در سنت فلسفی و عرفانی شرق و غرب، هنر علاوه بر زیبایی کارکرد های دیگری نیز بر عهده دارد. یکی از مهم ترین این کارکردها، تعلیم و تربیت اخلاقی است. هنرمندان بسیاری تنها به هدف تربیت اخلاقی دست به خلق اثر هنری زده اند. امروزه نیز که هنر بخش وسیعی از زندگی انسان را به خود اختصاص داده است، نگرانی ها درباره هنر افزایش پیدا کرده است و سئوال از «نسبت میان هنر و اخلاق» اهمیت بیشتری یافته است. فیلسوفان در ...

«تا جزایر ناخودآگاه» نوشتاری است تحلیلی دربارۀ پنج داستان مهم از دفتر اول مثنوی مولوی. تأویل این پنج داستان («شاه و کنیزک»، «وزیر و شاه جهود متعصب مسیحی کش»، «شیر و نخچیران»، «طوطی و بازرگان»، «پیر چنگی و عُمر») دربرگیرندۀ ساختار مشترکی از دیدگاه تأویل است. تأویل، با توجه به نشانه های موجود در متن، می تواند پلی باشد از جهان صورت به عالم معنا. درحقیقت در تأویل، معنا کشف نمی شود، بلکه بازآفرینی می...

یکی از مسائلی که همواره، بشر را رنج داده، مسئلۀ مرگ و پایان یافتن زندگی است. خداوند در قرآن کریم، مرگ را همچون زندگی، خلقت و آفرینش می خواند . و پیامبر اسلام(ص) مرگ را انتقال از عالمی به عالم دیگر می داند.  و مولا علی(ع) انس و اشتیاقش را به مرگ، بیش از علاقۀ کودک به پستان مادر دانسته اسـت و به همین سبب وقتی پس از شصت و سه سال مجاهدت و عبودیت و تلاش بی وقفه و تحمّل رنج ها در راه حق در مسجد کوفه، ...

در عصر حاضر که هنرهای تصویری گسترش یافته است، کلام جای خویش را تا حد زیادی به تصویر داده است و هر تصویری و گاهی عبارتی در یک اثر هنری و ادبی به منزله یک نشانه و نماد محسوب می شود و هنرمند بویژه شاعر و تصویرگر و البته طراح گرافیک، هدف و مسیر صحیحی از به کاربردن آن دارد، بنابراین برای فهم و تحلیل هدف هنرمند، می بایست منطق زبانی و تصویری وی را شناخت، در هنری که با معانی معنوی سروکار دارد نماد ش...

مولانا اهل استدلال بوده و در مثنوی از انواع استدلال بهره برده است. البته استدلال موردنظر مولانا، بیشتر استدلالی است که در جهت فهم مطلب به مخاطب است تا اثبات ادعا. استدلال های تفهیمی که بیشتر در موضوع های اخلاقی خودنمایی می کنند، شامل انواعی چون عقلی، نقلی، عقلی و نقلی است. مولانا در استدلال های عقلی ـ آنچنان که روش معهود و واعظان منبری است ـ بیشتر به تمثیل و تشبیه، و در استدلال های نقلی به قرآن...

چکیده جوع و قوت از مباحثی است که در دو حوز? ادبیّات تعلیمی و ادبیات عرفانی به آن توجّه جدّی شده است. مولانا از شاعران عارفی است که به این موضوع اندیشیده و از زوایای گوناگون به آن نگریسته و به بیان ارتباط آن با پاره ای از مسائل عرفانی و اخلاقی پرداخته است. پژوهش حاضر جوع و قوت را در آثار نظم و نثر مولانا کاویده و سعی کرده است سابق? آن را در تصوف پیش از مولانا تا حد امکان و به اجمال و اختصار نشان ...

در فایل اصل مقاله موجود است.

مناقب العارفین افلاکی دقیق ترین منبع در باب زندگی مولانا و خاندان او می باشد که با نثری ساده و روان به ضبط جزئیات زندگی مولانا و خاندانش پرداخته است. این منبع علی رغم ذکر حکایات و داستان های خارق العاده در مورد اعمال و حالات عرفانی مولانا مهم ترین منبع در باب مسایلی واقعی و تاریخی زندگی مولانا است و ما می توانیم بسیاری از جزئیات واقعی زندگی مولانا و اندیشه های ناب عرفانی او را از آن استنباط کنی...

هدف این مقاله بررسی ابیاتی از اشعار مولانا در مثنوی معنوی است که مربوط به حرکات و حالات و اشارات و نگاه مولانا به چگونگی انتقال پیام از طریق حرکات و اشارات است. بسیاری از ابیات که به ارتباط انسانی از طریق حرکات و اشارات ربط داشته در این مقاله دسته بندی شده است. علاوه بر آن، برای آن که نگاه مولانا به زبان بدن را صرفاً به مثنوی محدود نکرده باشیم، از ابیاتی دیگر از اشعارش بهره برده ایم. هم چنین، از...

در مقاله­ی حاضر  تلاش شده است با دقت در آثار نظم و نثر مولانا (مثنوی، فیه ما فیه و مکتوبات) و نیز آثار مرتبط با زندگی و سلوک وی همچون مناقب العارفین به دیدگاه­های مولانا در خصوص زنان بپردازد.با توجه به آن که مولانا در مثنوی معنوی، از جماد و نبات و حیوان تا شخصیت­های گوناگون انسانی را به عرصه­ی داستان­ها می­کشاند تا شاه کارهای فکری و عرفانی خود را خلق کند، بررسی شخصیت­های زن در این داستان­ها، مد...