حیث التفاتی بعنوان مفهومی محوری در فلسفه ذهن، در کانون گفتگوهای فلسفی قرار دارد.چگونگی امکان حیث التفاتی و نیز نحوه تعین محتوای ذهنی از مسائل مهمّ حیث التفاتی است و تبیین آن مبتنی بر مبانی مختلف فلسفی تفاوت می کند. تاکنون تحقیق درخوری درباره حیث التفاتی محتوا از منظر فلسفه اسلامی خصوصا به قرائت معاصر آن صورت نگرفته است. بدلیل قرابت مفهوم حیث التفاتی با مفاهیم «وجود ذهنی» و «علم»، میتوان این مفهو...

یکی از اهداف هر نظام آموزشی، تربیت انسان‎های هشیار و آگاهی است که تفکر خود را بر پایه استدلال صحیح و منطقی بنا نهاده و در برخورد با دنیای پیرامون خویش با اندیشه‎ای جامع و عمیق، جوانب مختلف امور را بررسی می‏نماید و قابلیت انعطاف بالایی در مواجهه با مسائل زندگی داشته و به‏عبارتی ذهن فلسفی دارند.  در این راستا، یکی از برنامه‎های درسی که در دهه‎های اخیر به‏منظور پرورش تفکر فلسفی و فلسفه‎ورزی در دان...

مسأله عینیت یکی از بحث­های اساسی و دشوار در فلسفه جدید و معاصر است. در این مقاله سعی­مان بر این خواهد بود که این مسأله را از منظر پدیدارشناسی استعلایی هوسرل و مفاهیم جدیدی که عرضه می­کند مطرح کنیم. از آنجا که ادراک به ویژه ادراک حسی از لحاظ قصدیت و عمل قصدی منطوی در آن به عنوان پایین­ترین لایه مراتب عینیت می­تواند در راهیابی به عینیت سایر اعیان چه واقعی و چه غیر واقعی (اید­ه­آل) به عنوان مبنا ع...

در فلسفه اسلامی، شاخه­ای مستقل با عنوان فلسفه علم وجود ندارد، اما این سنت فلسفی الگوهایی برای علم­شناسی ارائه کرده است. بر اساس الگوی علم­شناسی منطقی ظرف تحقق «علوم» نیز مانند «ادراک» ذهن است زیرا هر دو یک حقیقت هستند، با این تفاوت که «ادراک» از حیث تحلیل درونی مطلق فرض شده­است، ولی در علوم به اجزاء آن به عنوان مفاهیم و قضایا ابتنای آنها بر مبادی تصوری و تصدیقی نظر می­شود. در این تحلیل «علم» خو...

جوهر به عنوان ذات و واقعیت اشیا جهان، همیشه مورد توجه متفکران بشری قرار گرفته است. از زمان اولین حکمای یونانی نظیر طالس، آناکسیمنس و هراکلیتس، جوهر مورد توجه بشر قرار می گیرد و هر کدام از آنها به بررسی جوهر پرداخته تا ارسطو، دکارت و اسپینوزا هر کدام تعریف خاصی از جوهر ارائه می کنند. جوهر از نظر لاک به عنوان حامل و زیر نهاد همه کیفیات و اعراض است. در حقیقت، لاک جوهر را حامل و نگاه دار اعراض و کی...

فصل اول جهت آشنایی کلی با فلسفه اخلاق و انواع تفکرات اخلاقی می باشد و توضیح داده شده است که فلسفه اخلاق یک رویکرد متفاوت به اخلاق از حیث دامنه و عمق سوالاتی که مطرح می کند و نیز طریقه اش در جواب دادن به سوالات مطروحه است . در فصل دوم برای تبیین این مطلب که علامه طباطبایی ارزش های اخلاقی را منطبق بر کدام دسته از ادراکات بشری می دانند ، به مباحث مربوط به عالم ذهن و ادراکات پرداخته شده است . ا...

یکی از منابع مهم در جهت شناخت مذاهب، فرهنگ ها و کارکردهای پیشینیان، مطالعه تدفین های انجام شده در گورهای باستانی است. جامعه شناسی و تاریخ ادیان و فلسفه مذاهب نمی توانند بدون توجه به آثار به جا مانده از اقوام باستانی که به نوعی به فلسفه مرگ و نیستی و برخورد انسان نسبت بدان مربوط می شوند، به نتیجه گیری صحیح و بازسازی عقاید پیشینیان و تأثیر آن در حرکت و تحول انسان و تاریخ آن دست پیدا کنند. به همین...

در خوانش فلسفه گابریل مارسل همواره این موضوع ذهن مرا به خود مشغود داشته که آیا غیر از فلسفه می توان ردای عرفان نیز بر تن این فیلسوف اگزیستانسیالیست خداباور فرانسوی پوشاند و اگر چه مفردات فلسفی و فکری بسیاری را در آثار او میبینیم اما همین نگاه راز آلود او به هستی آیا سرچشمه ای غیر از فلسفه محض هم دارد و از طرف دیگر در مواجهه با حافظ هم همین دغدغه را داشتم. اینکه آیا حافظ فقط یک شاعر است؟ این همه...

بی تردید معرفت و خردورزی همراه و همزاد آدمی، بلکه هویت و حقیقت اوست. آدمی از روز نخست به دنبال شناخت جهان و انسان و مبدأ و معاد برآمد و به واکاوی دستگاه فاهمه و ذهن خود نیز پرداخت و تا حدودی به راز و رمز معرفت پی برد. هر چند برای دانش معرفت شناسی پیشینۀ دیرینی در تاریخ دانش به عنوان شاخه ای مستقل از فلسفه دیده نمی شود؛ اما امروزه معرفت شناسی یا نظریه معرفت به عنوان شاخه ای مستقل از فلسفه رواج د...

در عمده پژوهش هایی که در خصوص زمان در فلسفه اسلامی و تفکر مشایی و صدرایی صورت پذیرفته است عمدتاً به مقولۀ زمان از دریچه بحث حرکت نگریسته شده و معمولاً این پژوهش ها درصدد رمزگشایی از نسبت حرکت و زمان با یک دیگر در تفکرات و فلسفه های یاد شده بوده اند. اما در این تحقیق مسئله رابطه زمان با ذهن و این که زمان امری عینی است یا ذهنی دغدغه اصلی است. از همین رو، ابتدا به دو مفهوم متفاوتی که از زمان می توان...