واژگان به کار رفته در قرآن کریم اغلب همان واژگان متعارف در میان عرب جاهلی بوده و در قبایل و محافل شعری خاص استعمال می شده است. کلمه ی «حکمت» مانند بسیاری دیگر از واژگان پس از ورود به قرآن تحت تأثیر نظامجهان شناختی آن واقع شده است و در میدان های معنایی جدید به کار گرفته شده و همراهی آنها با کلمات خاص، تلازم ها و تنافرهای موجود در آیات قرآن با حفظ هسته ی معنایی خود تعیّن خاص پیدا کرد و به اصطلاح د...

خراسان از لحاظ موقعیت تجاری سالیان متمادی پل ارتباطی شرق و غرب به شمار می رفت. این منطقه از طریق راه های تجاری به مناطقی مانند هند و چین و اروپای شرقی و تبّت وصل می شد. از طرف دیگر وجود بازارهای پر رونق در شهرهای مختلف مانند بلخ، مرو و نیشابور به موقعیت تجاری آنجا رونق داده بود. این مقاله درصدد بررسی اوضاع اقتصادی خراسان و رابطه آن با کنش های سیاسی منطقه از سدۀ اول تا برآمدن نخستین دولت محلی می ...

این نوشتار به معرفی اقوام، قبایل و شخصیت های (غیرخاندان اهل بیت) اختصاص دارد و در پنج باب سامان یافته است. نویسنده در باب اول ضمن معرفی انصار امام حسین(ع) از اهل کوفه به وصف قبیله سجنا، بنی اسد، آل همدان، اوس و خزرج، بنی تمیم، بنی تغلب، ازدیان، بنی کلاب، حنفیان، جهنیین، غفاریان و شیبانیین و... می پردازد. سپس نامه نگاری های افرادی از قبایل مذکور در دعوت و یاری کردن سیّد الشهدا(، مانند نامه حبیب ب...

حکومت امویان (131-41 هجری) نمایانگر دورانی از سلطه عنصر عربی همراه با تعصب نژادی ، قومی بود .استواری جامعه عرب بر پایه نظام قبیله ای باعث ظهور تعصبات قبیله ای در آن بود و والیان اموی در خراسان با توجه به پایگاه قبیله ای خویش در اوضاع سیاسی و اقتصادی این ایالت تاثیر می گذاشتند ، اگرچه در این ایالت غلبه با قبایل شمالی (مضری ها) بود ولی اختلافات بین قبایل شمالی و جنوبی در سراسر دوران بنی امیه وجود...

پژوهش حاضر درباره ی مالکیت ارضی در ایران دوره ایلخانی است؛که تصویری از اوضاع اقتصادی و اجتماعی آن زمان را نشان خواهد داد مالکیت ارضی با ورود مغولان به ایران و شکل گیری حکومت ایلخانی دستخوش تغییرات و تحولات بسیاری شد بر این اساس بررسی این تحولات پس از حمله مغول تا فروپاشی دولت ایلخانی موضوع پژوهش حاضر است.قبایل مغول در ابتدا شکارچیان بیشه نشین و شبانان استب بودند که کار اصلی آنان شکار و ماهیگیری...

ایلات و خوانین در دوره های مختلف تاریخ ایران در ظهور و سقوط حکومت ها نقش داشته اند. نقش ایلات و خوانین در حکومت ها یکی از موضوعات مورد توجه در تاریخ ایران است، زیرا آن‎ها باعث دگرگونی و تحولات سیاسی اجتماعی شده اند و بسیاری از حکومت های ایران ریشه ایلیاتی داشته اند و در دوره نادر نیز ایلات و خوانین در حکومت او نقش مستقیم و غیر مستقیمی داشتند. از آنجا که حکومت نادر حکومتی بود که خاستگاه طایف...

مهاجرت بنی هلال به شمال آفریقا یکی از مباحث مهم در تاریخ اسلام می باشد . در این پایان نامه تلاش شده تا تأثیر این قبیله بدوی حجاز در شمال آفریقا در قرن پنجم هجری مورد بررسی واقع گردد.وآنچه مقرر است در این پژوهش بدان پرداخته شود، فرآیند مهاجرت بنی هلال به شمال آفریقا و نتایج و عواقب این مهاجرت به همراه نقش آنان در تحولات سیاسی – اجتماعی شمال آفریقا خواهد بود. در ضمن این بررسی به دو سوال مهم نیز پ...

پدیده قصه و قصه گویی در عرب جاهلی رایج بود. قصاص در قبایل خود به قصه گویی و بیان ضربه شست ها، قهر و غلبه های پهلوانان و قهرمانان قبایل خود می پرداختند و این قصه گویی های قصاص جاهلی با هدفِ عبرت آموزی و پند و اندرز و نیز ترغیب و تشویق بوده و با آموزه های دیگر ملل و ادیان در آمیخته می شد. با ظهور اسلام روند قصه گویی در مدت زمان کوتاهی متوقف شد و اندکی پس از رحلت پیامبر (ص) بار دیگر با رویکرد دینی ...

در جوامع و قبایل سنتی توجه ویژه‌ای به آغاز دوره نوجوانی وجد داشت. این دوره به منزله پیش‌دوره بزرگسالی شامل پذیرفتن تعهدها، مسئولیتها و اختیارات ویژه خود بود و با مراسم خاصی انجام می‌شد که به رسمیت شناختن نقش نوجوانان را در جامعه اعلام می‌داشت. این رسم باستانی به‌مرور زمان به فراموشی سپرده شد و احیای آن به‌واسطه ارزش سرمایه‌گذاری جامعه بر نسل آتیه توسط یونیسف در سپتامبر 2002 به‌رسمیت شناخته شد. ...

میان­رودان (بین­النهرین)، در تاریخ‌ جایگاه مهمی دارد. رود فرات به دلایل متعددی چون فاجعه‌ عاشورا، در باورهای مردمی از جایگاه رفیع و تقدس بیش­تری برخوردار است‌. آشنایی با پیشینه‌ تاریخی و حضور و جنس قبایل و اقوام و نواحی اطراف رود‌، نزدیکی و دوری فرات با محل قیام عاشورا‌، آگاهی از تمدن حواشی فرات و شناخت بهتر از جغرافیای حاشیه فرات مخصوصاً ترعه‌ها و کانال‌های آب‌رسانی در ناحیه‌ نینوا، از نکات اصل...