یکی از ترکیب های پرکاربرد در قرآن بسان هر متن دیگر، ترکیب وصفی است. در قرآن صفات متنوّعی از نظر معنا و لفظ وجود دارد که این صفات نیز به همراه موصوف ها ی متفاوتی از نظر لفظ و معنا به کار رفته اند.در خصوص معانی صفات مورد بحث، مترجمین قرآن و مفسّران بزرگ قرآن، نظرات متفاوتی دارند؛ هم چنین لغت شناسان زبان عربی و لغت شناسان الفاظ و مفردات قرآن تفاوتی بین ریشه یا معانی این صفات بیان کرده اند که با بررس...

گفتار پیش رو بر آن است تا سوره قمر، یکی از سور مکّی قرآن کریم را از دیدگاه نقد فرمالیستی مورد تحلیل قرار دهد و به این مسأله بپردازد که در کلام الهی، که سرشار از مفهوم و معنا بوده و در هر حرکت و سکون آن دریایی از مفهوم وجود دارد، چگونه به نحو اعجاب­انگیزی، جانب شکل و فرم نیز رعایت شده است؛ و با ملاحظه گفتمان و مبانی نقد فرمالیستی که برای بررسی متن، خالق متن و جوانب متعدد دینی، سیاسی، فرهنگی و ......

هم معنایی وتفاوتهای آن، زاده ی عصر ما نیست بلکه این مسأله عمری دیرینه داشته وهمواره مورد توجّه بوده است. از نظر زبان شناسان، دلایل پیدایش واژگان هم معنا عبارتند از:اختلاف گویش ها ،آمیزش زبان عربی با سایر زبان ها، مجاز گویی، تداخل زبان ها ،وام گیری این زبان از زبان های دیگ، قاموس نویسی واعتبارات گوناگون واژگان و دگر گونی هایی که بر واژگان عارض می شود البته نباید از نظر دورداشت آنها علل به کار گی...

تقدّم یا تأخّر تفکّر و تحصیل معنا نسبت به زبان و گفتار و تأثیر هرکدام بر دیگری و کیفیت آن مهم ترین وجوه مسأله در رابطۀ زبان و تفکّر است. «تعیین کنندگی زبان برای تفکّر»، «تعیین کنندگی تفکّر برای زبان»، «استقلال زبان و تفکّر از هم» و «استقلال زبان و تفکّر در آغاز تکوین و وابستگی آنها به هم در تکامل» چهار نظریه مطرح در این باره اند. در این میان، معرفت قرآنی حاصل از تحقیق موضوعی و معناشناختی آیات مرتبط، عل...

بررسی های معنا شناختی شاخه ای از زبانشناسی جدید است که به بررسی معانی کلمات، أنواع و ریشه آنها و رابطه بین لفظ و معنا و تحول معنایی کلمات می پردازد. قصیده ابن رومی در رثای فرزندش از شاهکارهای قصائد رثای ادبیات عربی قدیم است که به خاطر سرشار بودن از احساسات و عواطف صادق، دارای ظرفیت های بالایی برای نقد معناشناختی است. این مقاله می کوشد تا با بررسی چهار سطح واژگانی، آوائی، نحوی و صرفی، دلالت های ...

در مقالۀ حاضر، دلالت تقدیم و تأخیر در ساختار جمله‌های مثبت و منفی از دیدگاه عبدالقاهر جرجانی بررسی شده‌است. تقدیم و تأخیر، موضوعی بلاغی و یکی از مباحث اصلی دستور زایاـ‌گشتاری است. جرجانی اعتقاد دارد که ترتیب کلمات در ترکیب، براساس معنا صورت می‌گیرد و بر این نکته تأکید می‌کند که اگر ترتیب کلمات در جمله براساس معنا نبود، تقدیم و تأخیر هیچ ارزش دلالی و معنایی نداشت. وی با ژرف‌نگری، اغراض نحوی و بل...