موسیقی یکی از عوامل مؤثر در شعر و ادبیات جهانی است؛ به ویژه اگر اثر شاعر از روی صدق باطن و انسان دوستی سروده شده باشد و دور از تکلف و تصنع و در عین حال سرشار از انواع مختلف افزاینده های موسیقایی باشد. سعدی شیرازی و شمس الدین کوفی با برگزیدن دو بحر طویل و کامل که بهترین قالب ها برای بیان احساسات قلبی انسان هستند و با به کار بردن انواع مختلف صنایع بدیعی از قبیل جناس، مراعات النظیر، تضاد و... و هم...

اخوان ثالث، از شاعران بزرگ معاصر، هر چند در عرصة شعر فارسی به شاعری نوپرداز شهرت یافته است، بخش های فراوانی از دفترهای شعری او را قالب های گوناگون سنتی دربرمی گیرد. در این مقاله، سبک زبانی 32 قصیدة اخوان بررسی و تحلیل شده است تا نشان داده شود اخوان در این قالب سنتی تا چه حد به رعایت قواعد و ضوابط زبان کهن پای بند بوده است و چقدر از توانش زبانی خود و عناصر زبان امروز بهره گرفته است و درنهایت با ...

رضی الدین عبدالله بن محمد، معروف به امامی هروی، ادیب و شاعر قرن هفتم هجری قمری، معاصر سعدی و مجد همگر و ملک الشعرای دربار قراختاییان کرمان بوده است. علاوه بر شعر و علوم بلاغی، در ادبیات عرب و علوم عقلی از سرآمدان روزگار خود بود و رساله ای به عربی در شرح قصیدة ذوالرمه (شاعر معروف عرب د 117 ق) دارد. دیوان این شاعر، فقط یک بار، آن هم در 1343 شمسی به کوشش همایون شهیدی از سوی انتشارات علمی چاپ شده ا...

نظریة محورهای جانشینی وهم­نشینی یکی از ابزارهای مهم مطرح در دانش معناشناسی و نقد فرمالیستی است که کارکردی ویژه­ در کشف معانی درونی در ساختارهای زبانی، به ویژه بررسی ادبیات معاصر و نوگرایی­های ادبی مؤلفان آن دارد. محمد­علی شمس­الدین یکی از شاعران نوگرای معاصر در عرصة ادبیات مقاومت لبنان است که با خلق شیوه­های نوین ارتباط میان عناصر کلام، دست به تصویر­آفرینی­های زیبا زده است. با توجه به پیچیدگی­ه...

در دوره معاصر و با پیدایش شعر نو و یا شعر سپید، بسیاری از شاعران معاصر توجه به آرایه‌های ادبی و به کارگیری عبارت‌های پیچیده و موزون را تا حدی کنار گذاشته‌ و با هدف تاثیرگذاری قصیده و ارائة نقد اجتماعی و سیاسی با زبانی ساده، اشعاری را آفریده اند که سرشار از تصاویر درهم تنیده و دارای وحدت موضوعی است. این رویکرد در ادبیات معاصر به «النزعة التصویریة» یا تصویرگرایی موسوم شده است. تصویرگرایی به مفهوم...

امروزه روشن شده است که ادبیات، رویدادی است که در متن زبان جنبة پیدایی به خود می­گیرد؛ چرا که زبان به ادبیات شکل می­دهد و بدان هویت می­بخشد. در واقع زبان یک نظام آوایی، دستوری و واژگانی برای بیان اندیشه و احساس است.  با مطرح شدن مکتب صورتگرایی و پس از آن ساخت­گرایی، ناقدان بر این عقیده شدند که  اثر ادبی را بدون هرگونه پیش زمینه‌ای باید نگریست و در نقد و تحلیل متن ادبی، باید تنها به خود اثر پرداخ...

هاشمیات عنوان هشت قصیدة مذهبی، سیاسی، اجتماعی و انقلابی است که توسط کمیت‌بن زید اسدی سروده شده است؛ در واقع این قصاید نخستین و با اهمیتترین اثر او به شمار میرود که با فاصله‌ای اندک در حدود پانزده یا بیست سال پس از شهادت امام حسین (ع) در فضای اختناق و بیداد امویان سروده شد و بسرعت انتشار یافت و عراق و شامات را درنوردید و آوای آن در شهرها و مساجد پیچید و پایه‌های ظلم حاکمان اموی را به لرزه در آور...