امروزه ایده تولید علم دینی در جهان اسلام ایده ای کاملاً شناخته شده است. این ایده پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به خصوص در سال های اخیر در ایران مورد بحث و گفتگو های بسیار قرار گرفته است. با وجود گرایش بسیاری که نسبت به تولید علم دینی در جامعه به وجود آمده است، این ایده با مخالفت تنی چند از اساتید ایرانی از جمله عبدالکریم سروش، علی پایا، مصطفی ملکیان روبروست. مخالفین علم دینی بر این باورند ک...

این پژوهش در صدد یافتن ریشه های فکری و تاریخی فرقه ی اهل حق و ارتباط آن با دیگر فرق غالی و نیز تأثیر پذیری اهل حق از تصوف می باشد. اهل حق که خاستگاه اولیه ی آن هورامان کردستان می باشد، در برخی عناصر با شاخه های مختلف منشعب از تشیع مشترکند و از دیگر سوی به نظر نمی آید که بسیاری از عقاید و ساختارهای ایشان برآمده از اسلام باشد. با توجه به التقاطی بودن آراء و عقاید این فرقه، به نظر می رسد می توان ر...

هرچند در قرآن و دیگر کتاب های آسمانی وروایات متعدد مثل و مانند از خدای یکتا نفی شده است، اما درعین حال به داشتن مثال توصیف گردیده است. تمثیل نفس به خدا در تعابیر عرفا پررنگ تر شده و با عبارت های گوناگون به کار رفته است. دراین بین ملاصدرا، با بهره گیری ازآموزه های دینی وعرفانی، به نمونه انگاری نفس انسانی توجه خاص داشته ودرآثار متعددخود ضمن طرح این مسأله ازآن نتایج دوسویه می گیرد. از آن جا که نفس...

هر نوع تحقیق پیرامون ارتباط علم و دین مشروط و مسبوق به تعیین موضوع و محل نزاع و ابهامزدایی از واژگان به کار رفته در این بحث است. معمولاً گفته می شود مراد از علم، علوم تجربی و مراد از دین، الهیات کلیسایی است و دو حوزه کیهانشناختی و انسانشناختی، نمونههای تاریخی میدان سنجۀ علم و دین است. بسندگی به این مقدار از توضیح چندان کمکی به حل این نزاع نمیکند. محل نزاع در مسأله علم و دین، بازگشت به فهمهای روش...

تأویل در حوزة معرفت شناسی دینی، کلامی، فلسفی و عرفانی از واژه های پرکاربرد و پرتأثیر است. حکمای متعالی و عرفای محقق قلمرو تأویل را به حوزة هستی شناسی نیز مرتبط دانسته و سرچشمة تأویل در حوزة الفاظ و مفاهیم را در این مبدأ مستقر دیده اند. بیان ربط این دو حوزه از اهداف مهم حکمای متعالی در تفسیر متون دینی است که پیشاپیش سبب زدودن شبهات نیز می شود. برجسته سازی مقصود و همگرایی این دانایان در منظور از ...

اصول اعتقادی بکتاشیان بر سه پایه استوار شده است: آموزه هاى صوفیانه مبتنى بر تأویل و مسامحه،تعالیم شیعیانه مبتنى بر حب على (ع) و اهل بیت و بهره گیرى از آموزه هاى دیگر ادیان، به ویژهتثلیث مسیحی. یافته های پژوهش حاکی از این است که پژوهشگران حوزه تاریخ تصوف وجغرافیای فکری آسیای صغیر، برداشت ها و تأویلات گوناگونی از سیر طریقت بکتاشیه به دستمی دهند، که در پاره ای از مواقع تصویر مبهمی را از گذار تاریخ...

با یک نگاه ژرف به نیکی در می ‏یابیم که همه ارزش ‏های الهی و بایدها و نبایدهای دینی بر فطرت، عقلانیت و معنویت استوار است. از منظر دیگر، همه هدف‏ ها و جهت ‏های آموزه‏ ها و فریضه ‏های دینی بر تعالی و شکوفایی وجود انسان استوار است. گرایش انسان به پرستش خالق هستی پاسخی است به یک نیاز فطری و طبیعی. «کنجکاوی» در پدیده‏ های هستی به مثابه خمیرمایه جستارگری و حقیقت ‏جویی، طراوت‏ بخش نیاز فطری انسان به تح...

مقاله حاضر متشکل از سه بخش اصلی است. در بخش نخست با بهره گیری از شماری از تفکیک های فلسفی، منطقی و تجربی، دیدگاه های پوزیتیویستی و هرمنیوتیستی درباره علم و فناوری که طی دو قرن اخیر از دامنه تأثیر زیادی برخوردار بوده اند مورد نقادی قرار می گیرند. از رهگذر این نقادی توضیح داده می شود که برخلاف نظر پوزیتویست ها، اولاً همه علوم به فیزیک و ریاضی قابل تحویل نیستند و ثانیاً علم و فناوری از سنخ واحدی به ...