طرفداران عدم حضور اجتماعی زنان به حدیث «اذا کانت ... امورکم الی نساءکم فبطن الارض خیرٌ من ظهرها» - که فقط در دو منبع سنن الترمذ‏ی و تاریخ بغداد آمده و در دیگر کتب روایی رواج یافته است - استناد کرده اند. این روایت از طریق صالح مُرّی بصری - که علمای رجال او را تضعیف نموده‏اند - نقل گردیده است و برگردانی از کلام یک شاعر است که در ضرب المثل های عربی قرن دوم وجود داشته و صالح مری از آن استفاده کرده است...

نوشتار پیش رو به بررسی پژوهش های لهجۀ شیرازی پرداخته و هدف آن طبقه بندی، توصیف و تحلیل کتاب هایی است که از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۹۳ شمسی در این حوزه به چاپ رسیده اند. پس از بیان مقدّمه، دربارۀ اهمیت تحقیق، توضیح داده شده؛ سپس آثار در سه حوزۀ : 1. اصطلاحات و ضرب المثل ها؛ 2.زبان و 3. فرهنگ مردم تقسیم شده اند. هر کتاب در چهار بخش: عنوان کتاب، ساختار کتاب، مضامین اصلی و متن اصلی معرّفی و پس از آن، نظراتی در...

پیشینۀ مفردات پژوهی قرآن کریم به سال ها و دهه های آغازین صدر اسلام بازمی گردد. در میان صحابۀ رسول خدا(ص) پس از امام علی(ع)، عبدالله بن عباس را باید مشهورترین و برجسته ترین مفسّر قرآن برشمرد. با وجود شواهد و قرائن روشن و استوار در تبیین جایگاه و نقش ارزندۀ ابن عباس در تفسیر مفردات قرآن و اتکای او به منابع اصیل عربی از جمله اشعار و ضرب المثل ها، برخی همچون ایگناس گولدزیهر با طرح برخی توهّمات، اصالت...

أمثال و حِکَم از قدیمی ترین انواع میراث فرهنگی بشر هستند و پیشینه آن ها بیشتر از شعر و خط است . أمثال در حُکم آیینه زندگی بشر دیروز و امروز می باشد و از این حیث منبعی موثق برای مطالعه زندگی مادی و معنوی او به شمار می آید. شاعران با توجه به ویژگی های امثال و حکم یعنی ایجاز، وضوح و بیان معنای عمیق و رسا همواره برای بیان منظور خود از این نوع ساختار ادبی استفاده کرده اند و حتی برخی بیت ها، خود مَثَل ش...

تحقیق در فرهنگ عامیانه تخصص و آگاهی لازم از شهر یا محل مورد پژوهش، صبر و حوصله و فرصت مناسب دارد تا بتوان چهره اصلی آن شهر یا روستا یامنطقه را بیان کرد. برای این که فرهنگ و ادبیات عامیانه شهر بردسکن و اطلاعات آن فقط در ذهن نماند و به فراموشی سپرده نشود. برآن شدم تا در حد توان خود آن را در این رساله ثبت و ضبط نمایم. در این رساله ابتدا تعاریفی از فرهنگ، ویژگی فرهنگ عامه و کلیاتی درباره تاریخ و ...

امثال و حکم، آینه ی فرهنگ و باورهای قومی و ملی مردم یک محدوده ی جغرافیایی یا تاریخی است. با دقت در این آینه می توان ویژگی های روح جمعی ملتی را در طول تاریخ به روشنی مشاهده کرد. این دقت به شناخت باورها و سبک زندگی یک جامعه منجر می شود و می توان در مطالعات جامعه¬شناسی و سیاسی از آن استفاده فراوان نمود. از جمله حکیمان متکلم و شاعر که سهم زیادی در امثال و حکم فارسی دارد، نظامی گنجوی است که در اد...

قصه های عامیانه یکی از زیباترین و شیرین ترین جلوه های حیات فرهنگی هر ملت است. ازجمله متون نثر پارسی که دربردارنده ی تعدادی از این حکایات است، طوطی نامه «جواهرالاسمار» می باشد. در این پایان نامه، ابتدا به تاریخچه ی قصه، اهمیت و نقش آن در زندگی بشر پرداخته شده، سپس تحریرهای مختلف طوطی نامه معرفی و تفاوت ها و شباهت های محتوایی و ساختاری بین آن ها بررسی شده است. همچنین مقایسه ای اجمالی بین تعدادی...

شعر تعلیمی که بهتر است به خاطر نداشتن یکی از دو ویژگی اساسی شعر یعنی پیوندعاطفـی، تعلیمی خوانده شود، برای آموزش علوم، فنون و مـعـارف مختلف بـه کار می رود .مهمترین این علوم و فنون عبارت است از : علم تاریخ، علم نحو، علم لغت، علم طب، علمنجوم، مضامین اخلاقی، حکمی، زهدی، ضرب المثل، مسایل دینی و مذهبی، قصه و داستان،فلسفه طبیعت و حیوانات، عاشقانه نامه ها، فخر نامه ها و ... شعر تعلیمی در پی گسترشادبیات...

برای بررسی دقیق تاریخی, فرهنگی, اجتماعی و سیاسی عربستان پیش از اسلام لازم است زندگی بدویان و باده نشینان را در چند مورد مطالعه نمود: 1ـ منابع: به اشعار عرب قبل از اسلام و تفسیری که از آن ها باقی مانده و ضرب المثل های آنان استناد می شود. 2ـ تاریخ: زندگی یکجانشینان و صحراگردان که اغلب به غارت و بعضا به تجارت می پرداختند مطرح می شود. 3ـ روابط سیاسی: به ساختار قبایل عرب پیش از اسلام که کمتر به آن ت...