دین اسلام قابلیت پاسخگویی به تمام مسایل را داراست و عرف که به نظربنده یعنی امری معروف،پسندیده ومنطبق با عقل سلیم وفطرت پاک انسانی است، می تواندبا رعایت اصول حق فطری بشر،مدارا با مردم، آزادی،عقل وفهم ونیازهای روزبشری،حکم عقلی،اخلاق،تغییرشرایط زمانی ومکانی ومصلحت ومفسده زندگی مردم،نقش اصلی را در پویایی ومواجهه فقه نسبت به مسایل متغیربه ویژه درامورامضایی،معاملات ومسایل اجتماعی بازی نماید ویکپارچگی...

از ویژگی‏های برجسته در روش اجتهادی وحید بهبهانی، واقع‏گرایی و اهتمام به شناخت موضوعات احکام و نقشی که این شناخت در دستیابی نزدیک‏تر به احکام شرع دارد، می‏باشد. محقق بهبهانی این ویژگی را با رویکردهای مختلف عقلی، حسّی، تاریخی، اجتماعی، عرفی و عقلایی، در سراسر مباحث فقهی خود نشان داده و آگاهی عمومی ایشان به موضوعات احکام، فضای صدور روایات، نیازها و الزامات اجتماعی احکام، آن را پررنگ ساخته است. این ...

اهمیت بسترشناسی فقه اسلامی بر احدی پوشیده نیست. آنچه که امروزه به عنوان فقه کهن و ریشهدار در حوزه تشریع دینی معرفی می شود، در واقع شکل تکامل یافته ای از یک نظام تاریخی استکه از آموزه های ادیان قبل و عرفیات مقارن با ظهور اسلام منشأ گرفته است، گو اینکه تأسیسات اینآئین مستثنای این فرایند باشد. فقه جاهلی که همان نظام قانونیِ (ولو ساده)  جاری در میانمردمان عصر جاهلیت عربی است خصوصاً در حوزه معاملات و ...

در طول تاریخ اجتهاد، نزاع های فراوانی در چگونگی و حد دخالت عقل در دین و کشف احکام وجود داشته است. در عصر حاضر نیز با توجه به بروز مسایل جدید و ناشناخته ای که در متون دینی به طور صریح حکمی برای انها بیان نشده است نیازهای روز افزون به استفاده از عقل و عنوان یک منبع استنباط حکم شرعی احساس می شود لذا تحقیق حاضر با عنوان بررسی جایگاه عقل عملی در اجتهاد شبعه می کوشد با مرتبه بندی احکام عقل تبیینی روش...

علامه طباطبایی(رحمة ا... علیه) از مفسران بزرگ شیعه، روایات ترتیب نزول را غیرقابل اعتماد می داند و معتقد است که باید از طریق اجتهاد و توجه به سیاق به ترتیب نزول آیات و سور قرآن دست یافت. ولی آیا در مقام عمل، مطابق با تئوری خود عمل کرده است؟ البته روایات ترتیب نزول از منابع قابل توجه در تعیین ترتیب نزول آیات و سور قرآن اند. برخی از مفسران برای تعیین ترتیب صرفاً به این روایات توجه دارند؛ ولی عده ای...

محققین علم اصول و فقه براى اجتهاد علومى را برشمرده‏اند که اجتهاد بر آن بنا شده است. در این میان ظرایفى وجود دارد که کمتر مورد دقت و بررسى قرار گرفته و پرداختن به آنها مى‏تواند افق جدیدى را به روى پژوهندگان فقه و اصول باز کند.در این نوشتار اغلب از زاویه جدیدى به مباحث پرداخته شده و بحث هاى روشى مطرح گردیده است; بدین معنا که چگونگى به کارگیرى این علوم در استنباط، و راه حل مشکلاتى که در این علوم و...

گسترۀ قلمرو فقه، از جملۀ مقولاتی است که در دین‌پژوهی و کارکردهای آن نقشی اساسی دارد. با تحلیل و تجزیۀ برنامه‌ها و قانون‌های موجود در تعاملات چهارگانۀ بشری (تعامل با خود، خدا، خلق و طبیعت) می‌توان سه حیث 1. موضوعی، 2. حکمی؛ 3. روشی یا برنامه‌ای را در آنها ملاحظه کرد، سه حیثی که در ظرفیت «فقه مطلوب» نیز جریان دارد. قلمرو موضوعی فقه مطلوب، هر عنوان و پدیده‌ای است که به حکم شرعیِ تعامل و مواجهه می‌پ...

اصل یا قاعده صحت از قواعدی بسیار مهم فقهی است که کاربرد فراوان دارد و در کلیه ی معاملات(عقود و ایقاعات)، در عبادات، اقوال و اعتقادات جاری است. حتی در عقود جدید و مشکوک الصحه همچون فروش سرقفلی، عقد بیمه و یا انتقال حق تألیف که ادله و شرائط عامه وجود داشته باشد به قاعده ی صحت تمسّک می شود. این قاعده نه تنها در حوزه قانون گذاری و حقوق فردی و اجتماعی مورد توجه ‏قانونگذار اسلامی بوده است، بلکه در عرص...

اگر چه پرسش از قلمرو دین و انتظار بشر از آن متعلّق به دوران معاصر است اما ریشه­های آن را می­توان در آرای متفکّران مسلمان متقدّم واکاوی نمود. با نگاهی به آرای دو متفکّر جریان­ساز در جهان اسلام، یعنی ابن­سینا و غزالی، رویکردهایی متفاوت در تبیین وجه نیاز آدمی به دین آشکار می­گردد. در حالی که ابن­سینا در تحلیل فلسفی خود بیشتر بر جنبه­های حقوقی و کارکردهای اجتماعی دین تأکید می­کند، تمرکز غزالی بر ابعاد ...

سلسله مراتب قلمروهای اجتماعی در کالبد شهر و عناصر معماری تجلی می یابد. در فرآیند طراحی معماری و طراحی شهری شناسائی، ارزیابی و الگوپردازی از این قلمروها در ایجاد محیط پایدار اجتماعی اهمیت دارد. در این مقاله سلسله مراتب قلمرویی و تفاوت ارزش فضایی آن در ساختار محلات و معماری واحدهای مسکونی سنتی ایران مطالعه شد. در این مطالعه دو محله فهادان و تل در بافت تاریخی یزد و پنج خانه سنتی جهت مطالعه انتخاب ...