یکی از روش‌های تفسیر قرآن، روش تفسیر عرفانی است. عرفا اغلب بر تفسیر انفسی آیات بیش‌تر از جنبه آفاقی توجه نموده و بر باطن و معنای درونی قرآن بسیار تأکید کرده‌اند. یکی از تفسیرهای عرفانی مهم قرن چهاردهم، تفسیر «بیان السعادة فی مقامات العبادة» متعلق به سلطان محمّد گنابادی(سلطان علیشاه) است. این تفسیر، دارای جنبه‌های فقهی، کلامی، فلسفی و عرفانی است. با توجه به اینکه بیش‌تر تفاسیر ع...

شعر غنایی که موضوع اصلی آن بیان عواطف و احساسات لطیف انسانی است همۀ غزل‌ها و غزلواره‌ها و منظومه‌های عاشقانه اعم از عرفانی و غیر عرفانی را شامل می‌شود، از آنجا که بزرگترین بخش ادبیات غنایی را اشعار عرفانی تشکیل می‌دهد، در این مقاله بحث اصلی پیرامون شعر عاشقانه است و بدان دلیل که مهمترین نقش در شعر به طور عموم و شعر عرفانی به طور خاص بر عهدۀ قوه خیال و تخیل است و حل بسیاری از غوامض اشعار عارفانه...

چکیده: مثنوی سرایی عرفانی که با سنایی آغاز شد و با عطار و مولانا به اوج تکامل خود رسید، به عنوان نوع ادبی مهمّی تلقی می‌شود که ترسیم کنندۀ زوایای فراوانی از احساس و اندیشۀ عرفانی شاعران است. در بین مثنویهای عرفانی و حکمی، مخزن‌الاسرار نظامی از چنان جایگاه و اهمّیّتی بهره‌مند است که پس از نظامی بیش از یکصد و پنجاه شاعر به پیروی از آن طبع آزمایی کرده‌اند. نوشتار حاضر به معرفی اجمالی یکی از این مثن...

تأمل دراندیشه­های شاعران از پژوهش­های مهم ادبی به شمار می آید .یکی از این اندیشه­ها یا مضامین، عرفان است.عرفان با ادبیات بویژه ادبیات فارسی پیوندی ناگسستنی دارد.از زمانی که عرفان راه خود را درشعر فارسی باز­کرد و مضامین عرفانی برپایۀ عشق به ذات پروردگار به رشتۀ نظم کشیده شد ، ادبیات فارسی شکوفا شد وتکامل یافت .یکی از شاعرانی که می­توان اشارات عرفانی را در اشعارش به خصوص غزلیاتش دید، فخرالدین عرا...

استفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و همچنین یک شیوه استدلالی، روشی اساسی در ادبیات عرفانی ایران است. این رویه که ‌از دیرباز در ادبیات ایران‌ متداول بود در متون عرفانی ‌از اشعار سنایی آغاز شد، در اشعار عطّار تکامل یافت و در اشعار مولوی به نقطه اوج خود ­رسید. بررسی تمثیل­های عرفانی از دید «ریخت­شناسی» امکان تحلیل جامع ادبی، اجتماعی و عرفانی ‌آنها ر‌ا فراهم‌ می­کند و فرصتی‌ پدید می­آورد که کار...

یکی از ویژگی هایِ زبانیِ متون عرفانی، حضور رگه هایی آشکار از طنز و مطایبه در آنهاست. غلبه رویکرد ایدئولوژیک در تفسیر و خوانش این متون موجب شده است تا این گونه طنزها همواره با نگاهی محتوانگر مورد مطالعه قرار گیرند و ضمن چشم-پوشی از ویژگی های زبانیِ منحصر به فرد طنزهای عرفانی، رابطه آنها با زمینه و زبان این متون نیز نادیده گرفته شود. در پژوهش حاضر با توجه به تمایز میان طنزهای عرفانی و طنزهای موجود...

چکیده یکی از موضوعات مهم و اساسی در عرفان و تصوف اسلامی، موضوع ولایت است؛ اگرچه این موضوع ریشه در قرآن و حدیث دارد؛ اما طرح این موضوع به صورت مدوّن و در قالب یک نظریه در قرن سوم هجری و با تألیف کتاب سیره الاولیاء توسط حکیم ترمذی صورت گرفت. نظریات حکیم در موضوع ولایت الگویی برای عرفا و صوفیه در دوره های بعد شد و برآنها تأثیر نهاد. از مهمترین این عرفا، ابن عربی از عرفای بزرگ تصوف اسلامی در قرن هف...

در این رساله به بررسی نظرگاه هر یک از سه تفکّر اسلامی ،عرفانی و اومانیستی در باره ی انسان، جهان، خدا، غایت و کمال انسان پرداخته شده است. کمال ، در هر یک از مکاتب یاد شده تعریف شده و عوامل و موانع رسیدن به آن نیز طرح شده است. ضرورت وجود انسان کامل و جایگاه او در جهان و در ارتباط با خدا، انسان ها و موجودات دیگر نیز، مطلبی است که در این جستار، بیان شده است. در پایان، پس از نقد اومانیسم، به عنوان م...

نوشتار حاضرتلاشی است پیرامون مقامات عرفانی فاطمه زهراسلام الله علیها. زهرا سلام الله علیها عصاره میوه های بهشتی است، فاطمه است چون مردم ازشناختن اوعاجزند.القاب آن حضرت بیانگرشأنیت اوست،آیات تطهیر، مباهله و.... بیانگرعصمت ایشان است. خیر کثیر و لیله القدر است، معرفت او درک لیله القدر، مادر یازده قرآن ناطق است. مقامات ایشان به معنای مصطلح در بین عرفانیست. در این تحقیق به برخی ازمجاهدات دنیوی ایش...

چکیده تجربه ای را که در آن به نحوی از انحاء نوعی آگاهی از حضور خدا دست می دهد، تجربه ی عرفانی می نامند و می توان گفت که بیان آن ها تقریبا غیرممکن است. عارف حقیقی کسی است که بر اساس این آگاهی عرفانی از مشاهدات خود سخن می گوید و بیان خود را محدود به استدلالات منطقی نمی نماید. عالم هستی به منزله ی سایه ای از نور ذات حق تعالی است و این عالم تجلی گاه ظهور خداوند است. موجودات جهان هستی نمود هایی...