یکی از نخستین کسانی که به جنبه های کلامی، فقهی و اصولی کلام خدا توجه کرده و با بیان آرا و اندیشه های تازه و بکر در حل مسائل گوناگون مطرح در این زمینه کوشیده، امام اعظم ابوحنیفه است. یکی از موضوعات مطرح دربارۀ کلام خدا این است که کلام الهی در مرتبۀ وجود عینی، یعنی در ذات خداوند نه عربی است و نه عبرانی؛ بلکه صفتی است بسیط و ازلی. در مرتبۀ وجود کتبی قرآن با صفات دیگر متصف می شود؛ بدین معنا که در ا...

مرجئه از مهمترین فرقه های کلام اسلامی است که بواسطه تأثیر شگرفیکه در صورت بندی کلام اسلامی داشته است باید مورد معرفی بیشتر قرا رگیرد این فرقه اگر چه در واکنش به تندرویهای خوارج در باب نقش عملدر صورت بندی ایمان ظهور کرده است ، اماخود پایه گذار تفکر ایمان گراییدر عالم اسلام بوده است . یگانه انگاری ایمان و معرفت مبنای اصلیتفکرآنان را تشکیل می دهد و بی رنگ شدن نقش عمل در ایمان، باطنگرایی در دین، نس...

در تبیین اندیشه توماس عده ای آن را نمونه اعلای فلسفه مسیحی و فلسفه جاویدان خوانده اند و عده ای دیگر نیز او را متکلمی کامل نامیده اند و بر هماهنگی کامل میان عقل و ایمان در آثار او تأکید کرده اند. در این مقاله، سعی شده تا نشان داده شود که اندیشه توماس را نمی توان یک فلسفه دانست و اصطلاح فلسفه مسیحی برای آن مناسب نیست. توماس سعی کرد مسیحیت پولسی-یوحنایی را، علی رغم تقابلی بنیانی، با تفکر مشائی جمع...

بر اساس یکی ازگزارش های تاریخی، ظهور دانش کلام با پرسش از کیفیت کلام الهی آغاز و این دانش به این نام، نامبردار گردید. هنگامی که برخی از اندیشمندان مسلمان بر حدوث کلام الهی و برخی بر قدمت آن اصرار ورزیدند، گروهی عنوان متکلم را بر ذات حق روا دانستد و گروهی که حقیقت کلام را ترکیب آواها و حروف و قطع و وصل آنها برشمرده اند، اطلاق این وصف را بر خداوند سبحان جایز ندانستند، زیرا با پذیرش این باور، لازم...

در این تحقیق سعی شده ارتباط مفهوم قدرت سیاسی در اندیشه سیاسی امام خمینی بر اساس نظریه موریس باربیه مورد ارزیابی قرار گیرد.فهم معنای قدرت سیاسی در اندیشه امام خمینی کمک می کند تا بسیاری از روابط قدرت و سازوکارهای حکومت در جمهوری اسلامی قابل درک باشد. تجربه تاریخی نشان می دهد که دین و سیاست رابطه ای چندجانبه در اندیشه سیاسی داشته اند. از برتری دین بر سیاست تا تبعیت دین از سیاست و همچنین تفکیک دین...

مشارکت سیاسی بدون عنصر آزادی امکان ندارد و جامعه‌ای که این حق را تجربه کند، درصدی از آزادی سیاسی را به دست آورده است. سؤال اصلی این نوشتار بر گرد راهبرد مشارکت سیاسی و نقش آن در تأمین آزادی سیاسی از منظر قرآن‌کریم است که با روش تحلیلی و توصیفی سامان می‌گیرد.  هدف، بررسی جایگاه حق مشارکت سیاسی شهروندان و نسبت آن با آزادی سیاسی از منظر قرآن کریم است. در پاسخ باتوجه‌به تمهید نظری...

پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخگویی به این سؤال اساسی که «رابطۀ صفت حیات خدای متعال با سایر صفات الهی از منظر فخر رازی چگونه است؟» شکل گرفت، ابتدا دغدغۀ فخر در معرفت صفات بررسی شد؛ دغدغۀ او رسیدن به معرفتی کامل یا دستکم معرفتی است که رافع تکلیف عقلی انسان در مقام معرفت خالق باشد؛ سپس رابطۀ علم و قدرت با حیات را بررسی کردیم و این نتیجه حاصل شد که علم و قدرت، از لوازم حیات هستند و حیات برای آنها نقش علی...

ملاصدرا با این تلقی که کلام: انشاء چیزی است که بر ضمیر و نهان متکلم دلالت می‌کند، اظهار می‌دارد که کلام الهی شامل موجودات و افعال خداوند می‌شود؛ پس اطلاق کلمه و کلام برجهان آفرینش صحیح است و خداوند هم به این اعتبار متکلم است. صدرالمتالهین، مراتب سه‌گانه کلام الهی را تبیین و بر این نظر است که کلام اعلی، عالم امر؛ کلام اوسط، عالم نفس و کلام نازل، عالم تشریع است. از نظرگاه صدرایی، اما می‌توان هر ک...

قاعده لطف یکی از مسائل مهم در کلام اسلامی به شمار می رود که متکلمان در طول تاریخ به بررسی آن پرداخته اند. گروهی از متکلمان از جمله اشاعره به مخالفت با این قاعده پرداخته اند و لطف را بر خداوند متعال واجب ندانسته اند. اما متکلمان امامیه و اغلب معتزله این قاعده را پذیرفته اند. این پایان نامه به بررسی تطبیقی دیدگاه های برخی از متکلمین متقدم و متاخر امامیه درباره ی قاعده ی لطف می پردازد. از متکلمین ...