این مقاله در پی آن است که، به میزان تغییر جایگاه انسان درنظریه های معماری، که به ویژه در قرن نوزدهم و بیستم مطرح شده اند، بپردازد.از آنجاییکه، فضا در نظریه های معماری با تعبیرهای مختلف و گسترده ای همراه است، در این مقاله به تجزیه و تحلیل اندیشه های مهم ترین نمایندگان و متفکران در طی دو قرن ذکر شده پرداخته خواهد شد. بنا بر این در چهار بخش اصلی، نخست به تعریف فضای معماری از نقطه نظر معنای واژه و ...

با توجه به تعاریف مختلف از معماری، می توان گفت که معماری سعی در خلق فضا و هویت بخشی به مکان دارد. مجموعه عواملی که در این اهتمام مشارکت دارند، با هماهنگی و همسازی خود به توده و جوهر ماده هویت می بخشند. علی رغم انباشت مفاهیم و وجود دانش های نوین، بناهای امروز هویتی چند ساله داشته و قدمت چندین هزار ساله از آنها رخت بربسته است. ساختمان های کنونی درلایه های مد و سبک مدفون شده و اعتبار فضایی اندکی د...

این مقاله تلاش دارد شعر و معماری را به عنوان دو وجه از صورت­های هنر؛ از دریچۀ عرفان به هم نزدیک سازد. سؤال این است که مفاهیم عرفانی در معماری ایران تا چه میزان با شعر فارسی مطابقت دارد. هدف تحقیق، تعیین شگردهایی است که این دو هنر برای انتقال مفاهیم عارفانه به کار می­گیرد. جهت تدقیق موضوع، اشعار فردوسی که به دلیل تصویرسازی، ارتباط بیشتری با معماری دارد، تحلیل خواهد شد. مقاله با روش تحلیل تطبیقی ...

جریان هوای داخل در فضای بسته معماری، علاوه بر این‌که به موقعیت و شرایط دمنده‌ها و مکنده‌های سیستم‌های تهویه وابسته است، تابع دیوارهای جداکننده داخلی و موقعیت قرارگیری آن‌ها در فضا نیز می‌باشد. جریان هوای همگن و یکنواخت در تراز کارکنان از ملزومات آسایش حرارتی بوده که به‌طور عمده به‌دلیل استقرار نامناسب دیوارهای جداکننده و نیز موقعیت دمنده‌ها و مکنده‌ها این جریان برقرار نمی‌شود و بعضاً در بخش‌هایی...

گرچه امروز مقوله منظر شهری جایگاه تعریف شده و روشنی در سطوح جهانی چه آکادمیک و چه حرفه ای دارد، ولی همچنان به عنوان یک مسئله بومی، محل مناقشه است. سؤال از منظر شهری، ذهن را به سمت مؤلفه های تأثیر گذار و شاخه های علمی مرتبط با آن سوق می دهد. می توان بحث منظر را در دو حوزه معماری منظر (landscape architecture) و منظر شهری (urban landscape) بررسی کرد. حوزه اول به تعریف رابطه میان معماری و معماری من...

دوره قاجار، دوره تضاد در ارزش ها و اندیشه‌های معمارانه، و تنوع در گرایش ها و شیوه‌های معماری شهری است. این تنوع و تضاد که متأثر از عوامل گوناگون و رویکردهای مختلف سنت و تجدد است، بیش از همه، در حوزه معماری مسکونی نمود پیدا می کند و ساختار یکنواخت خانه های شهر را به عرصه تفاوت می کشاند. تفاوتی که در تمامی اجزاء تشکیل دهنده یک خانه، از فضای ورودی تا فضاهای داخلی رخ می نماید؛ اما بدین خاطر که فضاه...

یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر محیطی بر آسایش، دما می‌باشد. منطقه سیستان در شرق ایران که در اقلیم گرم و خشک واقع است، نیاز ضروری به تعدیل دما دارد. در گذشته یکی از مناسب‌ترین راهکارهای بکار گرفته شده در معماری بومی این منطقه جهت تعدیل دما "خارخانه" بوده است. در مورد اثر کیفی خارخانه در فضای زیست تا حدودی مطالعاتی انجام شده؛ اما تاکنون میزان اثر خارخانه بر شرایط دمایی فضای داخل به‌طور کمّی مورد سنجش ...

فضاهای ساخته‌شده امروزی محصول سازوکارهایی هستند که کمتر واجد آرامش، احساس تعلق به مکان، گرمی و صمیمیت و احساس امنیت‌اند. اگر فضای ساخته‌شده را به‌مثابه پدیده‌ای چندوجهی و واجد معانی ضمنی، مبتنی بر ذهنیت‌ها و تجربه زیسته مردمان بدانیم که حقیقتی پنهان در لایه‌های مختلف انسانی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دارد، آنگاه پدیده‌شناسی آن رویکردی قلمداد خواهد شد که شاید بیش از هر روش علمی دیگری متضم...

مساجد سنتی در معماری اسلامی به گونه­ای طراحی شده­اند که به واسطه‌ی ویژگی سیالیت خود، مرحله به مرحله ناظر را دعوت به تجربه‌ی حرکت از درجات پایین تا به درجات عالی‌تر می‌نماید. بطوریکه مراتب تکاملی انسان در حکمت صدرایی، قابل انطباق با مراحل حرکت در معماری می‌باشد. هدف این مقاله شناسایی چگونگی اثربخشی حرکت در فضای معماری در به کمال رسیدن ناظر آن است. روش تحقیق منتخب از نوع تفسیری است که ارتباط محرک...

سبک زندگی که خود اصطلاحی است که در بطن خود مولفه های اجتماعی فرهنگی و اقتصادی، را می پروراند، تاثیر عمیقی در الگوهای رفتاری وگرایشهای ذهنی افراد جامعه دارد. یکی از مصادیق و جلوه های تجلی سبک زندگی، کیفیت مکان گزینی و فضای سکونت بوده که به تبع آن معماری خانه را تحت تاثیر قرار داده است. هدف از تدوین این پژوهش میزان اثربخشی نوگرایی درسبک زندگی مردم شهرهمدان دردوره پهلوی اول و میزان اثر بخشی آن را ...