دوران امامت امام رضا (ع) (203-183 هـ ق) را می توان دورانی کم نظیر از لحاظ اعتقادی، فرهنگی، و سیاسی محسوب نمود. افزایش تحرکات علویان در واپسین سال های امامت آن حضرت از مشخصه های این دوره می باشد؛ ویژگی های جنبش های علویان در این زمان، از جهات متعددی مانند: تعداد ،گستره ی جغرافیایی، خاندان های علوی شرکت کننده در آن و به تسلط درآوردن مناطق حساس خلافت عباسی بر اهمیت آن نهضت ها افزوده است و همین ویژ...

پرسش اصلی این نوشتار آن است که چگونه می توان از نوعی معنویت توحیدی به عنوان معنویت اصیل در مقابل معنویت های غیرتوحیدی (و حتی دروغین) دفاع کرد. معنویت اصیل توحیدی منوط به داشتن نظریه معقولی درباره وحی (الهیات وحی) است. در مسیحیت رسمی، عیسی مسیح(ع) را خدای متجسد (خدا – انسان) می دانند. براین مبنا از همان ابتداء با نوعی تناقض یعنی مفهوم موجودی که در آن واحد هم خدا است و هم انسان، مواجه می شویم. حا...

مقایسه به عنوان متد علمی برای شناخت و ارزیابی هر موضوعی نکات بسیاری را روشن می سازد. متاسفانه در حوزه تاریخ به طور اعم و تاریخ اسلام به طور اخص ازاین شیوه کمتر استفاده می شود. در حالی که چنانچه بااین روش شخصیتی را با شخصیت متضاد آن با سیستم های حکومتی با هم بسنجیم، ابهامات مهمی برطرف می شود. علی (ع) همواره به عنوان یکی از مهمترین شخصیتهای تاثیرگذار صدر اسلام مطرح است که افکار، اندیشه ها، سیاسته...

نقد و بررسی «تفسیر ابی الجارود» از حیث سندی و صحت و سقم انتساب آن به امام باقر(ع) است. در میان آثار اسلامی، تفسیری منسوب به امام باقر(ع) به روایت ابی الجارود به چشم می خورد که به «تفسیر ابی الجارود» شهرت دارد. درستی و نادرستی نسبتِ تفسیر به آن حضرت (ع)، نیاز به بررسی شخصیّت ابی الجارود دارد. وی از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بوده و از این دو امام، روایاتی داشته و هفت سال پس از رحلت امام باق...

در این پایان نامه به مردان و زنان نمونه در قرآن و روایات پرداخته شده است. خصوصیات اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی و نیز جنبه های مختلف اسوه بودن پیامبرانی همچون نوح، ابراهیم(ع)، و محمد(ص) و زنانی همچون حضرت مریم، آسیه، و فاطمه زهرا بررسی شده است.

در سه دهة اخیر بحث از روشها و رویکردها در مطالعات اسلامی، در پی طرح این مباحث درمطالعات تاریخ ادیان در محافل دین­شناسی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعة اسلام، دو رویکرد اساسی رامی توان سراغ گرفت: رویکرد الهیاتی و رویکرد تاریخی. در این مقاله کوشیده ایم به کار گیری این رویکردها را در دو اثر مهم باموضوع گزارش قرآنی از عیسی علیه­السلام (با نظر به تصویرکلی مسیحیت و مسیحیان در قرآن) بررسی کن...

قصاید خاقانی یکی از دشواریاب‌ترین قصاید موجود در زبان و ادب فارسی است که پژوهش‌های بسیاری دربارۀ شرح ابیات و لغات و ... آن انجام شده است؛ اما همچنان در دیوان اشعارش، به‌نسبت با دیگر دیوان‌های شاعران فارسی‌گوی، نکات مبهمی وجود دارد که خواننده در فهم آن با مشکل روبه‌رو می‌شود؛ ازجملۀ این ابیات دشوار می‌توان به بیت زیر از قصیدۀ ترسائیه اشاره کرد: «ب...

چکیده   در این تحقیق در صدد هستیم تا با واکاوی اخبار و متون رجالی موجود، اتّهامات وارد بر شخصیّت دینی و علمی «یونس بن عبدالرّحمن»، یکی از تلاشگران عرصه­ حدیث و معارف دینی در عصر ائمه اطهار(ع) را برّرسی نموده و از طریق ارزیابی اخبار مذمّت آمیز درباره شخصیّت وی، میزان درستی یا نادرستی آن‌ها را احراز نمائیم. از همین رو بعد از معرّفی اجمالی یونس و اشاره به منزلت و جایگاه ویژه او در نزد ائمّه (ع)، به برّرسی ...

یکی از سؤالات مهمی که دغدغه فکری بسیاری از مسلمانان می‌باشد این است که چرا نام امیرمؤمنان امام‌علی(ع) در قرآن نیامده است؟ بسیاری از علمای شیعه نیز پاسخ‌های متعددی به این سؤال داده‌اند و گویا پذیرفته‌اند که در قرآن نام آن حضرت بیان نشده است. همچنین در بین اکثر مفسران شیعه و اهل‌سنت، مقبول و مشهور است که نام امام علی(ع) آشکارا در قرآن ذکر نشده است. در این مقاله برآنیم تا نشان دهیم دلالت واژه «علیّ...

توافق بر سر جانشینی علی (ع) موضوع مشترک همة فرق شیعی است و شاخص تفکر شیعی انقیاد در برابر ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع) است. در میان فرقه‌های شناخته‌شدة شیعه اسماعیلیان قرائتی متفاوت از جایگاه امام علی (ع) در سلسله‌مراتب ائمه دارند. جایگاه ممتاز و متفاوت امام علی‌ (ع) و گاه منحصر به فرد وی در سلسله‌مراتب ائمة اسماعیلیه یافت پاسخ این پرسش اساسی را ضروری کرده است که جایگاه علی (ع) در سلس...