پیگیری پژوهش ها و تحقیق توپونیمی مربوط به آسیای میانه، بدون تردید باعث کسب دانش های لازم دربارۀ ادیان و مذاهب قبل از اسلام و تعیین جایگاه معابد محلی و عبادتگاه ها تا عهد اسلام می شود. نگارنده در این مقاله به بررسی روستایی خوارزمی در قرون وسطی به نام «اَرسَخومیسَن» و دهستانی بانام «ارمیتن» در قسمت علیای رودخانه زرافشان پرداخته است. نگارنده درخصوص روستای اَرسَخومیسَن پس از بررسی و ارائۀ گزارش های مختلف...

واژه مسجد ، اسم مکان از فعل سجد ، یسجد به معنای جایگاه سجده و محل عبادتست. و در اهمیت آن همین بس که پیامبر اکرم(ص) آن را در ردیف قرآن و عترت بیان فرموده است.در قرآن کریم از مسجد تحت عنوان بیت الله و خانه خدا نام برده شده است و در احادیث و روایات اسلامی ، نیز مساجد به عنوان خانه های خدا در روی زمین ذکر شده اند. مساجد مسلمین دارای متعلقاتی نظیر محراب ، منیر، ماذنه ، گنبد می باشد که هنرمندان مسلما...

زبان حقیقی برای بیان امور قدسی و تعالیم سنتی ،زبان "رمز"است و رمز پردازی ،کلید فهم آن هاست. از سویی خاستگاه هنر نیز که خاستگاهی بشری نیست به همین منوال با رمز پردازی موضوع مورد نظر خود را مورد اهتمام و آشکار سازی قرار می دهد. از بین همه هنر ها "هنر سنتی"با امور قدسی و مراتب وجود عالم ارتباط و انطباق دارد که در این میان هنر اسلامی ارائه دهنده ی نمونه های برجسته ایی از این هنر سنتی است ؛از قبیل "...

بازمانده های باستان شناختی فرهنگ شکار و یا منسوب به دستگرد در ایران باستان که تاکنون کاوش و معرفی شده اند را می توان به دو گروه اشکانی و ساسانی طبقه بندی کرد؛ و در این نوشتار، ایده اصلی نویسنده این است که معماری شکارگاه ها و ساخت دستگرد در ایران باستان، اصالتاً ساسانی است؛ و از دوران اشکانیان و هخامنشیان، هنوز شواهد روشن و تردیدناپذیری ندارد. هرچند شواهد باستان شناختی از رواج سنت شکار در میان طب...

در این تحقیق، که برای نخستین بار مطرح می شود، برخی دست نویس های مانوی تورفان که در مجموعه برلین نگهداری می شود و عنوان «سروده های انجیلی» دارد، معرفی می شود. این سرودها که تصنیفاتی از ایرانیانِ پارتی زبان در خراسان و ماوراءالنهر است و مهم ترین مطالب آنها در باب «اسطوره آفرینش مانوی» است، در نظم ابجدی و الفبایی تألیف شده است. مقاله به پیشینه کاربرد سرودهای مذهبی پیش از عصر مانی و به چگونگی شکل گی...

در متون تاریخی کلاسیک به شواهدی از معماری محیط و منظر و دسکره در ناحیۀ کرمانشاهان و بیستون عهد ملوک عجم و أکاسره اشاره شده است. از قدیمی ترین آنها «ألاعلاق النفسیه» اثر «إبن رسته» (290 ه. ق) و« المسالک الممالک» نوشتۀ «اصطخری» (ح. 320 هـ. ق) به یادگار مانده است. شواهد باستان شناختی موجود، صحت این گزارش های تاریخی را تأیید و تأکید می کند که سه شکارگاه سلطنتی بیستون، طاق بستان و کنگاور تنها نمونه ...

آثار مورخان قفقازی در دورۀ باستان، در بردارندۀ نشانه هایی از تقسیم بندی جوامع ساکن در قفقاز در آن دوران است. هرچند در این آثار بر ساختار اشراف محور جوامع قفقازی تاکید شده است، با این حال حاوی شواهدی از زندگی طبقات فرودست جوامع قفقازی در دورۀ باستان نیز می باشد. در این جستار از آثار مورخان ارمنی و گرجی، چون موسی خورنی، پاستوس بوزند، غازار پارپتسی، لئونتی مرولی و داسخورانتسی یاری گرفته شده و همچن...

بازشناسی و بازسازی یکی از قطعات مانوی تورفان معروف به ewangelyōnīg bāšāhān («سروده های انجیلی» یا «سرودهای انجیل») هدف اصلی این مقاله است. در این جا، نویسنده در بررسی ای نسخه شناسانه می کوشد نشان دهد که آیا قطعۀ m441 پاره ای از همان برگ دست نویس است که قطعه m507 از آن جدا شده است؟ پاسخ مثبت به این پرسش متن جدیدی را در یک پیکره در اختیار متخصصان مانوی قرار می دهد که عمدتاً مشتمل بر شرح شاعرانه ای...

مقاله حاضر می‌کوشد تا ضمن واکاوی حقیقتِ واژۀ قرآنی «عرش»، به ایضاح معنای حقیقی و مجازی آن پرداخته و تأویل عرش، موضوع استوای حق بر عرش و رابطۀ آن با انسان کامل در کلام ابن عربی و امام در مکتب شیعه و تفسیر مفسّرین حکمت متعالیه از «عرش» در آیات کریمۀ قرآن را بررسی کرده و سپس به تبیین معانی واژۀ عرشه، آرکه و آرخه لاتین بپردازد. در واقع، همان‌گونه که «عرش» در قرآن کریم به معنای حقیقی عرش اللّه که همان ...

ترکیبات دگرآسیبی در تنوع زیستی و توانایی تولید زیست بوم ها نقش مهمی را بر عهده دارند. بر همین اساس آزمایشی جهت بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره شش گونه زینتی سپستان (cordia myxa)، چریش azadirachta indica))، مشعل جنگل (delonix regia)، گارم زنگی (terminalia catappa)، اکالیپتوس (eucalyptus camaldulensis) و انجیر معابد (ficus religiosa) در دو غلظت 50 و 100 درصد، بر جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه گل همیشه ب...