یغناب وادی کوچکی در میان دو رشته کوه حصار و ترکستان است. ساکنان این منطقه به زبان یغنابی که شاخه ای از زبان سغدی است، حرف می زنند. فرهنگ مردم یغناب ویژگی های خود را دارد و خاورشناسان و زبان شناسان و محققان فولکلور، نمونه هایی از آن را ثبت و نشر کرده اند. در این مقاله، دو نقل یا حکایۀ شفاهی باعنوان «نقل دربارۀ شکارچی» و «نقل صیاد» که ازسوی نگارنده ضبط و ثبت شده، به خوانندگان معرفی شده است.

افغانستان در قلب آسیا واقع شده و حلقه وصل خاورمیانه با حوزه جنوب شرق آسیا محسوب می شود. جمعیت افغانستان شامل اقوام مختلفی می باشد که بزرگترین اقوام آن به ترتیب پشتون ها، تاجیک ها، هزاره ها، ازبک ها و سادات می باشد. در این مطالعه 702 نفر غیر خویشاوند شامل 469 مرد سالم و 233 زن سالم از پنج جمعیت ذکر شده شرکت داشتند. در حدود چهل سال پیش مطالعاتی در مورد ژنتیک جمعیت افغانستان صورت گرفته است و بر ...

نوشتن شعر یا قوّه آزمایی در شعرنویسی همچون سنتی بین مردم تاجیک است. شاعران زیادی در حصار، درواز، رشت، ختلان و بدخشان پدید آمده اند که متأسفانه به سبب دور بودن از مراکز ادبی، تا حال به عالم علم و ادبیات معلوم نیستند. هرچند برخی عقیده دارند که سده های شانزدهم تا نوزدهم میلادی دورۀ خاموشی ادبیات فارسی ماوراءالنهر است، به رغم آن ها می توان گفت که از اواخر سدۀ هجدهم تا اوایل سدۀ بیستم بیش از ۴۰۰ شاعر...

می دانیم سیطره هفتاد ساله ی روسیه بر تاجیکستان، ادبیات شوروی سابق - تاجیک را رقم زده است، که به آن ادبیات رئالیسم سوسیالیستی گویند. ادبیات معاصر آن دیار از محدوده انقلاب اکتبر 1917م در روسیه قابل بررسی است (البته این انقلاب در تاجیکستان با انقلاب خلقی بخارا در 1920م شکل گرفته). در مقاله حاضر، یکی از درون مایه های تعلیمی و غنایی شعر معاصر تاجیکستان یعنی روسیه ستایی و روسیه پرستی در دوره رئالیسم ...

یکی از شخصیت‌های برجستۀ ادبیات عرفانی تاجیک، میرسیدعلی همدانی است که در رشد ادب و عرفان تاجیک نقشی نظرررس داشته است. میرسیدعلی از مکتب تصوف، به‌خصوص طریقت کبرویه، مهم‌ترین مسائل علاقه‌مند به تصوف را آموخته و با اثرپذیری از مکتب عرفانی و ادبی سنایی غزنوی، عطار نیشابوری و مولانا جلال‌الدین رومی در پیشرفت ادبیات عرفانی سهمی بزرگ داشته است. چهل اسرار که مجموعۀ ۴۱ غزل است، مثنوی هفت</em...

گسترش روابط دوجانبۀ ادبیات معارف‌پروری و دورۀ نوی آن (جدیدیه) در تاریخ افکار اجتماعی دیدگاهی نوین گشود. ش. مرجانی از دانشمندان برجستۀ معارف‌پرور تاتار است که در کنار دیگر دانشمندان این جریان برای ترقی حیات و برابر کردن تمام ارکان فرهنگ و ادب با سطح اروپایی تلاش کرده است. فعالیت‌های مرجانی نشان‌دهندة ارتباط او با حوزة تمدن ایرانی است. او از دوران نوجوانی با زبان فارسی تاجیکی آشنا بوده و برای طال...

مطبوعات تاجیک در چند مرحلۀ رشد توانسته است با استفاده از موضوعات دینی در پیشرفت سطح معنوی جامعه نقش گذارد. در این مقاله که با هدف بررسی جایگاه دین در مطبوعات تاجیکستان به نگارش درآمده، وضعیت مطبوعات تاجیکی از منظر مفاهیم و موضوعات دینی در دورۀ حاکمیت شوروی و پس از آن تبیین شده است. مطبوعات تاجیک در مرحلۀ اساسی ترقی خود، یعنی دوران شوروی، جایگاه عالم دین و اعتقاد را، به‌عنوان سرچشمۀ اساسی اخلاق ...

افغانستان کشور کثیرالاقوام، با زبانهای گوناگون است. جمعیت عمده ی این کشور را چهار قوم پشتون، تاجیک، هزاره و ازبک- ترکمن تشکیل می دهند. اقوام شیعه مذهب افغانستان عبارت اند از: هزاره، قزلباش، بلوچ و خلیلی، تاجیک، هراتی، توری و پشه یی. هزاره های بودایی مذهب در زمان غازان خان مغول به دین اسلام و مذهب تشیع گرویده اند. آداب فرهنگی و اجتماعی ازدواج، میان اقوام شیعه متنوع و بعضا مطابق شرع نمی باشند. با...

یغناب وادی کوچکی در میان دو رشته‌کوه حصار و ترکستان است. ساکنان این منطقه به زبان یغنابی که شاخه‌ای از زبان سغدی است، حرف می‌زنند. فرهنگ مردم یغناب ویژگی‌های خود را دارد و خاورشناسان و زبان‌شناسان و محققان فولکلور، نمونه‌هایی از آن را ثبت و نشر کرده‌اند. در این مقاله، دو نقل یا حکایۀ شفاهی باعنوان «نقل دربارۀ شکارچی» و «نقل صیاد» که ازسوی نگارنده ضبط و ثبت شده، به خوانندگان معرفی شده است.

جست‌وجو و کنکاش در منابع غیر تاریخ‌نگارانه‌ای چون داستان‌ها (شفاهی و مکتوب)، به‌مثابة جزئی مهم از ادبیات فولکلور، می‌تواند رهیافتی باشد برای روشن‌گری فضای غبارآلود تاریخ اجتماعی. این تحقیق، بر اساس قصۀ حسین کرد شبستری، درنظر دارد ضمن واکاوی ابعاد گوناگون تاریخ اجتماعی ایران در عصر صفوی خصوصاً دوران شاه ‌عباس اول، با توجه به زمان پدیداری و نقالی این قصه، به روشن‌شدن گوشه‌ای، هر چند جزئی، از تاریخ...