سکونت گاه های دوره نوسنگی قدیم در منطقه دریاچه ارومیه آذربایجان مسئله ای است که تاکنون منابع منتشرشده درباره محوطه های باستانی این منطقه به آن اشاره ای نداشته اند. البته در پیرامون دریاچه ارومیه شماری از محوطه های باستانی عصر نوسنگی وجود دارند که از بررسی و کاوش آنها اطلاعات ارزشمندی منتشر شده است؛ مثل حاجی فیروز تپه، یانیق تپه و اهرنجان تپه. با این حال، برعکس آنچه تاکنون منتشر شده، داده ها و م...

با پایتخت شدن تبریز در دوره ایلخانان (حک: 736-653 ه.ق.)، شهر به ناگاه با مهاجرت گسترده توده‌های مردمی مواجه شد. به نحوی‌­که طی مدت کوتاهی در محدوده بیرونی هر یک از دروازه‌­های باروی شهر، محلاتی متعدد برابر با وسعت شهر قدیم شکل­ گرفتند. این امر تبیین موقعیت اراضی در ناحیه ربض و شارستان را از لحاظ مالکیت هم‌­ارز کرد، چنان‌که در اسناد و مدارک ثبتی مانند وقف‌نامه­‌ها به وفور با اصطلاحاتی همچون محلا...

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و مقایسۀ اثر بازی‌های انفرادی و گروهی بر توجه و حافظۀ کوتاه‌مدت کودکان کم‌توان‌‌ذهنی آموزش‌پذیر بود. بدین‌منظور، 36 دانش‌آموز کم‌توان‌‌ذهنی از میان دانش‌آموزان مدرسۀ استثنایی "اندیشۀ" استان قزوین (با دامنۀ سنی تقویمی هشت تا 15 سال؛ سن عقلی هفت تا 10 سال؛ ضریب هوشی 50 تا70) به روش نمونه‌گیری در‌دسترس انتخاب شدند و پس از همتاسازی به سه گروه کنترل، بازی‌های انفرادی و بازی‌...

هر منظومه فکری، ناچار از جهان بینی و انسان شناسی است که بر اساس آن احکام خود را در مورد جامعه و سیاست بیان می کند؛ از این رو شناخت اندیشه سیاسی مسلمانان نیز منوط به فهم مبانی کیهان شناختی و انسان بینی آنان است. در این مقاله سعی شده برمحور انسان شناسی، پرتویی بر ساختمان اندیشه سیاسی قدیم مسلمانان افکنده شود. شناخت طبع انسان از لحاظ این که سمت و سوی آن به سوی خوبی ها یابدی هاست، اولین و در عین حا...

در شهرهای قدیمی ایران، ساختار شهر با توجه به منابع آب شکل گرفته‌است. در این میان نقش باغ در شکل‌گیری ساختار شهر‌های ایران کلیدی و مهم است. عامل آب و زیرساخت سبز، از مهم‌ترین اجزا شهر ایرانی است. این دو عامل، ساختارهای متفاوت و در عین حال هم‌راستایی در شهرهای ایران ایجاد کرده‌است.فضاهای سبز شهری، علاوه بر ایجاد سبزینگی در داخل شهر، اطراف آن را نیز پوشش می‌داده‌است. نتیجه آن ایجاد یک خرد اق...

هم زمان با تاسیس سلسله قاجار توسط آقا محمد خان ، جهان در آستانه تحولات عظیم سیاسی ، علمی و اقتصادی قرار گرفته بود و قاجارها برای نخستین بار طی جنگ با روس ها ازاین تحولات آ گاهی یافتند. ایرانیان پس از آگاهی از تحولات صورت گرفته در غرب در صدد اقتباس تمدن غربی بر آمدند و از آنجا که در آن زمان ایران درگیر جنگ بود نخستین جنبه های تمدن غرب که مورد توجه قرار گرفت جنبه های نظامی بود. تلاش برای نوگرایی ...

در تحلیل و بررسی فرایند شکل گیری پدیده های تاریخی، جغرافیای تاریخی از حوزه هایی است که تأمل در آن ضروری می نماید. هدف این مقاله با اتکاء بر روش تاریخی، بررسی نقش جغرافیای تاریخی در شکوفایی و بالندگی مدرسۀ حلّه و تأثیر آن در گسترش اندیشۀ شیعی در این دوره است. حله را امیران امامی مذهب بنی مزید در سدۀ پنجم قمری ساختند. دُبَیس اول در حدود سال 419 قمری آن را در محلی آباد به نام جامعین، در غرب رود سورا ...

ضرورت فراگیری اسلام توسّط تازه مسلمانان ایرانی منجر به پیدایش نهادهاییآموزشی مانند مسجد، کُتّاب و مدرسه گردید. نخستین مدارس شناخته شده درشهرهای خراسان و ماوراءالنهر که در فاصلۀ سده های چهارم تا ششم هجری پیوستگی« مدرسه » فرهنگی غیر قابل انکاری با هم داشتند، پدید آمدند. با توجّه به اهمیّتبه عنوان کانون آموزش عالی در تمدن اسلامی، تحقیقات متعدّدی پیرامون آن صورتگرفته است. گرچه در این آثار بسیاری از مدارس...

عقل در معتزله با تعابیری چون علم، منع، فکر، نظر، راه رسیدن به علم و درک واجبات تعریف شده است. ایشان اولین گروه از اهل سنت بودند که از عقل نظری در شناخت دین بهره گرفتند و از طریق عقل عملی بر حسن و قبح افعال استدلال و فعل قبیح را از خدا رد و به انجام تکلیف استدلال کردند. در مدرسۀ امامیۀ بغداد، شیخ مفید و سید مرتضی ، عقل را بر قوه ای اطلاق کرده اندکه اقتضای تمییز دارد و شیخ طوسی عقل را مجموعۀ علوم...

آنچه که اکنون بافت قدیم شهر نامیده می شود، زمانی به عنوان یک کلیت شهری از حیاتی کامل و کارآمد برخوردار بود که تکامل و کارآمدی آن محصول تعامل انسان و طبیعت بود که در طول قرن‌ها و به واسطه اندیشه عمیق یا آزمون و خطاهایی مکرر به تعادل رسیده بود.  هر چند که اکنون بافت قدیم شهر در ایران، با مفاهیمی چون فرسودگی، ناکارآمدی و بلاتکلیفی همراه است، اما بهترین ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و معماری هر ...