به خصوص الفاظ چندمعنا وابسته است. با توجه به شناخت عمیق علامه طباطبایی نسبت به واژه های قرآنی، بررسی نحوه برخورد علامه با اینگونه واژه ها، روشنگر جلوه هایی از اعجاز معنوی و لفظی قرآن خواهد بود. علامه روایات ذو وجوه و ذو بطون بودن قرآن کریم را دال بر چندمعنایی الفاظ قرآن نمی داندو درباره واژگان وجوه ونظایر بر آن است که چند معنا نیستند بلکه جهتی ج...

«هنر» واژه ای است که علاوه بر معنای تخصصی و اصطلاحی که امروزه برای آن بر می شماریم؛ در طول ادوار زبان و ادبیات فارسی، معانی مختلفی را در بر داشته است و دارای معانی و مفاهیم کلی و عامّی چون برتری، فضیلت، انواع کمالات، مزیت، حسن های دنیایی و معنوی و ... بوده است و با توجه به کاربرد آن در ادبیات حماسی، تعلیمی و عرفانی، معانی کلی و عامّ مرتبطی را به خود گرفته است و شاعران هر نوع ادبی، برای هنرمند، با...

هدف پژوهش امکان به کارگیری معانی و مفاهیم زیبایی شناسی قران کریم در طراحی شهری است. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل متن قرآن کریم با محوریت تفاسیر موجود بوده است. با مطالعه دقیق معانی و مفاهیم زیبایی شناسی متن قرآن کریم در سه محور کلی واژگان و سامانه ها و نشانه ها؛ کاربرد آنها در طراحی شهری مورد پیشنهاد قرار گرفته است. واژگان مرتبط با زیبایی به کاررفته در متن قرآن کریم مشتمل بر پنج محور و دوازده واژه؛...

چکیده علم معانی، یکی از علوم بسیار مهم در ادب فارسی است، که همواره مورد توجه بسیاری از محققان و صاحبنظران بوده است. معانی ثانوی، یکی از مقوله های بسیار مهم در علم معانی است که در انواع جملات امری، استفهامی، اخباری و عاطفی کاربرد دارد. معانی ثانوی قیود استفهامی کیفیت که در این پایان نامه مورد بحث و تفحّص قرار گرفته است به دو علم معانی و دستور زبان فارسی وابستگی تام دارد. هدف از این پایان نام...

آیا تکرار از دیدگاه‌های بدیعی، بیانی، معانی، نحوی و سبک‌شناسی می‌تواند بیانگر زیبایی کلام و تشخص شعر حسین منزوی باشد؟ با توجه به بررسی غزل‌های منزوی می‌توان گفت که استفاده از اقسام تکرار، اصلی‌ترین خصیصه‌ شعر حسین منزوی و یکی از دلایل زیبایی کلام وی است به طوری که این خصیصه باعث تمایز و تشخّص وی از دیگر شاعران معاصر شده است. با وجود این اگر قائل به سبک شخصی برای منزوی باشیم که در آن شکی نیست، با...

چکیده مبحث اشتغال در زبان عربی عبارت است از این که اسمی مقدم شود و بعد از آن عاملی واقع شود که در ضمیر راجع به آن اسم عمل کند. هرچند در منابع دستور زبان فارسی مبحثی مشابه اشتغال عربی مطرح نشده است اما نظیر این نوع کاربرد در زبان فارسی نیز وجود دارد؛یعنی در آغاز جمله اسمی می آید و بعد از آن فعلی قرار می گیرد که ضمیری به آن فعل متصل است ومرجع این ضمیر همان اسم مذکوراست.با توجه به این که در تحلیل ...

چه بسیار واژه‌های قرآنی که در ساختار کلام الهی از بار معنایی خاصی برخوردارند و جز با ژرف‌اندیشی و تأمل در زبان قرآن، دسترسی به معانی آنها میسر نمی‌باشد. «تأویل» که شاهد هفت مرتبه تکرار آن در قرآن هستیم، از جمله واژه‌هایی است که در ترکیب با دیگر کلمات و یا عبارات قرآنی، معانی مختلفی را افاده می‌نماید. در بسیاری از آنها میان اهل تفسیر اختلاف چندانی دیده نمی‌شود. آنچه در تفاسیر تاکنون ابهام‌آمیز م...

«ریشه‌شناسی»یکی از مهم‌ترین شاخه‌های زبان‌شناسی درزمانی و مهم‌ترین روش برای تصحیح و تدقیق قول لغویان در تشخیص مشترک لفظییا معنوی به شمار می‌رود که با ایجاد نگاه تاریخی به تغییرات واژگان و پی‌جویی صورت و معانی آنها در زبان‌های کهن می‌پردازد و برای شناخت منطق حاکم بر آن و نقش کلیدی در یافتن معانی حقیقی و مجازی کلمات قرآن کریم تلاش می‌کند. علم ریشه‌شناسی به‌جهت الزام‌آور‌بودن توانایی، در یافتن ریش...