در چارچوب رهیافت اقتصاد سیاسی بین‌الملل، این نوشتار به مطالعه وضعیت منابع انرژی (نفت و گاز) کشورهای آسیای مرکزی پرداخته و استدلال می‌کند که با وجود منابع سرشار نفت و گاز در کشورهایی چون قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان و نقش بسیار مهم آن در کسب درآمد سرشار و با آنکه دولت‌مردان این کشورها درپی آن هستند که منطقه آسیای مرکزی را به یکی از کانون‌های مهم صادرات منابع انرژی در جهان، تبدیل کنند و با آنکه...

پس از فروپاشی اتحاد شوروی جمهوریهای آسیای مرکزی که از دیر باز بخشی از جهان اسلام را تشکیل می دادند‘ به این مجموعه کشورها پیوستند. این سرزمین ها که قبل از استقرار نظام کمونیستی پیوندها ی عمیق و وسیعی با کشورهای اسلامی به وجود آورده بودند‘ با اجرای برنامه های نوسازی کمونیستی در مسیری متفاوت با دیگر ممالک اسلامی قرار گرفتند. در جهت تبیین تجارب مشترک مسلمانان آسیای مرکزی و دیگر مسلمانان جهان‘ در ای...

مطالعه در مورد مردمان هندواروپایی آغازی و هندوایرانی آغازی همواره از موضوعات پرچالش در باستان‌شناسی خاور نزدیک و آسیای مرکزی بوده است. مسئلۀ موطن اولیة آنان، همین‌طور مسیرهایی که برای مهاجرت در پیش­گرفتند از موضوعاتی بوده است که دانشمندان نظرهای متفاوتی دربارة آن مطرح کرده‌اند. هدف این مقاله بررسی نظریات دانشمندان مختلف دربارة سرزمین اصلی و زمان مهاجرت آنها از سرزمین اوّلیه تا هنگام ورود به ایرا...

منطقه آسیای مرکزی به دلیل سابقه ارتباطات فرهنگی و تمدنی و اهمیت ژئوپلیتیک آن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، همواره مورد توجه اهداف دیپلماسی اقتصادی ایران بوده است. اکنون 25 سال از استقلال کشورهای این منطقه در مرزهای شمالی ایران می‌گذرد. در حالی که طی این مدت وجه غالب رفتار سیاست خارجی ایران در منطقه متأثر از گفتمان ژئوپلیتیک و دارای وجهی عمل ...

پس از فروپاشی اتحاد شوروی جمهوریهای آسیای مرکزی که از دیر باز بخشی از جهان اسلام را تشکیل می دادند‘ به این مجموعه کشورها پیوستند. این سرزمین ها که قبل از استقرار نظام کمونیستی پیوندها ی عمیق و وسیعی با کشورهای اسلامی به وجود آورده بودند‘ با اجرای برنامه های نوسازی کمونیستی در مسیری متفاوت با دیگر ممالک اسلامی قرار گرفتند. در جهت تبیین تجارب مشترک مسلمانان آسیای مرکزی و دیگر مسلمانان جهان‘ در ای...

مقاله حاضر معطوف به واکاوی ابعاد نفوذ چین به عنوان یک قدرت در حال ظهور بر ژئواکونومی آسیای مرکزی است. از منظر نویسنده در پیامد حضور چین در آسیای مرکزی، ژئواکونومی این منطقه تغییر کرده است به گونه‌ای که این کشور به مهم‌ترین بازیگر در حوزه‌های تجارت، سرمایه گذاری و ترانزیت در این منطقه تبدیل شده است. نفوذ روزافزون چین در آسیای مرکزی، معادلات قدرت و ثروت در منطقه را متحول ساخته و رقابت سنتی قد...

رهبران اتحاد شوروی در چند دهه حاکمیت بر آسیای مرکزی، سیاست‌های الحادی و ضدمذهبی را در مقابل اقوام مسلمان آسیای مرکزی در‌پیش‌گرفتند که موجودیت مسلمانان را تهدید می‌کرد. به‌دنبال آغاز جنگ جهانی دوم، اتحاد شوروی ناچار از تجدید نظر در سیاست‌های دشمنی علیه مسلمانان شد و تشکیلاتی به‌نام اداره دینی مسلمانان یا اداره مفتیات را به‌وجود ‌آورد که حیات مذهبی مسلمانان آن کشور را سامان می‌داد. حال پرسش اصلی ...

مهاجران ترک با ترک سرزمین های مادری و ورود به مناطق دیگر، تحتتأثیر ادیان و فرهنگ های مختلف قرار گرفتند. شمنیسم از اعتقادات اولیه ترکانبود که قرن ها در بین آنان رواج داشت. هرچند ترکان با پذیرش اسلام ، توانستندبه تدریج بر جهان اسلام حاکمیت یابند، اما آثار عقاید پیشین آنان را می تواندر دورۀ اسلامی نیز پی گرفت. در این مقاله، باورهای مذهبی ترکان قبل ازاسلام و راه های انتشار این دین در بین آنان بررسی...

پس از فروپاشی شوروی، پدیده اسلام گرایی در آسیای مرکزی و به ویژه ازبکستان از اهمیت قابل توجهی برخوردار شده است. اسلام گرایی در ازبکستان از نوع بنیادگراست. این مقاله بر اساس رویکرد مقایسه ای و تاریخی به بررسی، شناسایی ریشه های پیدایش و گسترش اسلام گرایی در ازبکستان می پردازد. در ادامه زمینه های پیدایی و گسترش این پدیده از منظر عوامل بیرونی ازجمله نقش کشورهای مختلف مانند ایران، ترکیه، عربستان سعود...

بی‌شک، واژه‌های تخصصی هر علم زبان گویای آن علم است و زبان علمی، همبستۀ جدایی‌ناپذیر هر علم محسوب می‌شود. پژوهش در هر علمی مستلزم به‌دست‌دادن مجموعه‌ای منسجم از واژگان خاص آن رشته، برابرنهاده‌های آن‌ها و ارائة تعریفی دقیق از آن‌هاست. جغرافیای سیاسی واژه‌های متعددی مانند مکان، فضا، مقیاس و سرزمین و نظایر آن دارد که جزء مفاهیم مورد مجادله هستند. مفهوم Territory یکی از مهم‌ترین و بحث­برانگیزترین مف...