این مقاله تحلیل مواضع سیاسی امام کاظم (ع) در مقابل خلفای عباسی و اثبات حق زمام داری ایشان در مقابل حاکمان وقت است. برای رسیدن به این امر مهم، براساس روش تحلیلی، تاریخی، در آغاز اصول کلی اندیشه سیاسی امامان شامل تربیت جامعه برای تشکیل حکومت دینی، اعتراض به حکومت­های زمانه، کناره­گیری مدبرانه و در مواردی همکاری با خلفای زمان برای حفظ اصل اسلام، به عنوان پیش در آمد خط مشی سیاسی امام کاظم (ع) تبیین...

مطالعه تاریخ اسلام، نشانگر دوگونگی‌ رفتار علمای اهل‌‌سنت و امامیه با خلافت اسلامی است. علما به دلیل تسلّط بر مبانی فقه و کلام اسلامی، می‌‌توانستند نقش مهمی در صورت‌‌بندی مبانی مشروعیت قدرت خلافت اسلامی، ایفا کرده و به عنوان، نظریه‌‌پردازان قدرت، در خدمت خلافت قرار گیرند، چنان‌‌که در خلافت بنی‌‌امیه، برخی از علمای اهل‌‌سنت چنین نقشی را بر عهده گرفته و به حمایت از امویان پرداختند. در مقابل عده دیگ...

قدرت یافتن عباسیان تحولاتی بنیادین در ساختار حکومت پدید آورد و مشارکت اقوامو ملل مختلف در امور جای انحصارطلبی اعرا ب را گرفت . این دگرگونی ها، به ویژه نفوذایرانیان بر دستگاه خلافت، به رویکرد نخستین خلفا به اخذ و نشر علوم انجامید که درنهضت ترجمه متجلی گردید و از این رهگذر زمینۀ گسترش اندیشه های فلسفی وکلامی فراهم شد؛ از سوی دیگر این خلفا، خاصّه مأمون، با انگیزۀ کسب و جمع اقتدارسیاسی و مرجعیّت دینی...

نهاد حسبه در تاریخ حکومت مسلمانان از نهادهای وابسته به تشکیلات قضایی و وظیفه آن نظارت بر امور شهری و رفتار شهروندان بوده است.آغاز شکل گیری نهاد حسبه در تاریخ اسلام مورد اختلاف صاحب نظران و مورخان است; برخی تاریخ تشکیل این نهاد را به زمان پیامبر اکرم (ص) و جانشینان وی باز می گردانند و عده ای دیگر به دوره اموی و عباسی. در این مقاله نگارنده ضمن بیان آرای گوناگون و نقد آن ها., شکل گیری سازمان حسبه ...

آثار نگارگری ایران عرصة پرباری جهت انجام پژوهش‌های معاصر است. در میان نشانه‌های پراهمیت در آثار نگارگری ایران موضوع امضا و نام هنرمند را می‌توان مطرح کرد. امضا و نوشتن نام مؤلف به‌ نوعی صحه بر ثبت نگاره به دست هنرمندی خاص است. این سنت به نوعی اثر را شناسنامه‌دار و به عبارتی اصل و نسب‌دار می‌کند. نام هنرمند که بر سینة اثر بدرخشد رابطة خویشاوندی آن درست از کار در می‌آید و راه بر انتساب آن به هر ه...

پیشینه درخشان فرهنگ و تمدن ایرانیان در طول سده های تاریخی بر هیچ ملتی پوشیده نبوده است، شواهد تاریخی نشان داده است که دولت ها و اقوام مهاجم بعد از غلبه بر ایران بعد از مدتی تحت تأثیر فرهنگ و تمدن بسیار غنی ایرانیان قرارگرفته و در درون آن هضم و جذب شده اند. با ورود اسلام به ایران و تسلط اعراب مسلمان بر این سرزمین نیز به دلیل عدم برخورداری آنان از فرهنگ و تمدنی غنی، پس از مدتی تحت تأثیر فرهنگ ایر...

نهاد حسبه در تاریخ حکومت مسلمانان از نهادهای وابسته به تشکیلات قضایی و وظیفه آن نظارت بر امور شهری و رفتار شهروندان بوده است.آغاز شکل گیری نهاد حسبه در تاریخ اسلام مورد اختلاف صاحب نظران و مورخان است; برخی تاریخ تشکیل این نهاد را به زمان پیامبر اکرم (ص) و جانشینان وی باز می گردانند و عده ای دیگر به دوره اموی و عباسی. در این مقاله نگارنده ضمن بیان آرای گوناگون و نقد آن ها., شکل گیری سازمان حسبه ...

عصر عباسی به طور کلی به دو دوره تقسیم می شود: دوره اول که به عصر طلایی نیز مشهور است و مقارن با قرن هشتم و نهم میلادی است اوج شکوفایی و ارتقا، علم و ادب و فرهنگ است چرا که خلفای عباسی به علم و ادب و هنربسیار توجه داشته و در مسیر پیشرفت و اعتلای آن بر یکدیگر پیشی می گرفتند. در این دوره با توجه به امتزاج و اختلاط فرهنگ ها و عناصر گوناگون و تاثیراتی که این عناصر بر جامعه عباسی داشتند. گرایش ها ...

گرچه خلافت عباسی خود با اتکا به برخی شعارهای شیعی شکل گرفت اما خیلی زود به نهادی سنی بدل شد. این موضوع موجب شد تا دولت هایی که با گرایشات شیعی در محدوده این خلافت شکل گرفتند مجبور به اتخاذ سیاست های مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ـ نظامی خاص در برابر خلافت گردند. مناسبات آنها با خلافت عباسی به طور کل دارای دو شکل واگرایانه (ستیزشی) و همگرایانه (سازشی) بود