چکیده خاورمیانه یکی از مناطق استثنایی جهان به شمار می رود که هنوز هیچ گونه ترتیبات امنیتی توافق شده و پایداری در آن ایجاد نشده است. حضور قدرت های فرامنطقه ای در خاورمیانه به دلیل عواملی چون نفت و موقعیت ژئوپولیتیک منطقه همواره از عناصر ساختار امنیتی منطقه ای محسوب می شده است، اما در سال های اخیر و به ویژه بعد از حادثه یازده سپتامبر، مداخلات فرامنطقه ای افزایش قابل ملاحظه ای را نشان می دهد. ضم...

تحلیل و بررسی راهبرد امنیتی کشورها در نظام بین الملل همواره از دغدغه های دانشمندان سیاست بین الملل بوده است. یکی از نظریه های مطرح جهت تحلیل راهبرد امنیتی کشورها نظریه نوواقع گرایی کنت والتز است که از جنبه ای ساختاری و سیستمیک به این موضوع می پردازد. البته در گذر زمان محققان مختلفی به تعدیل وتقویت نظریه والتز پرداخته اند تا چارچوبی تحلیلی برای بررسی تطبیقی راهبرد امنیتی کشورها در دوره های مختلف...

شاید اگر خلیج فارس را حساس ترین و مهمترین منطقه جغرافیایی جهان بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم. کمتر منطقه جغرافیایی در جهان وجود دارد که مانند خلیج فارس اهمیتی اقتصادی و سیاسی و استراتژیک داشته باشد. این منطقه دارای حدود دو سوم ذخایر اثبات شده نفت و یک سوم ذخایر گاز طبیعی جهان را دارد و موقعیت ژئوپلتیک و ویژگی های منحصر به فرد و جایگاه آن در پازل اقتصادی و امنیتی جهان باعث شده تا برخی از استرات...

در آغاز هزاره‌ی سوم در حوزه‌ی مطالعات سیاست بین‌الملل و بویژه تئوری‌های انتقال قدرت، ادبیاتی جدید رواج یافت که از آن با عنوان قدرت‌های در حال ظهور نام برده می‌شود. قدرت‌هایی که با توجه به تعاریفی که از آن‌ها می‌شود دارای رفتاری نسبتاً متفاوت در مقایسه با سایر قدرت‌های بزرگ در تاریخ روابط بین‌الملل می‌باشند. در سال‌های گذشته چین در کانون این حوزه مطالعاتی قرار گرفته است. خیزش چین در نظام بین‌المل...

رساله حاضر تجزیه و تحلیل رابطه روسیه و ارمنستان و تاثیر آن بر آینده سیاسی – امنیتی قفقاز بعد از حادثه 11 سپتامبر را به بحث می گذارد. در این رساله با ارائه مفاهیم امنیت دسته جمعی، امنیت منطقه ای، ژئوپلتیک قفقاز، تاثیرات وقایع یازدهم سپتامبر ، مداخله قدرت های فرامنطقه ای در حوزه ی ژئوپلتیکی قفقاز سطوحی برای تحلیل تاثیرات رابطه روسیه و ارمنستان بر قفقاز استخراج شد. فرضیه اصلی این است که روسیه پس ا...

آمایش سرزمین را سازمان دهی هماهنگ و سزاوار فضای حیاتی کشور در قالب سیاست های کلی توسعه و ضرورت های دفاعی دانسته اند. اعمال دیدگاه های دفاعی و امنیتی در طرح های آمایش نشان دهنده هم پیوندی عملکردی میان فعالیت از یک طرف و تشکیلات دفاعی از طرف دیگر است. تاکنون در طرح های آمایش به ملاحظات دفاعی – امنیتی کم تر توجه شده و از ارائه طرح ها و راه کارهایی برای دفاع سرزمینی و حفاظت از استقرارگاه های نظامی،...

تحولاتی که در اواسط دهه 70، در نظام بین الملل رخ داد، اهمیت نفت و به تبع آن منطقه خاورمیانه، به ویژه خلیج فارس را افزایش داد. از همین رو، حفظ امنیت جریان نفت برای غرب و نظام سرمایه داری اهمیتی حیاتی داشت. سیاست دو ستونی نیکسون در خلیج فارس نیز در راستای سپردن امنیت منطقه به قدرت های منطقه ای بود. ظهور و موفقیت پدیده ای به نام انقلاب اسلامی در ایران هم معادلات امنیتی منطقه را بر هم زد و هم به طو...

منطقه قفقاز جنوبی برای روسیه به عنوان یک حوزه مهم در جنوب این کشور و متصل به منطقه حساس قفقاز شمالی و جمهوری های خودمختار مسلمان و جدایی طلب، اهمیت سیاسی و امنیتی زیادی دارد. در واقع، بسیاری از ارتباطات گروه های جدایی طلب در چچن و داغستان، از طریق قفقاز جنوبی بوده است. سیاست های ملی گرایانه و ضد روسیه در گرجستان و تا حدودی آذربایجان، و نیز بحران قره باغ و فشارهای ترکیه و آذربایجان به ارمنستان ب...

مباحث امنیتی به یکی از دغدغه‌های اصلی بازیگران در عرصه روابط بین‌الملل و در پیش‌گیری روابطشان با سایر بازیگرانی که احساس تهدید در مقابل آن می‌کنند تبدیل شده است. احساس امنیت یا عدم احساس امنیت باعث می‌شود تا دولت‌ها به سمت همکاری واتحاد با سایر بازیگران منطقه‌‌ای و فرامنطقه‌ای پیش بروند. اتحادیه اروپا به دلیل همجوار بودن با منطقه‌ی نا امن خاورمیانه، به شدت از بحران‌های به وجود آمده در این منطقه...

بعضی از دیدگاه های موجود ویژگی های ساخت قدرت و سیاست در ایران را به گونه ای می دانند که هرگونه ائتلاف و همکاری سیاسی – امنیتی، اقتصادی و فرهنگی را در سطح منطقه ای دشوار می‏سازد. با این همه، سخن نویسنده در این مقاله این است که تغییر و تحولات سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیک در سطح منطقه خاورمیانه بعد از حوادث 11 سپتامبر، جایگاه منطقه‏گرایی را در سیاست خارجی ایران تقویت کرده است. در اصل ارزش استراتژیک...