منطقة خراسان یکی از مهم ترین کانون های بحران در دورة صفوی بود. این منطقه به سبب موقعیت حساس ومهمی که داشت، همواره، مورد توجه همسایگان ایران، به ویژه ازبکان، قرار می گرفت. ازبکان به عنوان وارثانچنگیز و سپس تیموریان، خراسان را سرزمین موروثی خود می انگاشتند. در مقابل، صفویان نیز به عنوانجانشینان حکومت های رسمی ایران، این سرزمین را جزیی از قلمرو خود می شمردند. این عامل، در کنار عواملمذهبی، زمینه ها...

از مسائل مهم تاریخ ایران، چگونگی آشنایی ایران و غرب، رویکرد غرب به ایران و پیامدهای آن است. رویکرد شرق شناسی به عنوان رویکرد مسلط غرب در تعریف و نمایش ایران به مثابه ی «دیگری»، از پیامدهای این آشنایی است که روابط و مناسبات دوسویه را تحت الشعاع خود قرار داده است. شناخت این رویکرد، مستلزم بررسی عوامل موثر در پیدایش این رویکرد و به عبارتی وصول به این پرسش اساسی است که چه عواملی در پیدایش رویکرد شر...

این پژوهش به بررسی سیر تحول چهره نگاری در هشت مکتب جداگانه از مغول تا صفوی می پردازد. نگارگری ایرانی در مسیر تحول خویش علاوه بر عوامل دینی ومذهبی از عوامل سیاسی زمانه خویش نیز متاثر بوده است. این پژوهش به بررسی تاثیرات منع تصویر چهره ی انسان در اسلام بر سیر تحول چهره نگاری می پردازد واینکه چگونه نگارگر ایرانی با توجه به این دستورات مذهبی ،جهانبینی و زیبایی شناسی خاص خود را می یابد.این پژوهش به ...

اماکن مذهبی در هر جامعه¬ای بی¬شک، نمادی از دین و مذهب غالب در آن جامعه هستند. از این رو، توسعه و گسترش این اماکن گویای توسعه و گسترش مذهب در جامعه است. با ظهور صفویان در ایران و رسمیت یافتن آیین تشیع در کشور، در راستای اشاعه و گسترش این آیین، تلاش بسیاری از سوی حکمرانان جدید انجام پذیرفت که از جمله آنها، توجه به ساخت و مرمت اماکن مذهبی شیعیان بود. نوشته¬ی حاضر کوشیده است تا به روش توصیفی- تح...

در گستره سرزمین ایران میتوان شاهد استحکامات بیشماری نظیر قلعه ها بود که در واقع یادگاری از دوران گذر بشر از زندگی غارنشینی به مرحله یکجانشینی هستند.از این رو میتوان گفت انسانها از همان ابتدا به دنبال مسکن و مأوایی بودند تا بتوانند تا حدی امنیت را برای زندگی خویش فراهم نمایند و از آسیب هایی که در محیط اطراف آنان را تهدید مینمود در امان باشند. اما قلعه سازی نه تنها در این مرحله از تاریخ بلکه در ا...

با تأسیس سلسله صفوی در سال 709 قمری، عثمانیها آن را به عنوان رقیبی تلقی کردند که موجودیت آنان را تهدید میکرد و بیش از دو سده حاکمیت صفویه، بین آنها کشمکش دامنه داری ایجاد کرد که پی آمدهای ناگواری را برای دنیای اسلام به بار آورد. امپراتوری عثمانی، دشمن مشترک و خطرناک ایران و اروپا محسوب میشد و هم دردی بین آنان، عاملی برای پیدایش این اندیشه گردید که هم گرایی میان ایران و اروپا و جنگهای های صفویان...

اقدام مهم شاه اسماعیل یکم در رسمیت¬بخشی مذهب تشیع و برقراری پیوند بین مذهب و سیاست در حکومت صفویه، تحول مهمی بود درایران صورت گرفت و در ایجاد وحدت سیاسی و شکل گیری هویت ملی و ارضی نقش عمده¬ای ایفا کرد. اگرچه در آغاز، قدرت شمشیر شاه اسماعیل در تصرف شهرها و ترویج مذهب جدید بی تأثیر نبود، اما صفویان دریافتند که برای تثبیت این مذهب در تاروپود جامعه و نهادینه¬سازی آن نیاز به اقدامات گسترده¬ی فرهنگی ...

پیشینه تاریخی بندر ریشهر در شبه جزیره بوشهر به چندین هزار سال قبل از میلاد منتهی می شود. در زمان پادشاهی عیلام، این منطقه لیان نام داشته و به لحاظ اقتصادی و سیاسی، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در دوره ساسانیان لیان تغییر نام پیدا کرده و ریشهر نام گرفت. در این دوره ریشهر به اوج رونق و شکوفایی در زمینه های سیاسی، نظامی و اقتصادی رسید. با ورود اسلام به ایران، ریشهر نیز به مانند مناطق دیگر ت...

سنّت سفرنامه نویسی از دیرباز به ویژه در دو قرون اخیر، توسعه و رواج قابل توجّهی یافته است و در میان سفرنامه ها و انواع آن، سفرنامه های مربوط به حج، از جاذبه و اهمیّت ویژه ای برخورداراند. از عهد صفوی سفرنامه ی منثوری به عنوان یک اثر مستقل یافت نگردید. هر چه هست یا اثری به زیور شعر آراسته- سفرنامه منظوم- و یا چند سطری از خاطرات سفر و مشکلات راه حج است که مابین یک اثر مولّف - که عمداً از علما ومفاخر ...

سفرنامه نویسان اروپایی براساس نگاه بیرونی در خصوص نقش فرهنگی زنان عصر صفویه و قاجاریه نقش هایی را متصور گشتند که گوناگون یا متفاوت با تاریخ سیاسی ایران است، لذا نقش های گوناگون زنان در عرصه های مختلف فرهنگی و تطبیق این امور در دو عصر مذکور مهم می نماید. شناخت نقش زنان در پدیده ی مهم فرهنگ و تأثیرگذاری آنان در توسعه و انتقال فرهنگ در مطالعات اجتماعی قوت یافته ی حال حاضر می تواند راهگشا باشد. زن...