بخارا مهم ترین شهر ماوراءالنهر در دوره اسلامی است که در سال های پایانی دهه سوم قرن چهاردهم هجری شاهد یک درگیری مذهبی گسترده بین شیعیان و اهل سنت بود. این درگیری که به بهانه بدعت خوانده شدن مراسم عزاداری شیعیان در سال 1328هـ .ق و به رهبری «آستانه قول قوش بیگی» به عنوان نماینده اقلیت شیعه و «برهان الدین» به عنوان نماینده اکثریت سنی و محتسب شهر آغاز شد، ریشه در زمینه های سیاسی و اجتماعی و قومی پیش...

حمله مغولان به سرزمینهای اسلامی و پایان بخشیدن به خلافت دراز مدت عباسیان ، تحولاتی چشمگیر و عمیق در پی داشت. شیعیان پس از سقوط بغداد خود را در شرایطی ویژه یافتند ، که می بایست گونه ای نواز زندگی علمی ، فرهنگی و سیاسی را در آن تجربه کنند، به همین دلیل ، شیعیان برای استوار و پایدار ساختن پایه های نفوذ اجتماعی خود از چهار طریق اقدام کردند : 1- فعالیت علمی گسترده برای شناساندن مذهب تشیع ، 2- ایجاد ...

در قرن هفتم، تشیع امامی تحت تأثیر عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همچون فعالیّت­های علمای شیعی، تصوف و جنبش اجتماعی فتوّت، آشفتگی‌های سیاسی و تسامح مذهبی مغولان، گسترش یافت. در میان عوامل گوناگون، نقش وزیران شیعی­مذهب دربار خلافت عباسی نیز در خور توجه است. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، پس از مروری گذرا بر احوال وزرای شیعی در سده هفتم هجری، نقش ایشان در این زمینه بررسی می‌شود. بنابر یاف...

بخش قابل توجهی از جریان حدیثی شیعیان کوفه را در دوره امام باقر(ع) گروهی تشکیل می­­دادند که بین افضل بودن امام علی(ع) و مشروعیت خلافت شیخین جمع می­کردند. این گروهِ پیش­زیدی با امامیه نیز ارتباط داشتند و با ورود زید­بن­علی به کوفه از وی حمایت کردند. پس از قیام زید(رض)، طرفداران وی رویه فکری او را توسعه دادند و به ترویج آن مبادرت ورزیدند. مناسبات این گروه با شیعیان طرفدار نص موضوعی است که این نوشتا...

با توجه به گسترش چشم‌گیر بنیادگرایی اسلامی در پاکستان در دو دهه‌ی اخیر، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل فکری ضدیت و دشمنی طالبان نسبت به شیعیان است. به همین منظور پژوهش حاضر این فرضیه را مورد ارزیابی قرار داده است که محیط اجتماعی پاکستان، استفاده‌ی ابزاری دولت­های پاکستان از گروه­های بنیادگرا و رهبران آن، همچنین مداخله‌ی دولت­های خارجی ،به‌ویژه عربستان، در ترویج وهابیت و ترکیب آن با «دیوبندیسم»، عام...

پژوهش حاضر ، در خصوص نظام خاص حقوق بشر ، شیعیان عربستان می‌باشد . حقوق بین الملل تعاریف مختلفی از واژه اقلیت داشته و شماری از حقوقدانان معتقدند که اقلیت‌ ها علاوه بر بهره‌ مندی از نظام عام حقوق بشر ، مشمول نظام خاص حقوق بشر به‌ منظور حمایت بیشتر و به سبب آسیب‌ پذیری آن‌ها در مقابل اکثریت حاکم، می باشند . پژوهش به دنبال اثبات این مسئله بوده ، که شیعیان عربستان با توجه به تعاریف و رویه‌ های موجود...

شیعیان امامی با بهره‌گیری از کارآمدی کارکرد‌های فرهنگی و رویکرد مسالمت‌آمیز خود در مواجهه با دیگر مذاهب و فرق، در فرهنگ سیاسی عصر ایلخانان، جایگاهی درخور توجه به دست آوردند. تسامح اعتقادی مغول‌ها و زوال مراکز سیاسی تندرو آن عصر نیز این زمینه را هموار کرد و این امکان را در اختیار پیروان امامیه قرار داد که میراث فرهنگی و اعتقادی خود را غنا بخشند. در این میان، تلاش برای تقویت کارکرد میراث کلامی خو...

طی سه دهه اخیر، در میان ملت‏های منطقه به ویژه شیعیان عرب خاورمیانه، شاهد تقویت خودآگاهی و ظهور جنبش‌های سیاسی ـ اجتماعی، با پیامدهای شگرف داخلی و خارجی بوده‌ایم که خیزش شیعیان یمن در قالب جنبش الحوثی در ابتدای قرن کنونی یکی از آن‌ها به شمار می‌رود. در طول دو دهه گذشته، هم حکومت یمن و هم حکومت آل‌سعود، از تمامی ابزارها و شیوه‌ها از جمله توسل به حمله نظامی، برای ریشه‌کنی و نابودی مبارزان زیدی است...

شیعیان خوجة اثنی‌عشری اقلیتی کوچک و منسجم به‌شمار می‏روند که با وجود جمعیت اندک 125 هزار نفری از نظم و انضباط قابل ملاحظه‏ای برخوردارند. این اقلیت کوچک، در حال حاضر در پنج قارة جهان حضور دارند و افزون بر آنکه تحت نظارت عالی فدراسیون جهانی شیعیان خوجة اثنی‌عشری قرار دارند، در هر کشور نیز دارای جماعات مستقلی‌اند. در این مقاله، با بهره‌گیری از روش تحلیل و توصیف تلاش شده است نحوة پیدایش این اقلیت ...

در حوزة مطالعات اجتماعی دین در ایران، معمولاً کمتر به این مسئله پرداخته شده است که وجدان جمعی اجتماع دینی از طریق چه سازوکار هایی تولید و بازتولید می شود. بنا به رویکردهای انسان شناسی اجتماعی و نمادین می توان به طرح این مسئله پرداخت که مهم ترین و عمومی ترین مناسک دینی که نقش اصلی را در بازتولید وجدان جمعی شیعیان دارد، کدام است. دورکیم معتقد است که دین و امر قدسی در نهایت همان بازنمایی جامعه در ن...