تحقیق حاضر به منظور «بررسی تأثیر آموزش دروس معارف اسلامی بر نگرش دینی دانشجویان» صورت گرفته است و برای انجام این امر از روش پیمایشی استفاده شده که هم به توصیف و هم به تبیین وضعیت جامعة آماری توجه گردد. جامعة آماری این تحقیق را دانشجویان دورة روزانة دانشگاه های استان تهران تشکیل می دهند که از هر دو جنس (مذکر و مؤنث) در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رشته های تحصیلی علوم انسانی و هنر، ع...

پژوهش حاضر با هدف « بررسی مقایسه رابطه جهت گیری دینی (درونی ـ بیرونی) با سخترویی در دانشجویان دختر و پسر » طراحی و اجرا شد. بدین منظور، از جامعه آماری، کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در سال 1387 که دربرگیرنده 9218 نفر بود، نمونه 132 نفری به صورت تصادفی و با روش نمونه گیری خوشه‌ای انتخاب شد؛ بدین صورت که ابتدا از بین دانشکده‌های مختلف واحد علوم وتحقیقات دو دانشکده به صورت...

سخن سردبیر   مقولۀ علم دینی حدود هفتاد سال پیش از سوی دکتر اسماعیل فاروقی و دکتر سید محمد نقیب العطاس در آمریکا و مالزی مطرح و در همان راستا همایشهایی نیز در مکه و جده با حضور جمعی از استادان جهان اسلام برگزار شد. البته پیش از آن، مباحثی مانند تطبیق علم بر آیات قرآن توسط سر احمد خان هندی در دانشگاه علیگرد و نیز طرح دانشگاه اسلامی توسط ابوالاعلی مودودی، آغاز و زمینه‌ساز مبحث علم دینی شده بود. ...

بسیاری از دیدگاه­های موجود در علم دینی در سطح نظری تلاش کرده‌اند تبیینی از روش­شناسی علم دینی ارائه نمایند؛ اما مشخص نکرده‌اند چگونه می‌توان به صورت عملیاتی، یک پژوهش را اجرا نمود؟ هدف پژوهش حاضر تبیین سه مؤلفه از مدل روش­شناختی الگوی علوم انسانی اسلامی مختار است: 1) موضوع­شناسی؛ 2) نظام مفاهیم پایه؛ 3) جهت‏داری علوم و دلالت­های روش­شناختی آن برای علوم انسانی اسلامی. پژوهش حاضر به احصای دو مسیر...

پرداختن به جایگاه و منزلت علم تاریخ در طبقه‌بندی‌های رایج علوم در نزد مسلمانان و معضلات و مسائل فراروی آن، مسئله پژوهش حاضر را شکل می‌دهد. حکما و فلاسفه که قائل به اصالت علوم و دانش‌های عقلی بودند، تاریخ را به عنوان علم نپذیرفتند. فقها و علمای دینی هم درباره جایگاه علمی تاریخ، دو موضع متفاوت اتخاذ کردند؛ غالب فقیه‌مورخان تاریخ را به لحاظ برخی ویژگی‌های موضوعی، روشی، فایده‌مندی و غایت در زمره عل...

این مقاله به بررسی تأثیر مدرنیته بر جایگاه علم و دین در زندگی اجتماعی بشر می پردازد. در چهارچوب تحول پارادایمی که با ظهور تفکر و زندگی مدرن اتفاق افتاد، عقل انسان به معتبرترین منبع شناخت و امنیت و رفاه انسان به مهم ترین آرمان شناخت تبدیل شد. در معرفت شناسی مدرنیته، تجربه و تبیین منطقی ارتباط میان متغیرها در رسیدن به یک شناخت معتبر نقش اساسی دارند. به علاوه، علم گرایی مدرنیته، اساساً، در خدمت نیا...

در این مقاله ابتدا با بیان مثال­هایی از علوم جدید نشان داده شده است که برخی نظریه­ها متأثر از پیش­فرض­های طبیعت­گرایی بوده­اند و می­توان داده­هایی تجربی که این نظریه­ها در پی تبیین آنها هستند را به نحوی دیگر با رویکرد دینی تبیین کرد. مدافعان علم دینی، با توسل به این مثال­ها، می­خواهند نشان دهند که پیش­فرض­های علم، همان­گونه که ممکن است از طبیعت­گرایی متأثر شود، ممکن است از دین اثر بپذیرد و بناب...

پژوهش حاضر با هدف « بررسی مقایسه رابطه جهت گیری دینی (درونی ـ بیرونی) با سخترویی در دانشجویان دختر و پسر » طراحی و اجرا شد. بدین منظور، از جامعه آماری، کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در سال 1387 که دربرگیرنده 9218 نفر بود، نمونه 132 نفری به صورت تصادفی و با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد؛ بدین صورت که ابتدا از بین دانشکده های مختلف واحد علوم وتحقیقات دو دانشکده به صورت...

مقاله حاضر متشکل از سه بخش اصلی است. در بخش نخست با بهره‌گیری از شماری از تفکیک‌های فلسفی، منطقی و تجربی، دیدگاه‌های پوزیتیویستی و هرمنیوتیستی درباره علم و فناوری که طی دو قرن اخیر از دامنه تأثیر زیادی برخوردار بوده‌اند مورد نقادی قرار می‌گیرند. از رهگذر این نقادی توضیح داده می‌شود که برخلاف نظر پوزیتویست‌ها، اولاً همه علوم به فیزیک و ریاضی قابل تحویل نیستند و ثانیاً علم و فناوری از سنخ واحدی به ...

دکتر خسرو باقری، ارائه­دهندۀ نظریّۀ تأسیسی علم دینی، در مرحلۀ سلبی تبیین نظریّۀ خود، دیگر نظریّه­های علم دینی را نقد می­کند. از این میان، او بر آن است که نظریّه­های استنباطی علم دینی، که گزاره­های علمی را با رجوع به متون دینی به دست می­آورند، بر نظریّۀ جامعیّت متون دینی مبتنی­اند. لذا با نقد نظریّۀ جامعیّت دین، نتیجه می­گیرد که نظریّه­های استنباطی گونه­های ناموجّه علم دینی­اند. این مقاله به بررسی ادّعای و...