یکی از انواع تفاسیر قرآن مجموعه تفاسیری است که به عنوان تفاسیر روایی از آن‌ها یاد می‌شود. در این تفاسیر که مجموعه‌ای از روایات تفسیری است، این روایات هم از جهت مضمون و هم از جهت روش بیان تفسیری دارای انواع مختلفی می‌باشند. یکی از پربسامدترین روایات از حیث مضمون، روایات تأویلی است. از طرفی در تفاسیر عرفانی و حتی علم عرفان نیز بحث تأویل از مهم‌ترین مباحث مطرح‌شده می‌باشد. شناخت گونه‌های روایات تأ...

در مباحث مربوط به فهم متون دینی، یکی از مهمترین مسائل مسأله تأویل است. پرسشهای اساسی در این مسأله اینهاست: فرآیند فهم متن دینی مثل قرآن و روایات چگونه شکل می گیرد؟ نقش معارف عرفی و زبان عادی در فهم این متون چیست؟ عقل و یافته های عقل نظری چه نقشی را در این باره بازی می کنند؟ روش شهودی- عرفانی چقدر کارآیی دارد؟ و ... پاسخ ملاصدرا به پرسشهای مذکور موجب شکل گیری دستگاه تأویلی خاصی شده است که در این...

رساله حاضر ترجمه دو فصل اول از کتاب "اصول نشانه شناسی" اثر بارت می باشد. دیدگاه نگارنده در این کتاب برخلاف اعتقادات سوسور این است که نشانه شناسی قسمتی از زبانشناسی یا واحدهای مهم دلالت کننده سخن را بوجود می آورد. از اینرو اصول زبانشناسی تحت چهار عنوان اصلی که از زبانشناسی ساختگرا به عاریت گرفته شده اند، طبقه بندی شده و عبارتند از: زبان و گفتار، دال و مدلول، محور همنشینی و نظام، معنای لفظی و معن...

بحث دلالات و تقسیمات آن سابقه ای در منطق ارسطو و منطق رواقی ـمگاری نداشته است و از نوآوری های منطقی ابن سینا محسوب می شود. در مجموع می توان وی را بیشتر به عنوان مؤسس و بنیان گذار مبحث دلالات ـ و نه شرح و بسط دهنده آن ـ به حساب آورد. در میان دلالت های سه گانه لفظی، دلالت التزامی از بقیه بحث انگیزتر بوده است. در عبارات ابن سینا و بیش از همه در آثار شارحان و تابعان وی، مناقشات و تشکیکات فراوانی در...

رأی دادن به عنوان یکی از شناخته شده ترین اشکال مشارکت سیاسی از جایگاه ویژه ای در ادبیات جامعه شناسی سیاسی برخوردار است. این کنش سیاسی به مثابه دال از مدلول های متفاوتی در گفتمان های مختلف برخوردار است. در گفتمان مردم سالاری دینی رأی دادن صرفاً کنش سیاسی نیست، بلکه امر شرعی و دینی است و از این رو، نوعی تکلیف شرعی در نظر گرفته می شود. این در حالی است که رأی دادن در گفتمان دموکراسی غربی امر و وظیفه...

با گسترش روابط در عرصه بین­المللی، مسائل مرتبط با حقوق بین­الملل خصوصی، به ویژه مسئله بهره­مندی بیگانگان از حقوق مدنی، اهمیت خاصی یافته است. در حقوق ایران نیز اگر چه به موجب ماده 961 قانون مدنی، اصل بهره­مندی بیگانگان از حقوق مدنی، مورد شناسایی قرار گرفته، اما در عین حال، بندهای سه‌گانه ماده مزبور، استثنائاتی بر این اصل وارد کرده است. با توجه به ابهام­ها و اختلاف­های موجود در زمینه­ اصل مذکور و...

در علم کلام، از برهان معجزه در مواردی برای اثبات وجود خداوند بهره گرفته می‌شود. این مقاله با بررسی نسبت معجزات با براهین خداشناسی، درپی کشف میزان کارآمدی و توفیق برهان معجزه در کلام اسلامی و الهیات مسیحی در زمینه اثبات وجود خداوند است. روشن ساختن این مسئله، نه تنها کمک می‌کند تا جایگاه واقعی برهان معجزه و مدلول آن را به‌درستی دریابیم و موقعیت دقیق استفاده از آن را درک کنیم، مفسر را نیز در تفسیر...

ن » عرض حدیث بر کتاب خدا « روایت هایی در متون حدیثی و،ود دارد که در آنها ازبههه میههان آمههده اسههت. ایههن روایههت ههها بههه منزلهه ارا هه راهکههار و سههنجه ای اسههت بههرایراستی آزمایی احادیث که مورد قبول عالمان اسلامی هم قرار گرفته اند.از سویی دیگر، روایت هایی در متون اسلامی و،ود دارد که حاوی آمهوزه ههایی اسهت کهه ازآنها با تعبیرِ تأویل و آن هم از نو باطنی آن یاد شده است. ایهن آمهوزه هها کهه من...

در آثار ناظر به علوم قرآنی و تفسیر، هماره دو مسألۀ چالشی «بطن» و «تأویل»، با افت و خیز فراوان مطرح بوده اند. این دو مسئله گاه از حیث خطای در فهم و گاه بنابر ارتباط وثیق، در قالب یک مبحث ارائه شده اند و از این رو در قریب به اتّفاق پژوهش های مربوطه، نسبت سنجی میان این دو مقوله مغفول مانده است؛ حال آنکه فهم این مطلب، دست کم از دو حیث حائز اهمّیت است: اوّلاً، بخش قابل توجّهی از معارف دینی، مربوط به باطن...

فهم درست منابع و نصوص دینی، دغدغه اساسی و همیشگی پژوهشگران اسلامی بوده و هست و از گذشته تا کنون، آنها روش‌های خاصی را برای فهم صحیح نصوص دینی به کار برده‌اند. یکی از روش‌های مهم در این زمینه، «تأویل» است. غزالی در دو دوره فکری خود، دو گونه مواجهه با مسئله تأویل دارد. در دوره اول، مانند غالب متفکران اسلامی، تأویل را ناظر به معنای بعید از لفظ می‌داند و صرفاً آیات متشابه را تأویل‌پذیر می‌شمارد؛ اما...