بسیاری از نویسندگان و محققین معاصر از جمله بارتلمه، نویسنده کتاب «زن در حقوق ساسانی» و کریستن سن نویسنده کتاب «ایران در زمان ساسانیان»، معتقدند که وضعیت زنان در دوره ساسانی بسیار بد بود و با آن ها مانند بردگان و اشیاء برخورد می شد. با مطالعه منابع مذهبی و غیرمذهبی مربوط به دوره ساسانی، از جمله اوستا و ماتیکان هزارداتستان، متوجه می شویم که زن در دوره ساسانی می توانست در دادگاه شهادت بدهد، هنگام ...

مواد 905 و 949 قانون مدنی، شوهر منفرد را وارث تمام ترکه زن متوفای خود می داند؛ اما ماده 949 برای زن فقط نصیب خودش یعنی یک ربع را قائل است و بقیه ترکه شوهر را تابع ماده 866 می داند. این تفصیل میان زوج و زوجه، مبتنی بر نظر مشهور فقهای امامیه است که مازاد از فرض زوج را به او رد می کنند و مازاد از فرض زوجه را متعلق به امام می دانند. قانون مدنی همین تفصیل را آورده است، اما مازاد از سهم زوجه را در حک...

رشد و پرورش جنین متعلق به زوجین نابارور در رحم زن دیگری که از آن تعبیر به «مادرجانشین» می شود، مسائل حقوقی ویژه ای را با خود به همراه دارد که یکی از آنها بحث نفقه حمل است. به تعبیر دیگر نفقه حمل در ایام بارداری مادر جانشین به عهده ی چه کسی است؛ والدین ژنتیکی جنین یا شوهر مادرجانشین؟ هر چند در این زمینه حکم قانونی وجود ندارد ولی به نظر می رسد با وحدت ملاک از ماده 1109 ق. م. در مورد مطلقه بائن حا...

بر خلاف آنچه از ظاهر ماده 1067 قانون مدنی ب ه دس ت م یآید و مورد پذیرش بعضی نویسندگان حقوق مدنی ایران نیز قرار گرفته، تعیین زن و شوهر برای خود ایشان، شرط صحت نکاح نیست؛ بلکه، انشا کنندگان باید بدانند طرفین اصلی نکاح چه کسانی هستند. این در حالی است که در حقوق فرانسه، به دلیل ضرورت مباشرت زن و شوهر در انعقاد عقد و بی اعتباری وکالت در نکاح، شرط مربوط به تعیین و مسائل مربوط به اشتباه نسبت به شخص یا...

نقوش تزئینی سنگ مزارها، بازخوردی از شرایط فرهنگی، اجتماعی و دینی است، که در قالب نقوش حیوانی، انسانی، هندسی، کتیبه­نگاری و نقوش نمادین تجلی می­یابد. بر اساس مطالعات میدانی به عمل آمده، قبرستان قدیمی مار زلیخا (مادر زلیخا)[i] در شهرستان دره­شهر، یکی از مناطقی است که به‌رغم فرسودگی سنگ­قبور آن به دلایل مختلف، از منظر مطالعات هنری و مردم­شناسی، قابلیت بررسی و مطالعه روشمند و علمی را دارد. از اهداف...

شرح دعای ندبه، از مهمترین آثار استاد فقید سید جلال الدین محدث ارموی (متوفی 1358 شمسی) است که نویسنده شصت سال از عمر خود را بر سر آن نهاده و پس از سی و پنج سال برای نخستین بار، در سه مجلد، حدود دو هزار صفحه منتشر شده است. در این گفتار، ویژگی های این کتاب مرور شده است، از جمله: ارتباط محدث با دانشوران معاصر خود برای توضیح جملات دعای ندبه، معرفی شش شرح چاپ شده و نشدۀ دعای ندبۀ مورد استفادۀ مؤلف، س...

در عرف کنونی جامعۀ ایران معمولاً میان عقد ازدواج و شروع زندگی مشترک زوجین، فاصلۀ زمانی وجود دارد که به آن دوران عقدبستگی می‌گویند، در این بازه زمانی دختر علیرغم اینکه همسر شرعی و قانونی زوج محسوب می‌شود، عملاً در منزل پدر یا منزلی غیر از مسکن شوهر سکونت دارد، این رویّۀ اجتماعی احکام و قانون‌های فقهی و حقوقی ویژه‌ای در ارتباط با چگونگی رعایت حقوق زوجین در این بازۀ زمانی را می‌طلبد که از جمله مسئلۀ ...

در ادبیات ملل آثار فراوانی را می‌‌توان یافت که در آن‌ها عشق، آن هم از نوع ناپاک و ممنوعش، موضوع و محور اصلی داستان‌‌ها باشد. داستان «سودابه و سیاوش» از حکیم توس و رمانس «تریستان و ایزوت»، نوشتۀ ژوزف بدیه فرانسوی، از‌جملۀ آن آثار است. این دو اثر دارای همسانی‌‌ها و ناهمسانی‌‌های بسیاری با یکدیگرند که هر دو اثر منظوم و منثور را با یکدیگر قابل‌قیاس و انطباق می‌‌سازند. این مقاله به‌منظور بررسی و شنا...

چکیده نکاح از زمان خواستگاری دارای احکام فراوانی در فقه امامیه است که رعایت آن توسط زوج‌ها باعث تحقق سبک زندگی اسلامی می‌گردد. در مواردی می‌بینیم که افراد مسلمان به خاطر جهل به احکام به وظایف شرعی خود صحیح عمل نمی‌کنند. مهریه از این قبیل است و مرد باید به محض وقوع عقد شرعی و مطالبه از جانب زن آن را باید پرداخت نماید؛ لذا باید مهریه را طوری قرار دهد که توان پرداخت آن را داشته باشد. زوجه م...

نفقه زوجه در ازدواج دائم در حقوق ایران و اسلام بر عهده ی شوهر است. در حقوق اسلام که احکام آن الهام بخش در تنظیم اصول و ضوابط بسیاری از موضوعات یا تقریباً بیشتر موضوعات و مسائل قانون مدنی مخصوصاً در باب احکام نکاح است، تامین هزینه ی خانواده از جمله کلیه ی مخارج شخصی زوجه ی دائم بر عهده ی شوهر است و زوجه در این زمینه هیچگونه تعهد یا مسئولیتی نخواهد داشت هرچند زوجه از ثروت فراوانی برخوردار باشد. بنا...